Ο Νικόλαος Χατζητρύφων μιλάει για το 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Γκ.Λ.Α.Τ. Ταινιών Θεσσαλονίκης!

Κείμενο: Αρίστη Ζαφειράκογλου

Για 17η χρονιά διοργανώνεται το Διεθνές Φεστιβάλ Γκ.Λ.Α.Τ. (L.G.B.T.Q.Ι.) Ταινιών Θεσσαλονίκης, στην Ταινιοθήκη του Μουσείου Κινηματογράφου, στο Λιμάνι από τις 18 έως τις 27 Σεπτεμβρίου. Εμείς συναντήσαμε έναν από τους πιο δραστήριους διοργανωτές του Φεστιβάλ, το δρ Νικόλαο Χατζητρύφων, μέλος της «ΣΥΜΠΡΑΞΗ» (Σύμπραξη για το Κοινωνικό Φύλο), και του ζητήσαμε να μας απαντήσει σε μερικές ερωτήσεις και να μοιραστεί μαζί μας πληροφορίες και σκέψεις σχετικά με το Φεστιβάλ.

Κ. Χατζητρύφωνα, είστε ένας από τους ανθρώπους, που έχετε αφιερώσει ένα μεγάλο κομμάτι από τον προσωπικό σας χρόνο στη δημιουργία και τη διοργάνωση – σε ετήσια βάση – ενός Φεστιβάλ, με διεθνή χαρακτήρα και με L.G.B.T.Q.-I. Θεματική, στη Θεσσαλονίκη. Το Φεστιβάλ μαρτυρά κιόλας 17 χρόνια. Διαβάζουμε ότι ξεκίνησε το 1999. Τί αποτέλεσε αφορμή, για να φέρετε ένα τέτοιο Φεστιβάλ στην πόλη;

Η διοργάνωση ήταν πρωτοβουλία της ακτιβιστικής οργάνωσης «Σύμπραξη κατά της Ομοφυλοφοβίας». Στόχος ήταν η ορατότητα της ομοφυλοφιλίας (γυναικείας και ανδρικής) και της διεμφυλικότητας, καθώς και η παρουσίαση θεμάτων/αναλύσεων/γνώσεων με κινηματογραφικό τρόπο και με παράλληλες συζητήσεις. Ως θεματική, επιλέχτηκαν τα ζητήματα που αφορούν στους/στις Λε.ΓκΑ.Δ.Ε. (λεσβίες, γκέι, αμφιφυλόφιλους/-ες, διεμφυλικούς/-ές, ερμαφρόδυτους/-ες), καθώς και στην ομοφυλοφοβία και τρανσφοβία, οι οποίες αποτελούν το πραγματικό κοινωνικό πρόβλημα.

Πόσο έχει αλλάξει το Φεστιβάλ από το 1999 μέχρι το 2015 της «Ελλάδας της κρίσης»; Παρατηρείτε αλλαγές στη διοργάνωση (γραφειοκρατία, κόστος, ανάγκες φεστιβάλ);


Τα πρώτα δέκα χρόνια, το φεστιβάλ ήταν αφιέρωμα ταινιών, που είχαν ήδη προβληθεί στους κινηματογράφους. Το ονομάζαμε «Πανόραμα Ομοφυλοφιλικών Ταινιών». Το 2010 μετατράπηκε σε διαγωνιστικό διεθνές φεστιβάλ, αρχικά με ταινίες μικρού μήκους και στη συνέχεια, με ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ.

Η διοργάνωση αλλάζει ραγδαία, κάθε χρόνο. Τα ηλεκτρονικά αρχεία αντικατέστησαν το σέλλουλόιντ, οι διεθνείς ηλεκτρονικοί διανομείς κατάργησαν τα παραδοσιακά ταχυδρομεία και μείωσαν την αλληλογραφία, ενώ τυποποίησαν τις διαδικασίες εντοπισμού – επιλογής – διαπραγμάτευσης/παροχής των ταινιών. Βρισκόμαστε στην ηλεκτρονικοποιημένη παγκοσμιοποίηση της διακίνησης. Ο συναγωνισμός των σκηνοθετών είναι διεθνής. Η φετινή επιλογή των ταινιών έγινε μεταξύ 1.000 υποβολών, η ανάλυση της εικόνας αυξάνει συνεχώς και ο αναγκαίος για τη χώρα μας υποτιτλισμός, θέτει νέες προκλήσεις για τους παραγωγούς.

Η Θεσσαλονίκη αποτελεί μια πόλη «Σταυροδρόμι πολιτισμών» και φαίνεται να διαθέτει πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, συναυλιών, φεστιβάλ και φυσικά, μόνιμων μουσειακών εκθέσεων. Πώς αντιμετώπισε το κοινό της Θεσσαλονίκης το φεστιβάλ από το 1999 μέχρι σήμερα; Έλαβε το Φεστιβάλ αποδοχή και στήριξη από τους πολίτες της Θεσσαλονίκης;

Το κοινό της πόλης εξακολουθεί να ντρέπεται να έρθει σε επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με το θέμα της ομοφυλοφιλίας και της διεμφυλικότητας. Με μεγαλύτερη ευκολία πάει να δει την ίδια ταινία σε ένα εμπορικό σινεμά ή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, παρά στο δικό μας φεστιβάλ «ΓκΛΑΤ Ταινιών». Αυτό μάλιστα συνεχίζει να συμβαίνει μετά από τέσσερα χρόνια Φεστιβάλ Υπερηφάνιας – Pride – στην πόλη. Όμως υπάρχουν και οι αρκετές εκατοντάδες θεατών, που επισκέπτονται το φεστιβάλ και τις συζητήσεις του, οι θαρραλέοι/-ες, οι ενδιαφερόμενοι/-ες για τις διαπροσωπικές σχέσεις και για τις κοινωνικές λειτουργίες. Αυτοί μας δίνουν χαρά και δύναμη για να συνεχίσουμε.

