Η πρώτη έκθεση της κολεκτίβας Chto Delat στον χώρο του State of Concept.
Έτσι λοιπόν θα ζήσουμε με τους παλιούς.
Κι εσύ ζήσε μ’ αυτούς.
Κι ο παλιός κανόνας ποιος είναι;Νικολάι Τσερνισέφσκι, Τι να Κάνουμε (εκδ. ΤΟΠΟΣ, 2013), σελ. 33
Το τελευταίο αποκτά ειδικό ενδιαφέρον υπό μία γεωπολιτική σκοπιά, αυτή της Ρωσίας αλλά και της Ελλάδας. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, η γεωγραφική τοποθέτηση μεταξύ Δύσης και Ανατολής επιτρέπει τη θέαση και των δύο αλλά και μία (αυτο-)κριτική – κάτι που αναφέρεται και στην ανακοίνωση που συνοδεύει την έκθεση και ανάλογη, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς, εκείνης που επιδιώκει η κολεκτίβα στη Ρωσία. Στο πλαίσιο μίας τέτοιας (αυτό-)κριτικής θα μπορούσε να ενταχθεί και η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της έννοιας της «πρωτοπορίας» (των ιστορικών αλλά και των «νέων», πληθυντικών πρωτοποριών) και κατά βάση των χαρακτηριστικών που ορίζουν τις πρακτικές που τις συνδιαμορφώνουν. Μόνο εντασσόμενοι σε μία διαδικασία επαναπροσδιορισμού, θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για αυτό που ο John Roberts έχει προσεγγίσει ως “refunctioned avantgrade” («αναθεωρημένη πρωτοπορία») και να προσεγγίσουμε, κατ’ επέκταση, το έργο των Chto Delat. Μεταξύ άλλων, οι παραπάνω επιδιώξεις υλοποιούνται μέσω εναλλακτικών εκπαιδευτικών μοντέλων παραγωγής γνώσης. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί το School of Engaged Art στην Αγία Πετρούπολη (από το 2013) όπως και η δίγλωσση έκδοση της κολεκτίβας (ρωσικά, αγγλικά) που διανοίγει ένα διάλογο ως προς τις τοπικές πολιτιστικές πολιτικές αλλά και τα διεθνή δεδομένα. Η απόφαση να συνδυαστεί η εκθεσιακή παρουσίαση σειράς βίντεο και υφαντών της ομάδας (επιλεκτικά από το πολύπλευρο έργο τους) μαζί με μια παραγωγή στο Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών στον Πειραιά (με το Στάθη Μαρκόπουλο που διατηρεί το εργαστήρι κουκλοθεάτρου “Ayusaya! Puppet Theatre”), διερευνά τόσο τα παραπάνω ερωτήματα όσο και την προσέγγιση που εγκαινιάζει η επιμελήτρια της έκθεσης και ιδρυτής του State of Concept, Ηλιάνα Φωκιανάκη, με τη νέα θεματική ενότητα «Γραφείο Φροντίδας» (The Bureau of Care). Η νέα αυτή θεματική αφορά άμεσα την έρευνα πολιτικών της φροντίδας (politics of care) σε σχέση με την τέχνη.
[…] θέλουμε να ξέρουμε όλα όσα ξέρουν οι άλλοι, θέλουμε να γνωρίζουμε με κάθε λεπτομέρεια όλες τις όψεις της πολιτικής ζωής και να συμμετέχουμε ενεργά σε κάθε πολιτικό γεγονός.
– «Τι να κάνουμε;» (1902, εκδ. Πατάκη 2016) του Βλαντιμίρ Λένιν, όπως εμφανίζεται στο Αλαίν Μπαντιού και Μαρσέλ Γκοσέ,
Στην έκθεση συμπεριλαμβάνεται και η προβολή του “People of Flour, Salt and Water” (Άνθρωποι από Αλεύρι, Νερό και Αλάτι) του 2019, μέσω του οποίου επανερχόμαστε στα ερωτήματα που διέπουν την έκθεση αλλά και την παρουσία της κολεκτίβας στην Αθήνα – ερωτήματα σχετικά με τη μετανάστευση, τη γεωγραφική μετατόπιση, τους μηχανισμούς περίφραξης και οριοθέτησης, όπως αυτά αναδεικνύονται ειδικά εν μέσω πανδημίας. Οι Chto Delat διατυπώνουν τα παραπάνω ερωτήματα με τρόπο που επαναφέρει τον «αναγνώστη» τους στο ίδιο τον τίτλο της έκθεσης.
