Κώστας Ταχτσής, ο περιθωριακός συγγραφέας του «Τρίτου Στεφανιού».
Η ζωή του
Γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1927. Οι γονείς του κατάγονταν από την Ανατολική Ρωμυλία και ήρθαν πρόσφυγες στην Θεσσαλονίκη από το 1860. Σε ηλικία επτά ετών, μετά τον χωρισμό των γονέων του, αναγκάστηκε να πάει στην Αθήνα για να ζήσει με την γιαγιά του. Στην Αθήνα τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο, εκτός από μία τάξη του δημοτικού (συγκεκριμένα τη δευτέρα, στην οποία γράφτηκε απευθείας ως κατ’ οίκον διδαχθείς) που την τελείωσε στην Βέροια. Το 1945 υπέβαλε τα χαρτιά του στην Σχολή Εμποροπλοιάρχων, αλλά τις ημέρες των εξετάσεων αρρώστησε από τυφοειδή πυρετό. Εγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις σπουδές του, αφού φοίτησε μόνο για δύο χρόνια. Στρατεύτηκε και ενώ αρχικά υπηρέτησε απλός φαντάρος, αργότερα του απονεμήθηκε ο βαθμός του ανθυπολοχαγού.
«Το σπίτι όπου μεγάλωσα ήταν η ζώνη πυρός ενός εμφυλίου πολέμου μεταξύ του Κώστα, της μάνας του και της αδελφής του, όπου υποχρεωτικά συμμετείχα κι εγώ. Ο Κώστας «χτυπούσε» στη μάνα του την ομοφυλοφιλία του», νομίζοντας πως έτσι την τιμωρούσε, αναφέρει η ανιψιά του.
Το 1951 προσελήφθη ως βοηθός του Αμερικανού διευθυντή στα έργα για το φράγμα του Λούρου. Το φθινόπωρο του 1954 έφυγε για τη Βρετανία μέχρι το καλοκαίρι του 1955, οπότε επέστρεψε στην Αθήνα όπου ζούσε από τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας. Τον Μάρτιο του 1956 πήγε στην Γερμανία και στο Αμβούργο μπάρκαρε με δανέζικο πλοίο ως καμαρότος. Ξεμπάρκαρε στο Λιβόρνο και επέστρεψε στην Αθήνα. Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη στην ταινία «Το παιδί και το δελφίνι». Το φθινόπωρο ξεκίνησε για την Βιέννη για να συνεχίσει το γράψιμο ενός μυθιστορήματος. Το 1957 ακολούθησε ως μάνατζερ τον πιανίστα Τώνη Παπαγεωργίου στην περιοδεία του στην ανατολική Αφρική. Από το Ναϊρόμπι έφυγε για την Αυστραλία.
Την άνοιξη του 1960 επέστρεψε στην Ελλάδα και επιχείρησε να κάνει τον γύρο της Ευρώπης με μια βέσπα, με την οποία έφτασε ως το Εδιμβούργο. Στη διάρκεια αυτής της περιοδείας έγραψε μερικά κεφάλαια από «Το τρίτο στεφάνι». Ξαναβρέθηκε για λίγο χρονικό διάστημα στην Αυστραλία από όπου έστειλε στην Ελλάδα για τύπωμα τα χειρόγραφα του «Τρίτου Στεφανιού» που απορρίφθηκε ως ακατάλληλο. Τελικά το εξέδωσε τον Νοέμβριο του 1962 με δικά του έξοδα. Δυο μήνες μετά πήγε στην Αμερική και έμεινε εκεί ως τον Δεκέμβριο του 1964. Επέστρεψε και συνεργάστηκε με το πρωτοποριακό λογοτεχνικό περιοδικό «Πάλι» το διάστημα 1963-1965 και εργάστηκε για δύο καλοκαίρια ως ξεναγός και μεταφραστής.
Στη δικτατορία πρωτοστατεί στην δήλωση των 18, μια κίνηση συγγραφέων ενάντια στην λογοκρισία και το αυταρχικό καθεστώς. Έλαβε μέρος στην έκδοση 18 κειμένων (1970). Επανειλημμένα τον καλούσαν στην Ασφάλεια. Στην Μεταπολίτευση αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, όντας ομοφυλόφιλος και ο ίδιος. Την ίδια περίοδο εκδιδόταν ως τραβεστί.
