Ο Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, οι futurist δράσεις και το εκπαιδευτικό βιβλίο για το μέλλον.

Γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη, είναι επικεφαλής της έδρας UNESCO on Futures Research, που φιλοξενείται από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και επικεφαλής της Μονάδας Προοπτικής Διερεύνησης & Εργαλείων στο δίκτυο ΠΡΑΞΗ. Σήμερα είναι πιστοποιημένος Future Strategist, μέλος του World Future Society (WFS) και αποσκοπεί με διάφορες πρωτοβουλίες να καλλιεργήσει μια συνείδηση για την «αντιμετώπιση» του μέλλοντος. Μιλήσαμε με τον Επαμεινώνδα Χριστοφιλόπουλο για όλες τις ποικίλες δράσεις κι ενέργειες στις οποίες συμμετέχει κι έτσι είχαμε την χαρά να μάθουμε περισσότερα, αλλά και να μιλήσουμε για ένα νέο… διαφορετικό βιβλίο από τα άλλα!

Η ομάδα.

Υπάρχουν δύο βασικά πράγματα, το ένα αφορά δημιουργία σεναρίων για το μέλλον του ενδιαφερόμενου (για παράδειγμα οργανισμοί), για να κάνουν κάποιον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ενώ το δεύτερο έχει να κάνει με τη λειτουργία της δουλειάς ως εκπαιδευτικό μέσο. Ρίχνουμε μεγάλο βάρος στην εκπαίδευση και ξεκινήσαμε το πρώτο έργο που ασχολείται με παιδιά. Μπαίνουμε σε σχολεία, οργανώνουμε workshops και δείχνουμε κάποιες βασικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιούμε, ενώ αυτά παίρνουν τον ρόλο του ερευνητή. Δουλεύουμε μαζί τους για το πως, για παράδειγμα, βλέπουν τις αλλαγές που θα έρθουν, μέσα από μεθοδολογίες, εργαλεία, παιχνίδια. Ένας τομέας είναι παρθένος στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κάποια άλλη ομάδα που να ασχολείται με αυτό. Παράλληλα, αυτό το διάστημα, επίσης, τρέχουμε ένα μεγάλο έργο για μια πλατφόρμα για την κλιματική αλλαγή.

Οι πόροι.

Η χρηματοδότηση είναι κάτι βασικό για τη λειτουργία της ομάδας. Γενικά, έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε με συγκεκριμένο τρόπο το μέλλον και το κάτι παραπάνω φαίνεται πολύ δύσκολο, αλλά απ’ αυτό ορίζεται ο αλφαβητισμός για το μέλλον, ο τρόπος του να λειτουργείς με φαντασία και δημιουργικότητα. Πρέπει να απελευθερώσεις το μυαλό και να αντιληφθείς ότι δεν υπάρχει μόνο μία εκδοχή για το μέλλον, αλλά πολλές και διαφορετικές που μπορείς να τις επηρεάσεις. Υπάρχουν δύο τρόποι, ο ένας αφορά τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και ο δεύτερος την αλλαγή στον τρόπο που λειτουργείς καθημερινά. Γενικά, αρκετά πράγματα μας περιορίζουν όπως η κοινωνία που μεγαλώσαμε, η θρησκεία που πιστεύουμε, το φύλο, οι σεξουαλικές προτιμήσεις και η ηλικία. Η UNESCO θεωρεί εδώ και 4-5 χρόνια πως η δυνατότητα πρόβλεψης της όποιας εκδοχής για το μέλλον είναι μια δεξιότητα η οποία και μπορεί να καλλιεργηθεί και την προωθεί ως κάτι πολύ σημαντικό, κυρίως όσον αφορά τα παιδιά και την εκπαίδευση. Επίσης, η εποχή με την πανδημία ήταν μια καλή περίοδος για ‘μας, ένα καμπανάκι ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και μπορεί ν’ αλλάξουν ξαφνικά, οπότε θα πρέπει να είσαι έτοιμος να δεις την ζωή διαφορετικά.

Ο τρόπος.