«Ποιες είναι, λοιπόν, οι δυνάμεις που οδηγούν σε εκτοπίσεις πληθυσμών και τι είναι αυτό που ριζώνει βαθιά τους ανθρώπους; Πώς θα μπορούσε κανείς να μοιραστεί τον αγώνα και να στηρίξει την ευημερία κοινοτήτων και εδαφικών περιοχών;»
Ακολουθώντας αυτό το πλαίσιο και αναλογιζόμενοι τους τελευταίους μήνες, η ακύρωση ή/και η αναβολή εκθέσεων και συναντήσεων, με τη συνακόλουθη μετάβαση και προσαρμογή τους σε διαδικτυακές πλατφόρμες, έφερε στο προσκήνιο την έννοια και τις πολιτικές της φροντίδας – είτε αυτό αφορά την υγειονομική φροντίδα και τους αντίστοιχους φορείς είτε τη φροντίδα μέσω της τέχνης και τη φροντίδα για την τέχνη. Οι ενεργές ατομικότητες και συλλογικότητες που αναπτύχθηκαν με αφορμή όχι μόνο την υγειονομική κρίση και τις δυνατότητες πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αλλά και τη διεκδίκηση δικαιωμάτων οδήγησε πολλούς να κάνουν λόγο για «αλληλεγγύη» – μεταξύ άλλων αναθεωρώντας ονόματα ιδρυμάτων που τιμούν αποικιοκρατικά παρελθόντα και το ρόλο του «κοινού» και του «δημόσιου χώρου». Αντίστοιχα ερωτήματα τέθηκαν πριν από μερικούς μήνες στο School of Mutation, με τον Dmitry Vilensky (Chto Delat) να δημιουργεί ένα φόρουμ συνδιαλλαγής και αλληλεγγύης, αλλά και πολύ πρόσφατα στο (προηγουμένως γνωστό ως) Witte de With, νυν Kunstinstitut Melly, στο Ρότερνταμ με τη Silvia Federici να συζητά γύρω από τις θεσμικές και ιδρυματικές πολιτικές που συνέβαλαν στις παροντικές συνθήκες αλλά και στην ίδια την πανδημία.
Η έκθεση αποτελεί μία ευκαιρία να αναζητήσει κανείς περαιτέρω το πολύπλευρο έργο και τις δράσεις των Chto Delat, αλλά και να διερωτηθεί ενεργά – σε τοπικό και όχι μόνο επίπεδο – γύρω από την παραγωγή, την έκθεση και τις δυνατότητες της τέχνης
______________________
Διεύθυνση: State of Concept (Τούσα Μπότσαρη 19, 117 41, Κουκάκι)
Διάρκεια Έκθεσης: 25 Σεπτεμβρίου – 14 Νοεμβρίου 2020
Επιμέλεια: Ηλιάνα Φωκιανάκη
Σημείωση: Με χρήση μάσκας και τήρηση αποστάσεων, επτά άτομα επιτρέπονται ταυτόχρονα στο χώρο. Συγκεκριμένα: «Για την ασφάλεια των επισκεπτών και την τήρηση των μέτρων, ο αριθμός των επισκεπτών εντός του χώρου θα είναι περιορισμένος. Παρακαλούμε τους επισκέπτες μας να εισέρχονται με μάσκα και να τηρούνται οι απαραίτητες αποστάσεις».
Αναφορές
Roberts, John. Revolutionary Time and the Avant-garde. London: Verso, 2015. (αμετάφραστο έργο)
“About,” Chto Delat, πρόσβαση 27 Σεπτεμβρίου 2020.
“John Roberts /// Avant-gardes After Avant-Gardism,” Chto Delat, πρόσβαση 27 Σεπτεμβρίου 2020.
“TRANSITION: Keynote by Silvia Federici,” fkawdw, πρόσβαση 27 Σεπτεμβρίου 2020.
Τσερνισέφσκι, Νικολάι. Τι να Κάνουμε. Εκδόσεις: ΤΟΠΟΣ, 2013.
Μπαντιού, Αλαίν και Γκοσέ, Μαρσέλ. Τι να κάνουμε;. Εκδόσεις: Πατάκη, 2016.
