Η Ιωάννα Τσιλιλή, η πιο «κινηματογραφική persona» των ελλήνων οινοποιών ήρθε για να μείνει!
Η Ιωάννα Τσιλιλή, ίσως η πιο κινηματογραφική «φιγούρα» των Ελλήνων οινοποιών, έχει ξεκινήσει εδώ και μερικά χρόνια να εισέρχεται δυναμικά στην παραγωγή της δικής της σειράς κρασιών. Απόφοιτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στο τμήμα Χημικών Μηχανικών συνέχισε την εκπαίδευσή της στη Γαλλία και την Ιταλία, όπου εργάστηκε επίσης ως οινολόγος, ενώ παράλληλα σπούδασε και την σκηνοθετική τέχνη. Κάτοχος του Distilling Diploma και με προσλαμβάνουσες από πολλές μεριές του κόσμου, κατάφερε να πάει την τέχνη της απόσταξης στην Ελλάδα, αρκετά βήματα μπροστά, δείχνοντάς μας μία διαφορετική πλευρά της.
Στα πλαίσια της έκθεσης Φυσικά fysika, όπου και θα συμμετέχει, τη συναντήσαμε και συζητήσαμε μαζί της τόσο για το δικό της εγχείρημα στον οινικό κλάδο όσο και για το κρασί στην Ελλάδα σήμερα.
Το οινοποιείο & οι ετικέτες
Το οινοποιείο δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2021 στην περιοχή των Μετεώρων. Η αρχική έκταση των αμπελώνων ανέρχεται περίπου στα εξήντα στρέμματα με αυξητικές τάσεις. Είναι καλό να αναφέρουμε ότι το έδαφος της περιοχής αλλά και το «μικροκλίμα» έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς βρισκόμενοι μέσα στην περιοχή των βράχων των Μετεώρων αλλά και στην απόληξη της Πίνδου-δημιουργούνται ιδανικές συνθήκες για την φύτευση αμπελώνων. Στο υπέδαφος θα βρούμε μεγάλες ποσότητες σχιθόλισθου και άργιλο. Επικλινείς αμπελώνες εξασφαλίζουν την πάντα χρήσιμη αποστράγγιση που προστατεύει « φυσικά» το αμπέλι και το σταφύλι από συχνές ασθένειες.
Με έμφαση σε ελληνικές και γηγενείς ποικιλίες, το οινοποιείο Tsililis Terres μετρά αισίως τέσσερις ετικέτες. Αρχικά το EDENIA BELLA, η λευκή ετικέτα του οινοποιείου παρασκευασμένο από την ποικιλία του Ασύρτικου με την προσθήκη μιας μικρής ποσότητας Μαλαγουζιάς από συγκεκριμένο αμπελοτόπι. Το δεύτερο κρασί από τη σειρά EDENIA, είναι το EDENIA FUXIA, ένα ροζέ κρασί από την ποικιλία της Λημνιώνα με μία ελάχιστη ποσότητα Syrah. Η τρίτη ετικέτα είναι το EDENIA LUNA, είναι η ερυθρή ετικέτα ελάχιστης παρέμβασης από την ποικιλία Λημνιώνα. Τέλος το δεύτερο ροζέ του οινοποιείου είναι το IO ROSE, ένα blend των ποικιλιών Λημνιώνα-Ξινόμαυρο-Syrah.
Προερχόμενοι από μία οικογένεια που ασχολείται με την παραγωγή και εμφιάλωση αποσταγμάτων, πιστεύεις ότι έπαιξε ρόλο στην ενασχόλησή σου με την οινολογία και τελικά τη δημιουργία του δικού σου οινοποιείου;
Θεωρώ ότι είναι κάτι ενδιάμεσο μεταξύ της αυτόβουλης επιλογής σε συνδυασμό με τις προσλαμβάνουσες που παίρνουμε αναγκαστικά μεγαλώνοντας σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Γενικότερα, σαν παγκόσμιο δεδομένο, ένα οινοποιείο είναι παραδοσιακά οικογενειακή υπόθεση για πολλές γενναίες. Οπότε πιστεύω ότι είναι αυτό που λέμε «το ένα έφερε τ’ άλλο».