Υπάρχουν διαφορετικά μεθοδολογικά εργαλεία. Το ιδανικό είναι να ξεκινήσεις με κάποια desk research, να μιλάς με κάποιους ειδήμονες και να στήσεις έναν τρόπο συλλογής δεδομένων. Έτσι, λαμβάνεις απ’ αυτούς στοιχεία για τις τάσεις και τις πιθανότητες, έτσι ώστε να μην μονοπωλείται η συζήτηση και να ακουστούν διαφορές απόψεις. Επομένως, μέσα από αυτό σιγά-σιγά στήνεις τα σενάριά σου. Ερωτήματα όπως το πώς θα αξιολογήσεις αυτές τις τάσεις, ποιες θεωρείς λίγο πολύ σίγουρες, ποιες αβέβαιες, πώς συνδέονται μεταξύ τους, αποτελούν τον σκελετό για το στήσιμο του σεναρίου. Τελευταίο και δυσκολότερο, το πώς θα το παρουσιάσεις. Μπορείς να γράψεις μια ιστορία για την Θεσσαλονίκη, όπως κάναμε και σε μια πρόσθετη δημοσίευση στο Beater.gr, μια ιστορία με μια ηρωίδα με διαφορετική ζωή σε κάθε μέλλον ή ακόμα σελίδες εφημερίδων από το μέλλον, γράμματα κάποιου… Ουσιαστικά θες να κάνεις κάτι που θα «μιλήσει» σε αυτούς που θα το διαβάσουν. Να νιώσουν πρώτιστα ότι αυτό μπορεί να συμβεί. Δεν χρειάζεσαι μια βαρετή αναφορά 30 σελίδων, πρέπει να τον βοηθήσεις να σκεφτεί με την λογική.

Διάβασε επίσης: Γράμμα από το 2028, του Επαμεινώνδα Χριστοφιλόπουλου

Η συμβολή του ελληνικού κράτους.

Στην Ελλάδα ό,τι γίνεται είναι με λίγα χρήματα και προσθέτουμε κι εμείς από κάτι. Συμμετείχαμε σε ένα πρόγραμμα που αφορούσε τη λίμνη Δοϊράνη με κάποια σενάρια για το μέλλον. Ο σκοπός βέβαια ήταν να υπάρξει συνεργασία με τους Βορειομακεδόνες, αλλά εν τέλει έγιναν κάποια workshops ανεξάρτητα σε Σκόπια και Κιλκίς καταλήγοντας στα ίδια περίπου συμπεράσματα. Αντιλήφθηκαν πως ό,τι γίνει από την μια μεριά θα καταλήξει στην άλλη, όπως τα σκουπίδια. Δεν συνεργάστηκαν, όμως τους βάλαμε σε κάποιες σκέψεις και διαδικασίες. Ένας παράγοντας ήταν η ιστορία, μέσα από την οποία εξετάσαμε τα -σχετικά με την λίμνη- γεγονότα με αναφορές σε σιδηροδρομική γραμμή και Βαλκανικούς Πολέμους. Εμείς προσφέρουμε τα εργαλεία κι αυτοί που ξέρουν τα χρησιμοποιούν και μας δείχνουν τον τρόπο. Από την άλλη, τους δίναμε διάφορα δεδομένα που δεν είναι λάβει υπόψη όπως είναι η κλιματική αλλαγή και δεν μπορούσαν να δεχτούν πόσο ισχυρός παράγοντας είναι, είχαν ένα πρόβλημα στο πώς να διαχειριστούν τέτοιου είδους δεδομένα, αλλά ήταν μια διαδικασία που ωστόσο είχε ενδιαφέρον.

Η πανδημία.

Όλα αυτά που έγιναν με την καραντίνα και την πανδημία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά ως στοιχεία για να βοηθήσουν και το έργο μας. Έχουμε ένα πραγματικό σενάριο και πλέον ο κόσμος αντιλαμβάνεται καλύτερα αυτό που του λες. Ένας «μαύρος κύκνος» όπως το λέμε, γεγονός που μπορεί να συμβεί, δεν μπορείς να το προβλέψεις και μπορεί να σου ανατρέψει τα πάντα. Οπότε, οι άνθρωποι το βιώνουν και αντιλαμβάνονται την αξία του να είσαι προετοιμασμένος, θες αυτό να αποτελεί κομμάτι της ζωής σου. Να μην θεωρείς κάτι δεδομένο. Υπάρχουν αλλαγές που μπορεί να είναι καταστροφικές καμιά φορά, αλλά ταυτόχρονα να αποτελούν και ευκαιρίες. Πάντα κάτι καινούριο μπορεί να βγει!

