Ραδιογράφημα μιας οικογένειας: Πτυχές της σύγχρονης ιρανικής ταυτότητας στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ.

Στο «Ραδιογράφημα μιας οικογένειας», η Firouzeh Khosrovani δομεί την αφήγησή της γύρω από ένα οικογενειακό περιβάλλον αποτυπωμένο σε ακτινογραφίες – ασπρόμαυρες και πολύχρωμες, τσακισμένες στη μέση αλλά και σκισμένες φωτογραφίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η οπτική της βρίσκει τρόπους να ξεγλιστρά μιας αφήγησης τυπικής, μεστής σε αναδρομές που αποκαλύπτουν το παρελθόν. Αντ’ αυτού, η Khosrovani μιλά εξ αρχής για τη δυνατότητα της γλώσσας και των λέξεων να ανασυνθέτουν το παρελθόν. Αξιοποιώντας αρχειακό υλικό – μεταξύ άλλων, της ιρανικής εθνικής και της ελβετικής τηλεόρασης – συνδιαλέγεται νοητά με τους γονείς της, ενώ συμπληρώνει συζητήσεις και καθημερινούς διαλόγους που έκαναν οι δυο τους πολύ πριν εκείνη γεννηθεί. Η επιλογή της θυμίζει τη σχέση του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ με τη μνήμη και τη γλώσσα – θυμίζει μία αυτοβιογραφία που κατά τη διάρκεια μιας πολύωρης παρτίδας σκάκι μας επαναπατρίζει στο παρελθόν μας.

«Στην υγειά μας».
Η μητέρα τσούγκρισε το ποτήρι,
μα δεν ήπιε.
Ο πατέρας το πρόσεξε,
μα δεν είπε τίποτα.

Ο πατέρας της, Χοσεΐν, φοιτητής ακτινολογίας, αφήνεται στη γοητευτική καθημερινότητα μιας ελβετικής πόλης. Η μητέρα της, Ταγί, ταλαντεύεται μεταξύ δύο κόσμων που δομούνται στη βάση υποσχέσεων – από τη μία, η Γενεύη, που φέρει την υπόσχεση της συντροφικής αγάπης αλλά και της επιστροφής στην πατρίδα (αναβαλλόμενης)· από την άλλη, η Τεχεράνη, που ειδικά μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ιράν-Ιράκ θα της δώσει τη δυνατότητα να νιώσει «πολύτιμη» – όπως μας λέει η ίδια – αφιερώνοντας τη ζωή της στην υπηρέτηση ενός σκοπού.

Από την αίσθηση «ασφάλειας», λοιπόν, σε αυτό που προοριζόταν ως το νέο τους σπιτικό στην ανασφάλεια του καινούριου – «σύντομα συνειδητοποίησε ότι η αμαρτία την ακολουθούσε παντού». Από τους χορούς και τις μουσικές στο στενό μαγαζάκι CAFÉ DE LA POINTE στην εκπαίδευση και στην επαναστατική δράση. Από κινηματογραφικές λήψεις α λα Μαργκερίτ Ντυράς σε άδειους δρόμους, στη σκόνη των εκπυρσοκροτήσεων και στους εφιάλτες της κόρης της με αιφνίδιους θανάτους σε πεδία μάχης. Εκείνη, πρώτα Αΐντα (για τον πατέρα της), μετά Ζάχρα (για τη μητέρα της), τελικά Φιρουζέ (και για τους δυο), αναζητά «ουδέτερα όρια» μεταξύ προσευχής και κλασσικής μουσικής, σκιαγραφεί πτυχές της σύγχρονης ιρανικής ταυτότητας και ζωγραφίζει τα κενά μνήμης στις σκισμένες φωτογραφίες, υπενθυμίζοντάς μας πως οι αναμνήσεις αποκτούν νέες νοηματοδοτήσεις κάθε φορά που τις επισκεπτόμαστε.