Γιατί αποφάσισες να ακολουθήσεις το «δύσκολο δρόμο» της παραγωγής κρασιών ήπιας παρέμβασης;
Αρχικά, θέλω να αναφέρω ότι εργάζομαι σαν οινολόγος περισσότερο από δέκα χρόνια. Ασχολήθηκα με διάφουρες μεθόδους οινοποίησης, από την παραγωγή λευκών & ροζέ, μέχρι την παραγωγή παλαιωμένων ερυθρών οίνων αλλά και αφρωδών οίνων παραδοσιακής μεθόδου και αυτόκλειστης δεξαμενής. Το λέω αυτό, διότι αν έχεις δει όλο αυτή την γκάμα-καταλήγεις ότι το σπουδαιότερο στοιχείο είναι πάντοτε η πρώτη ύλη. Είχα πάντα μία αγάπη για τη βιολογική και βιοδυναμική καλλιέργεια, οπότε σε συνδυασμό με αυτό που σου λέω, κατέληξα ότι ο δρόμος που θέλω να ακολουθήσω είναι αυτός των ήπιων-ελαχίστων παρεμβάσεων. Επιπλέον αν έχεις μία καλή πρώτη ύλη και χαμηλές αποδόσεις η δουλειά του οινολόγου μειώνεται σε τεράστιο ποσοστό. Δεν θεωρώ ότι ο οινολόγος δε πρέπει να επεμβαίνει καθόλου σε κανένα στάδιο γιατί αν το καλοσκεφτείς, η φυσική εξέλιξη του κρασιού είναι να γίνει ξύδι. Άρα θεωρώ ότι όλα είναι θέμα ισορροπίας!
Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη νομοθεσία για το πώς ακριβώς πρέπει να είναι ένα κρασί ώστε να χαρακτηρίζεται φυσικό: Τί είναι για εσένα φυσικό κρασί και πώς θα το παρουσίαζες σε κάποιον που δεν έχει δοκιμάσει ξανά φυσικό κρασί;
Αρχικά θέλω να αναφέρω ότι εγώ παρασκευάζω κρασιά ήπιας παρέμβασης. Υπάρχουν πολλές εκδοχές φυσικού κρασιού. Μερικές όχι και τόσο νόστιμες επιλογές με μερικά ελαττώματα, μέχρι πολύ γευστικές προσπάθειες που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από συμβατικές οινοποιήσεις. Σου εξηγώ ότι φτιάχνω κρασιά ήπιας παρέμβασης, γιατί σε μία κακή χρονιά στο αμπέλι, με μία προβληματική πρώτη ύλη, ο οινολόγος πρέπει να το φέρει σε ένα στάδιο, έτσι ώστε το τελικό προϊόν-να μην υπάρχει περίπτωση να μην είναι ασφαλές να το δοκιμάσει ο καταναλωτής.
Αν έπρεπε να το παρουσιάσω σ’ έναν φίλο μου που δεν έχει ξαναδοκιμάσει τέτοιο κρασί, θα του πρότεινα να το κάνει με συνοδεία φαγητού. Θα του έλεγα επίσης ότι θα συναντήσει πιο ρουστίκ γεύσεις που θα τον οδηγήσουν σε αναμνήσεις του παρελθόντος και θα καταλάβει πολύ καλύτερα το terroir της περιοχής που προέρχεται το κρασί. Ότι έρχεσαι ουσιαστικά πιο κοντά προς την «ρίζα» της περιοχής και της ποικιλίας.
Βλέποντας ότι το μεγαλύτερο ποσοστό από τις ετικέτες σου προέρχεται από ελληνικές ποικιλίες, πιστεύεις ότι ο ελληνικός αμπελώνας έχει θέση στην παγκόσμια αγορά;
Φυσικά! Νομίζω ότι ο ελληνικός αμπελώνας τώρα αναπτύσσεται και εξελίσσεται ουσιαστικά. Βλέπουμε μία παγκόσμια τάση για στροφή προς γηγενείς ποικιλίες. Υπάρχει έντονα η ανάγκη από όλους του παίκτες της παγκόσμιας αγοράς για μοναδικοποίηση του προϊόντος τους. Αυτό από την Ελλάδα είναι εφικτό και γίνεται όλο και περισσότερο. Δεν έχουμε την ανάγκη παρασκευής ενός ακόμη κρασιού προερχόμενο μόνο από μία διεθνή ποικιλία. Ωστόσο, χρειαζόμαστε και το χώρο …Δηλαδή το νομοθετικό πλαίσιο για τη φύτευση νέων αμπελώνων πρέπει να γίνει τέτοιο ώστε, να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μεγαλύτερη εξωστρέφεια.
Όντας νέα ηλικιακά, αλλά και όσον αφορά την επιχειρηματική σου προσπάθεια, τί συμβουλή θα έδινες σε ένα νέο παιδί που θα ήθελε να μπει στο χώρο;
Αρχικά, για να είμαστε τελείως ειλικρινείς, θέλει να έχεις ένα καλό κεφάλαιο να επενδύσεις, γιατί όπως λένε και οι Γάλλοι : ο πιο εύκολος τρόπος να χάσεις λεφτά είναι να φτιάξεις ένα οινοποιείο. Στη συνέχεια, πρέπει να ακούσεις τον εαυτό σου και τις ανάγκες από το σταφύλι σου, αγνοώντας όσο γίνεται τους λοιπούς συμβουλάτορες, που θα σου επιβάλουν τη δική τους άποψη στο δικό σου προϊόν. Εσύ πρέπει να υπηρετείς τη δικιά σου πρώτη ύλη και όχι αυτή το δικό σου ego. Οφείλεις να δοκιμάζεις συνέχεια προσπάθειες συναδέλφων ώστε να έχεις μία γενική-σφαιρική γνώση στο τί υπάρχει. Και το βασικότερο γι’ εμένα είναι να είσαι επιστημονικά καταρτισμένος. Οφείλεις να το σπουδάσεις, είναι μία επιστήμη.