Η εκπαίδευση.

Τα παιδιά είναι απίστευτα! Περνάνε πολύ καλά. Δεν είμαι σίγουρος αν το αντικείμενο τους ενδιαφέρει ή αν η εκπαίδευση είναι τραγική. Μπαίνουμε μέσα στην τάξη και εκεί που όλες/όλοι ασφυκτιούν και αντιμετωπίζουν με αδιαφορία τις υπόλοιπες ώρες, ξαφνικά νιώθουν πως κάποιος τους δείχνει κάτι που τους ενδιαφέρει και τους ενεργοποιεί.

Αντιθέτως, είναι πολύ δύσκολο σε έναν οργανισμό να μπει σε αυτή την διαδικασία, αλλάζοντας κουλτούρα και κάποιες βασικές δομές. Εκεί πρέπει να στηθεί από την αρχή, να αλλάξεις τις διαδικασίες αλλά και τον τρόπο λήψης των αποφάσεων.

Η ανάγκη.

Οι καινούριες ιδέες και προτάσεις είναι πλέον ανάγκη για τις επιχειρήσεις, σκέψου όμως την δυσκολία αυτού. Είναι δύσκολο ν’ αλλάξεις την κουλτούρα ενός ατόμου, και ακόμη δυσκολότερο να λειτουργήσει αυτό σε επίπεδο οργανισμού. Βοηθάμε όμως με τον τρόπο μας, υπάρχει μια κινητικότητα κι ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον. Εμείς λεγόμαστε Futurists, μελλοντολόγοι (όχι με την έννοια που έχουμε εδώ) και μάλιστα ένας αντιπρόεδρος της Κομισιόν είναι υπεύθυνος για το λεγόμενο Foresight. Πρόσφατα με ενημέρωσαν από την ευρωπαϊκή ένωση για την ομάδα που έχουν στήσει και ασχολείται με αυτό το κομμάτι και με ρώτησαν για την Ελλάδα για το ποιος φορέας είναι υπεύθυνος για το κομμάτι του foresight. Μπορείτε να μαντέψετε την απάντησή μου! Μακάρι το κράτος να δεχτεί να ξεκινήσει μια τέτοιου είδους συνεργασία και έρευνα, όπως άλλωστε γίνεται σε Σκανδιναβία και Ρωσία. Ίσως από τους πολιτικούς να περιμένουμε περισσότερα, όμως πρέπει και η ίδια η κοινωνία να αλλάξει, να το ζητήσει. Σχεδιάζεις κάτι, όμως σε 20 χρόνια θα έχει αξία; Θα εξυπηρετεί τις ανάγκες μας; Είναι κρίμα να γίνονται τόσα πράγματα βιαστικά. Υπάρχει δηλαδή αυτή η «φτώχεια» της σκέψης σε οτιδήποτε, ενώ πραγματικά μπορεί κάποιος να ασχοληθεί με πολλά πράγματα, ασχέτως των σπουδών του.

Η χρήση της τεχνολογίας.

Σε ό,τι έρευνα κι αν κάνουμε εντάσσουμε διάφορους παράγοντες. Κοιτάζουμε συνολικά το σύστημα και όχι μεμονωμένα δεδομένα. Πρέπει να δεις πως αλλάζει, τις ανάγκες σε παγκόσμιο επίπεδο, την κλιματική αλλαγή, το δημογραφικό ή τη μετανάστευση. Ξαφνικά μπορεί να σε κατευθύνουν άλλα πράγματα και δε θα έχεις την δυνατότητα να πεις «αυτό με ενδιαφέρει, θα ασχοληθώ μόνο με αυτό». Παρακολουθούμε τις τάσεις και τις δυνάμεις που προέρχονται από όλους τους εμπλεκόμενους στο σύστημα. Θέματα σχετικά με την αλληλουχία και τους παράγοντες του συστήματος υπάρχουν και στο βιβλίο μας!

«Παίζοντας με το μέλλον».

