«Ανοιχτό παράθυρο στο Collioure» του Henri Matisse.

Πίνακας: Ανοιχτό παράθυρο στο Collioure, 1905
Καλλιτέχνης: Henri Matisse

Το 1905 κι ενώ βρίσκεται σε έναν παραθαλάσσιο οικισμό του γαλλικού νότου, ο Henri Matisse αποφασίζει να απεικονίσει τη θέα του μικρού λιμανιού, που ο ίδιος απολάμβανε από το παράθυρό του. Δεν ήταν ασφαλώς η πρώτη φορά που ένας καλλιτέχνης της εποχής επιχειρούσε να αποτυπώσει στον καμβά ένα οικείο σε εκείνον φυσικό τοπίο. Με τον τολμηρό ωστόσο χειρισμό τόσο του χρώματος όσο και της σύνθεσης, ο Matisse κατάφερε να δώσει νέα πνοή σε ένα σύνηθες στην τέχνη των μοντερνιστών θέμα, εξελίσσοντας τα διδάγματα των πρωτοπόρων ομότεχνών του προς μια ακόμη πιο επαναστατική κατεύθυνση.

Στο έργο το χρώμα, βίαιο και εκτυφλωτικό, απελευθερώνεται εντελώς από την περιγραφική του λειτουργία. Ζωηροί πράσινοι, μπλε, κόκκινοι και πορτοκαλί τόνοι συνθέτουν το εσωτερικό του δωματίου, ενώ η θάλασσα και ο ουρανός αποδίδονται με ροζ, γαλάζιες και λευκές πινελιές. Ολόκληρος ο πίνακας μετατρέπεται έτσι σε ένα ενιαίο φωτεινό μοτίβο, που μας μεταφέρει τη χαρούμενη διάθεση του ηλιόλουστου γαλλικού νότου.

Η καινοτόμος οπτική του Γάλλου φωβιστή δεν περιορίζεται στην αυθαίρετη χρήση του χρώματος. Πιστός στη μοντερνιστική άποψη που θέλει το ζωγραφικό έργο να αναδημιουργεί την πραγματικότητα παρά να την αντιγράφει, ο καλλιτέχνης δε διστάζει να οργανώσει το εικαστικό του πεδίο με τρόπο που αντιστρέφει την αναγεννησιακή προοπτική.

Έτσι, αντί το βλέμμα μας να οδηγείται από το πρώτο επίπεδο στο βάθος του πίνακα, ακολουθεί αντίστροφη πορεία και από τις πολύχρωμες βάρκες, περνάει στο δεύτερο επίπεδο του μπαλκονιού, για να καταλήξει στο εσωτερικό του δωματίου. Ως αποτέλεσμα, το λιμάνι του Κολιούρ δε χάνεται στο βάθος του πίνακα αλλά δείχνει να πλησιάζει ολοένα προς το μέρος μας.

Σκοπός του Matisse δεν είναι να δημιουργήσει εδώ ένα ιλουζιονιστικό παράθυρο στον αντικειμενικό κόσμο σύμφωνα με την αναγεννησιακή οπτική για το ζωγραφικό έργο, παρά ένα παράθυρο σε ένα αυτόνομο εικαστικό σύμπαν, όπου η πραγματικότητα αναπλάθεται βάσει του προσωπικού καλλιτεχνικού του οράματος.

Το αποτέλεσμα είναι μια υπέροχη χρωματική πανδαισία εκρηκτικής έντασης που κάνει τη θέα από το παράθυρο – κυριολεκτικό και μεταφορικό – του Matisse ελκυστική όσες φορές κι αν κοιτάξουμε μέσα από αυτό.

______________________
Ιστορίες Τέχνης ή αλλιώς… jeanne_d__art. Βρείτε εδώ την επίσημη σελίδα της στήλης στο Instagram!