Το Τρίτο Στεφάνι
Ο πολυτάραχος βίος του δίχασε το αναγνωστικό κοινό του. Ως συγγραφέας αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες για να εκδώσει το έργο του «Τρίτο Στεφάνι». Το πρότεινε σε τρεις εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι το απέρριψαν. Εκδόθηκε τελικά το 1962 με έξοδα του συγγραφέα, χωρίς να γνωρίσει τότε καμιά επιτυχία.
Επανεκδόθηκε το 1970 από τις εκδόσεις Ερμής στην Αθήνα, γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία και καθιέρωσε τον Ταχτσή ανάμεσα στους πιο γνωστούς πεζογράφους της γενιάς του.
«Εκτός του ότι δεν τον κατάλαβε κανείς, δεν αποδέχτηκαν το γεγονός ότι ένας περιθωριακός συγγραφέας (ομοφυλόφιλος-τραβεστί) κατάφερε να γίνει ένας συγγραφέας “θρύλος”, κι ώς ένα σημείο χειραγωγός της κοινωνικής και πνευματικής ζωής του τόπου, κινούμενος με την ίδια άνεση στο χώρο του υποκόσμου όσο και στα αριστοκρατικά σαλόνια της “καλής” κοινωνίας. Επρόκειτο για μια πρωτοφανή κατάχρηση των ορίων της ελευθερίας, μια καταστρατήγηση κάποιων άγραφων κανόνων», γράφει ο Γιάννης Βασιλάκος στο βιβλίο του για τον Ταχτσή «Η αθέατη πλευρά της σελήνης», από τις Εκδόσεις ΗΛΕΚΤΡΑ.
Εξαιτίας του αυθόρμητου αφηγηματικού του ύφους, «Το τρίτο στεφάνι» κέντρισε το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων του θεάτρου και του κινηματογράφου. Ο ίδιος ο Ταχτσής έλεγε ότι ακόμα και η Μελίνα Μερκούρη είχε εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος. Το μυθιστόρημα διασκευάστηκε για το Τρίτο Πρόγραμμα του ραδιοφώνου το 1979, με αφηγήτριες τη Ρένα Βλαχοπούλου και τη Σμαρώ Στεφανίδου. Την σεζόν 1995-1996 μεταφέρθηκε με πιστότητα στην τηλεόραση από το κανάλι ΑΝΤ1.
«Είμʼ ένα άστρο, μια τρίχα στο κεφάλι του θεού, θα πέσω, στο λαιμό φοράω ένα ποίημα, προτού προλάβει να θερμάνει τις καρδιές μας θα σβήσει, αισθάνομαι τα κόκαλά μου να τρίζουν κιόλας από ανεξήγητες επιθυμίες, μα σωπάστε και θυμηθείτε τα μάτια του, να ζήσω μες στις τούφες των μαλλιών, στα δάχτυλά του ανάμεσα, εκεί που ενώνονταν με τα δικά σας, μέσα στο σκοτάδι, τα μάτια του, τα μάτια του να λάμπουν σαν φανοί αυτοκινήτων που ΄ρχονται καταπάνω σου, και τίποτα να μην ακούγεται, ο θόρυβος κι οι διαφημίσεις του κορμιού να μην υπάρχουν – cette rumeur la vient de la ville – τίποτα παρʼ αυτός κι εγώ, σε μια βεράντα, το καλοκαίρι.» «Στη βεράντα, το καλοκαίρι», του Κώστα Ταχτσή. Από τη νέα συγκεντρωτική έκδοση «Ποιήματα» σε επιμέλεια και επίμετρο Δημήτρη Παπανικολάου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης.
Ο θάνατος του
27 Αύγουστου 1988. Η Ελπίδα Αρτέμη ανησύχησε για τον αδελφό της Κώστα Ταχτσή, καθώς για δύο μέρες δεν σήκωνε το τηλέφωνό του. Ένιωθε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Μπαίνοντας στο σπίτι του στον Κολωνό, οι υποψίες της επιβεβαιώθηκαν με τον χειρότερο τρόπο. Ο συγγραφέας που έγραψε το θρυλικό «Τρίτο στεφάνι», ήταν νεκρός. Η αδελφή του, αμέσως ειδοποίησε την αστυνομία, όπου και διαπιστώθηκε πως ο θάνατος είχε προέλθει προ ημερών.
Οι αστυνομικοί ανέλαβαν ένα πολύ δύσκολο έργο, αφού δεν υπήρχαν αποδεικτικά στοιχεία. Η μαρτυρία ενός γείτονα, δεν βοήθησε τις έρευνες. Για τη δολοφονία του κυκλοφόρησαν πολλά σενάρια. Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, η δολοφονία Ταχτσή παραμένει ακόμα ανεξιχνίαστη.