Το πρώτο ελληνικό εκπαιδευτικό βιβλίο για το μέλλον. Έχει στηθεί από έναν κατά βάση αμερικανικό οργανισμό “Teach The Future”. Αυτοί προωθούν τέτοιου είδους υλικό στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση με υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Εδώ κι έναν χρόνο που είμαστε σε επαφή, καταλήξαμε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο συγκεντρώνει πολλά καλά χαρακτηριστικά και δεν υπάρχει εδώ κάτι αντίστοιχο. Το δουλέψαμε εσωτερικά σαν ομάδα, με προσαρμογή περιεχόμενου και χρήση παραδειγμάτων, οπότε και φτάσαμε σε ένα σημείο που ήταν ολοκληρωμένο, χωρίς να ξέρουμε ότι θα το κυκλοφορήσουμε στα Ελληνικά. Το στείλαμε στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (Π.Ε.Κ.) και μας απάντησαν σε μισή ώρα θετικά. Το αποφάσισαν αμέσως και ουσιαστικά μέσα στην περίοδο της καραντίνας το ολοκληρώσαμε και βγήκε. Περιλαμβάνει μεθοδολογίες που χρησιμοποιούμε κι εμείς, μαθαίνοντας στα παιδιά πως να γίνουν ερευνητές του μέλλοντος και διατηρώντας ένα ενδιαφέρον γι’ αυτό. Στην παρούσα φάση το προωθούμε σε παιδιά και γονείς, αλλά από Σεπτέμβριο θα δούμε και πώς μπορούμε να κάνουμε τους εκπαιδευτικούς να το χρησιμοποιήσουν στην διδασκαλία τους. Μερικοί εκπαιδευτικοί με τους οποίους έχουμε έρθει σε επαφή έχουν όρεξη, «διψάνε» σε ένα σύστημα που τους καταπιέζει ως εκπαιδευτικούς, οπότε ελπίζω ότι θα πάνε όλα καλά.

Η αποδοχή των παιδιών.

Προσφέρουμε δωρεάν οδηγίες χρήσης του βιβλίου για τους καθηγητές. Έχουμε μελετήσει αντίστοιχα μοντέλα από το εξωτερικό, όπως από το Ολλανδικό, όπου υπάρχει στενή επαφή του Δημάρχου και των παιδιών σχετικά με το μέλλον τους. Όταν δηλαδή σε 20 χρόνια ή και λιγότερο γίνουν ενεργά μέλη της κοινωνίας. Οι Αμερικάνοι χρηματοδότησαν επίσης ένα κομμάτι του και όλοι βοήθησαν για να εκδοθεί το πρώτο βιβλίο στην Ελλάδα που έχει να κάνει με το μέλλον. Εν τέλει, είναι ένα επιστημονικό βιβλίο. Ένα παιδί πρέπει να έχει και την φλόγα μέσα του κι εμείς του δίνουμε τα βήματα για να ψάξει και να αναρωτηθεί, να προβληματιστεί, να γράψει και να σκεφτεί.

Πλέον υπάρχει όλη η πληροφορία αλλά λείπει η μέθοδος. Για παράδειγμα, για μια διαδικτυακή έρευνα. Τους παρέχουμε κι ένα έντυπο έρευνας που λέει κάποιες βασικές αρχές. Όπως το πότε μια πηγή είναι αξιόπιστη ή πώς να τσεκάρεις αν αυτό που διαβάζεις είναι σωστό. Θεμελιώδη πράγματα που μου φαίνονται πως τα παιδιά δε θα βρουν με άλλον τρόπο.

 «Δεν υπάρχει σωστή ή λάθος απάντηση».

Ακριβώς και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για να το αντιληφθεί ένα παιδί, σκέψου ότι όλο αυτό σε κατευθύνει. Ξεκινάς με το «πώς τοποθετείς τον εαυτό σου στο μέλλον». Είσαι πλοηγός, κυβερνήτης, εξερευνητής και έρχεται η πρώτη πρόκληση. Απαντάς σε δυο-τρεις ερωτήσεις και αναλόγως της απάντησης και την επιλογή σου, κατευθύνεται και η πορεία σου. Για ‘μένα, είναι βιβλίο που θα καθίσει ο γονιός με το παιδί και θα το χρησιμοποιήσει για μια εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ τους. Είναι και ένα εργαλείο για εκπαιδευτικούς για θέματα στην τάξη τους. Κάλλιστα όμως, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από έναν ενήλικα. Παρέχει τεχνικές που χρησιμοποιούμε κι εμείς σαν ομάδα και είναι βάσιμες μεθοδολογίες. Στην ουσία, μόνο η εικονογράφηση το κάνει παιδικό βιβλίο.