Αριθμητικά οι γυναίκες στο χώρο είναι λιγότερες από τους άντρες. Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό; Μία γυναίκα που ασχολείται με αυτόν το κλάδο τί προκλήσεις αντιμετωπίζει;
Θεωρώ ότι είναι όπως σε κάθε χώρο που κουβαλάει ευθύνη και χρήμα. Το ίδιο συμβαίνει και στο χώρο του κρασιού, στο χώρο της πολιτικής αλλά και της επιχειρηματικότητας γενικότερα. Η κοινωνία μας είναι ακόμη βαθιά πατριαρχική. Το θέμα ωστόσο, για μένα ξεκινάει από τη διεύθυνση ενός οινοποιείου ή μιας επιχείρησης γενικότερα, καθώς αν από την αρχή οριοθετήσουν τις ευθύνες και τους κανόνες καλής συνεργασίας, τα πράγματα θα είναι πολύ καλύτερα. Ωστόσο, δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο μόνο. Όντας εργαζόμενη οινολόγος στη Γαλλία, μου επικοινώνησαν με κάθε τρόπο ότι ο χώρος της οινολογίας είναι καθαρά αντρική υπόθεση, οπότε πιστεύω ότι δεν περιορίζεται στο χώρο του κρασιού αλλά γενικότερα.
Θεωρώ ωστόσο, ότι η νέα γενιά που εισέρχεται στο χώρο αλλάζει τα πράγματα. Έχουν πλέον την ικανότητα να καταλάβουν ότι οι γυναίκες είναι σε θέση να βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, όπου ασκούν εξουσία, παίρνουν ευθύνες, ελέγχουν και δημιουργούν!
Πίνουν οι νέοι κρασί Ιωάννα το 2023 στην Ελλάδα;
Ναι…Ή τουλάχιστον πίνουν αρκετά περισσότερο από αυτό που έπιναν σε σχέση με το 2003! Παλιότερα η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρχαν πολλές επιλογές ώστε να σε ωθήσουν να δοκιμάσεις. Συνήθως, υπήρχαν περιορισμένες προτάσεις που κυμαίνονταν μεταξύ ενός πολύ ακριβού ή high-end κρασιού και του μη εμφιαλωμένου. Πλέον μπορείς να βρεις καλό & προσιτό κρασί, ακόμη και σε καφέ (κυρίως στις μεγάλες πόλεις). Είμαι πολύ αισιόδοξη προς τη νέα γενιά!
Τέλος, ξέρουμε ότι εκτός από οινολόγος είσαι και σκηνοθέτης. Πώς συνδυάζονται αυτές οι δύο φαινομενικά ετερόκλητες δραστηριότητες;
Καταρχάς, και στα δύο συναντάς ένα πάντρεμα της τέχνης και της επιστήμης! Επίσης, μία ιδιαιτέρως σημαντική αρετή που συνδυάζουν είναι η υπομονή! Για να σκεφτείς να ξεκινήσεις να έχεις ένα αμπέλι, πρέπει να το σκεφτείς ακόμη και δέκα χρόνια πριν φτιάξεις το κρασί που ονειρεύτηκες. Αντιστοίχως, αν θες να δημιουργήσεις μία ταινία μεγάλου μήκους, χρειάζεσαι πολύ καιρό για να την αποτυπώσεις και τελικά να τη δημιουργήσεις! Υπάρχουν projects -και ειδικά τα μεγάλα- που για να ολοκληρωθούν παίρνει αρκετά χρόνια.
Το βασικότερο για μένα είναι ότι και στα δύο «έχεις την ανάγκη της προσέγγισης της ανθρώπινης ψυχής». Όταν φτιάχνεις ένα κρασί έχεις πάντα κάποιους ανθρώπους στο μυαλό σου. Από την άλλη, όταν φτιάχνεις μία ταινία σκέφτεσαι πάλι μερικούς δικούς σου ανθρώπους και τη φτιάχνεις για κάποιους ανθρώπους που θα ταυτιστούν με αυτήν! Τέλος, και στις δύο περιπτώσεις, μιλάμε για «προσωποκεντρικά προϊόντα», φαίνεται δηλαδή ξεκάθαρα (ειδικά σε ήπιες παρεμβάσεις) ο χαρακτήρας του δημιουργού!
______________________
Περισσότερα για την Ιωάννα Τσιλιλή θα βρείτε εδώ!
ΦΥΣΙΚΑ FYSIKA
Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2023
Πρώην Χρηματιστήριο Αθηνών (Σοφοκλέους)
Μια διοργάνωση του Τανίνη Αγάπη Μου και της Oenosophy υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το fysikafysika.gr
Προπώληση εισιτηρίων: more.com