Η αποδοχή των γονιών.

Ο γονέας πρέπει να ξέρει κάτι για να πάει να το ζητήσει. Η κατάσταση είναι λιγάκι χαώδης με τα παιδικά βιβλία. Δεν βγάζεις εύκολα άκρη! Το άλλο που κάναμε και έχει σχέση με παιδιά είναι ότι φτιάξαμε έναν κόσμο στο Minecraft Education, ένα παιχνίδι με κάρτες, το οποίο το χρησιμοποιούν και σε σχολεία και έχει πραγματικά άπειρα πράγματα. Αυτή τη στιγμή είναι αναβασμένο στη σελίδα μας και μιλάμε με την Microsoft μήπως ανέβει στο Minecraft Education. Είναι πραγματικά τέλειο και σχεδιάζουμε να κάνουμε κάποια δοκιμαστικά tests στα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Το Futures.gr.

Θέλαμε να έχουμε μια διαφορετική ταυτότητα και εκεί δείχνουμε όσα δουλεύουμε. Κάποιες δράσεις θα γίνουν στο εξωτερικό, κάποιες στην Ελλάδα. Δύο εξ αυτών αφορούν δράσεις σε σχολεία. Η μία είναι σχετικά με το μέλλον της εργασίας και της τεχνολογίας και η άλλη αφορά καθαρά στο κομμάτι του αλφαβητισμού για το μέλλον ως δεξιότητα. Τα υπόλοιπα είναι στον τομέα του ethics και την επίδραση του ψηφιακού μετασχηματισμού και στο “Future of Mobility” και το πως μπορεί να αλλάξει η νοοτροπία των ανθρώπων και να δοθούν λύσεις.

Το “State of the Future Greece”.

Αυτή τη στιγμή δουλεύουμε ώστε να δημιουργήσουμε έναν δείκτη για το ποια είναι η κατάσταση της ανθρωπότητας, κάτι που χρησιμοποιούν χώρες όπως η Κορέα, το Κουβέιτ. Παίρνεις πράγματα όπως η οικονομία, η εγκληματικότητα, τα συνδυάζεις και κάνεις εκτιμήσεις για το μέλλον. Τώρα δουλεύουμε την μεθοδολογία του “State of the Future” για να βγάλουμε μέχρι το τέλος του έτους έναν αντίστοιχο δείκτη για την Ελλάδα, το “State of the Future Greece”.

Υπάρχει ευελιξία για το ποια δεδομένα θα πάρεις από κάθε χώρα. Για παράδειγμα, στο Κουβέιτ η συζήτηση σχετίζεται με το πετρέλαιο, στο Πακιστάν με τον αναλφαβητισμό και την εγκληματικότητα. Σε ‘μάς αυτά δεν έχουν νόημα, οπότε βάζουμε άλλα δεδομένα και προέκυψε το ερώτημα για το αν υπάρχει δείκτης για τον πολιτισμό. Πώς θα μπορούσαμε να μετρήσουμε τον πολιτισμό; Ποιος είναι ο σχετικός δείκτης; Ψάξαμε και βρήκαμε στατιστικά για τον κόσμο που δουλεύει στον πολιτισμό και το δεύτερο, που έχει χαρακτήρα και το πόσο ανταγωνιστικό είναι το κομμάτι του πολιτισμός στην Ελλάδα σχε σχέση με άλλες χώρες.

Τα αποτελέσματα.

Δεν είναι εκτενή τα κείμενα. Το κάθε σενάριο είναι ας πούμε δύο σελίδες και η γλώσσα είναι εύκολη. Σκοπός είναι να «αγγίξει» το κοινό. Μπορεί από πίσω να έχει πολλή έρευνα και δουλειά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλους αυτούς τους παράγοντες, αλλά το τελικό προϊόν πρέπει να είναι εύκολο στο διάβασμα. Μια ιστορία.

Οι συνεργάτες.

Στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο οργανισμοί που διαχειρίζονται τα λιμάνια, όπως για παράδειγμα το λιμάνι του Πειραιά, ενώ στο εξωτερικό όμως συνεργαζόμαστε με την ευρωπαϊκή επιτροπή και αντίστοιχους φορείς. Αντίστοιχα, υπάρχουν μερικές εταιρείες που κάνουν κάτι αντίστοιχο σε επίπεδο marketing, το trend scanning, όπως για παράδειγμα στον τομέα της μόδας ή των τροφίμων. Υπάρχουν πολλά πρακτορεία που ψάχνουν στο «περιθώριο» για την επόμενη τάση, έχουν τα δίκτυά τους και ο σκοπός τους είναι ποιος θα την ανακαλύψει και θα την βγάλει πρώτος. Όπως οι κλιματική αλλαγή ή το φαγητό ανά κουλτούρα, είναι δύο παραδείγματα που δημιουργούν τάσεις στην συμπεριφορά των ανθρώπων.

Αυτή την περίοδο, ασχολούμαστε με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την ανοιχτή πλατφόρμα η “Horizon Scanning”. Μας ζητήθηκε να παρακολουθούμε τάσεις για agrofood, textiles, δομικά υλικά και τουρισμό. Το κοινό μπαίνει, εγγράφεται, ανεβάζει και μπορεί να βαθμολογήσει πόσο θεωρεί ότι μπορεί να επηρεάσει έναν τομέα, πόσο πιθανό είναι να συμβεί κ.λπ.. Συζητήσαμε πολύ με την Περιφέρεια ότι δεν έχει νόημα να δεις με τι ασχολείται ένας ερευνητής τροφίμων στο ΑΠΘ ή στο ΕΚΕΤΑ, γιατί δεν θέτουν αυτοί τους κανόνες του παιχνιδιού. Οι τάσεις και οι κανόνες της αγοράς έρχονται εκ των έσω, οπότε πρέπει να δεις τάσεις που προέρχονται κυρίως από άλλες χώρες όπως η Αμερική, η Κίνα κ.λπ. Πράγματα που στην Ελλάδα φτάνουν μετά από μια 5 με 7 χρόνια και είναι εύκολο βλέπεις καθαρά το μέλλον, τι θα κυκλοφορήσει. Οπότε κάνουμε αυτή τη δουλειά, ανεβάζουμε κάθε τόσο πράγματα και τους κάνουμε μια αναφορά για το πώς κινείται ο τομέας. Κάτι που μπορούν να χρησιμοποιήσουν στο κομμάτι του στησίματος της πολιτικής τους και συγκεκριμένα το τμήμα της Περιφέρειας που ασχολείται με την καινοτομία.

Η Ελλάδα και οι τάσεις.

Είμαστε πίσω. Ταξιδεύω πάρα πολύ και πέρασα μια δεκαετία που ήμουν περίπου δύο μήνες τον χρόνο στην Κίνα. Αλλά από τους trend scanners, χώρες όπως Ιαπωνία και Κίνα, μαζί με Σανγκάη, Βερολίνο, Νέα Υόρκη και κάποιες ακόμα θεωρούνται ότι φτιάχνουν τις ανερχόμενες τάσεις. Εκεί γίνεται το παιχνίδι και εκεί πρέπει να εστιάσεις. Έβλεπα προγράμματα και gadgets που εδώ δεν μπορούμε να τα φανταστούμε ακόμα. Βλέπεις και επιχειρησιακά μοντέλα που λειτουργούν και μένουν απλά να έρθουν προς τα εδώ.

Στην Ελλάδα εν ολίγοις μπορείς να προβλέψεις τις τάσεις που θα έρθουν, αλλά είναι πολύ δύσκολο να εμφυσήσεις αυτό το πράγμα, έχουμε μια απίστευτη άρνηση. Είμαστε προσκολλημένοι στο παρελθόν το οποίο μας έχει κάνει τρομερή ζημιά. Ζούμε μέσα από αυτό και δεν ξέρω γιατί. Αντί να βλέπουμε μπροστά, βλέπουμε πάντα πίσω και ακόμα και οι εταιρίες κινούνται ακόμα συντηρητικά και περιμένουν να φτάσουν στο απροχώρητο για να αλλάξουν κάτι. Ας πούμε τώρα με τα πλαστικά και τις σακούλες, ξέρετε πόσες εταιρίες καταστράφηκαν στην Ελλάδα γι’ αυτό; Μα έβλεπες ότι εκεί πάει το πράγμα. Δεν χρειαζόταν καν να μαντέψεις! Υπήρχε η οδηγία ότι θα σταματήσει η χρήση τους και ξαφνικά κάποιοι έμειναν χωρίς δουλειά. Του χρόνου με τις συσκευασίες μιας χρήσης περιμένουμε κάτι παρόμοιο.

Η αποτυχία.

Δεν είναι το θέμα η αποτυχία. Κάτι που κατά τύχη βγήκε ήταν όταν εμφανίστηκε ο Covid-19 και δύο μέρες μετά την σχετική ανακοίνωση από την Κίνα στις 21 Ιανουαρίου, στη σελίδα μας στο facebook γράφουμε ότι μπορεί να γίνει παγκόσμιος «μαύρος κύκνος». Αλλά μπορούσε και όχι! Σε πολλές χώρες τρέχουν συχνά τέτοιες ασκήσεις για το μέλλον. Ας πούμε, στην Ιαπωνία τρέχουν μια μεγάλη τέτοια άσκηση κάθε 10 χρόνια. Συμμετέχει πολύς κόσμος και οι Ιάπωνες μελετούν τα αποτελέσματα. Αλλά δεν είναι η ουσία αυτή. Η λογική είναι που μετράει, να είσαι δηλαδή έτοιμος για κάτι που μπορεί να συμβεί. Οι Αμερικάνοι το κάνουν συχνά σε θέματα ασφαλείας, είτε κυβερνητικά, είτε στρατιωτικά. Οι Σκανδιναβικές χώρες σε θέματα ανάπτυξης, σε δήμους κ.λπ. Είναι αναγκαίο πλέον και οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιείς προαπαιτούν να βάλεις τον κόσμο να συμμετέχει στην διαδικασία. Να στήσει ένα όραμα για το μέλλον, να αναρωτηθεί, να συζητήσει.

Η ελληνική νοοτροπία.

Είναι εύκολο αυτό ο τρόπος σκέψης και οι διαδικασίες να ενταχθούν στην εκπαίδευση. Είναι στην ευχέρεια του δασκάλου και του καθηγητή που αναλαμβάνει να δείξει και να ενημερώσει τους μαθητές τους για κάποια πράγματα. Πλέον, υπάρχει μάθημα όπου ο εκπαιδευτικός μπορεί και ο ίδιος να κάνει προτάσεις. Όταν είπαμε να μπούμε σε σχολείο είχαμε άγνοια «κινδύνου». Για να πάρουμε την πρώτη άδεια μας πήρε 3 μήνες. Για ένα ερευνητικό ίδρυμα με έδρα UNESCO είναι ένα υπερβολικά μεγάλο διάστημα. Αφού μάθαμε, είδαμε ότι μπορούσαμε με διαφορετικό τρόπο να πάρουμε άδεια για όλα τα σχολεία, αλλά ακόμα κι έτσι υπάρχουν περιορισμοί. Μπορείς δηλαδή να μπεις σε μία τάξη για 3 ώρες, οπότε στήσαμε αναγκαστικά το τρίωρο μας. Ακόμη κι αυτό όμως έχει συγκεκριμένες διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν. Πρέπει να αποφασίσει ο σύλλογος καθηγητών, να υπογράψουν δηλώσεις οι γονείς ότι αφήνουν τα παιδιά να το παρακολουθήσουν, να βρουν καθηγητές που να θέλουν να δώσουν τις ώρες τους… Από Σεπτέμβριο θα δούμε πώς θα μπορέσουμε να δουλέψουμε με ομάδες δασκάλων και καθηγητών, να τους εκπαιδεύσουμε για να «το τρέξουν». Πραγματικά, το υλικό που διαθέτουμε είναι πάρα πολύ και μπορούν άνετα να το προσαρμόσουν στις μεθόδους τους.

Τα άμεσα σχέδια.

Δουλεύουμε με το MOMus Θεσσαλονίκης για να στήσουμε μια έκθεση για το μέλλον. Θα είναι για το “Future of Technology” και θα υπάρχουν καλλιτέχνες οι οποίοι θα βασιστούν σε μια ποικιλία για το μέλλον, θα εμπνευστούν και θα απεικονίσουν αυτό που λαμβάνουν. Ανάλογα την ειδικότητα του καλλιτέχνη φυσικά. Σκοπός αυτής της έκθεσης είναι να την επισκεφτούν και τα σχολεία και να υπάρχει μια διάδραση. Τα παιδιά να κατασκευάζουν και να μαθαίνουν, να παίρνουν ερεθίσματα.

Δείτε περισσότερα: www.futures.gr