Αποτελείτε μέλος της «ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ» (Σύμπραξη για το Κοινωνικό Φύλο). Θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια για τις δράσεις της «ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ», καθώς και για το πως αυτή επωμίζεται τη διοργάνωση του Φεστιβάλ, σε συνεργασία με το «Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης»;


Η Σύμπραξη διοργανώσει το κινηματογραφικό φεστιβάλ, με τις παράλληλες συζητήσεις. Επίσης, συμμετέχει σε ημερίδες ή συνδιοργανώνει δημόσιες συζητήσεις, παίρνει μέρος στο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Θεσσαλονίκης και συνεργάζεται με ΛεΓκΑΔΕ οργανώσεις της πόλης. Το φεστιβάλ βγάζει τα έξοδά του, και όταν δεν το καταφέρνει, κάνουμε ρεφενέ. Είμαστε εθελοντές/εθελόντριες.

Πόσες συμμετοχές φιλοξενεί το 17ο Φεστιβάλ ταινιών; Πόσες χώρες εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους; Πώς έγινε η επιλογή;

Φέτος, συμμετέχουν 35 ταινίες από 15 χώρες (Αμερική Βόρεια και Νότια, Αφρική, Ευρώπη, Ασία). Υποβλήθηκαν ταινίες από 86 χώρες. Η επιλογή είναι πολυπαραμετρική και προφανώς, συλλογικά υποκειμενική. Στόχος ήταν η ισοκατανομή μεταξύ λεσβιακών, γκέι και διεμφυλικών ταινιών, ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, οι διάφορες ηλικίες, τα διάφορα έθνη, η λειτουργία της οικογένειας, οι σχέσεις με ετεροφυλόφιλα πρόσωπα, η ομοφοβία, ο ιός HIV, η στήριξη των παιδιών από τους γονείς, η ένταξη των ΛεΓκΑΔΕ αιτημάτων στα ανθρώπινα δικαιώματα, το μεταναστευτικό/προσφυγικό, οι κοινωνικές συμμαχίες. Και βέβαια, η αισθητική της εικόνας, η πειστική ηθοποιία, οι διάλογοι, η εντυπωσιακή μουσική κ.ά.

Είδαμε στο πρόγραμμα που έχετε ήδη αναρτήσει, ότι υπάρχουν ελληνικές συμμετοχές. Ποιά είναι η άποψή σας για τον ελληνικό κινηματογράφο και τις ελληνικές παραγωγές γενικότερα;

Ο ελληνικός ΛεΓκΑΔΕ κινηματογράφος εξελίσσεται και οι ταινίες που προβάλλουμε, νομίζουμε ότι αξίζουν. Είμαστε μια μικρή χώρα, αλλά αυτό δεν είναι το πρόβλημα. Είναι σε καλύτερη θέση από άλλες μικρές χώρες, όμως δεν φτάνει άλλες μικρές χώρες, π.χ. το Ισραήλ. Αν οι σκηνοθέτες συνδέονται με τις δράσεις των κοινωνικών ομάδων και των ΛεΓκΑΤ, θα βρεθούν πιο κοντά στα προβλήματα και ενδιαφέροντα του θεατή, ο οποίος θα πει: «αυτή η ταινία με αφορά». Αλλά και η ψυχολογία απαιτεί ο σκηνοθέτης-σκηνοθέτιδα να διαβλέψει τη σκέψη και τα συναισθήματα των προσώπων, σε συχνές καταστάσεις.

Ποια ταινία ξεχωρίζετε από τις φετινές συμμετοχές;

Όλες είναι «παιδιά» μου και τις αγαπώ. Οι θεατές ας επιλέξουν ποιες ταινίες αναλύουν καλύτερα το κομμάτι του εαυτού τους, του κοινωνικού περιβάλλοντός τους και των ενδιαφερόντων τους.

Οι ταινίες, σε γενικές γραμμές, αφορούν προϊόν μυθοπλασίας ή αφηγήσεις πραγματικών γεγονότων ή ντοκιμαντέρ και θίγουν την απόρριψη ή την αποδοχή των Λ.Ο.Α.Τ. ατόμων ανά τον κόσμο. Μέσα από τις παραγωγές, προκύπτουν πάντα απορίες, ενστάσεις και σίγουρα, ευκαιρίες για γόνιμο Διάλογο. Ποια είναι τα ζητήματα που έχει αναδείξει το Φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια; Ποιά ζητήματα πιστεύετε ότι θα αναδείξει φέτος;

Σε κοινωνικό επίπεδο, οι ταινίες του φεστιβάλ μας επιθυμούν να κοιτάξουν κυρίως στα ζητήματα της κοινωνίας μας, που ζητούν λύση: σχέση με γονείς, ομοφοβία, γερατιά, παιδιά, μετανάστευση, προσφυγιά, διαπροσωπικές σχέσεις, αλληλεγγύη, αδελφοσύνη. Επιθυμούμε οι ταινίες να μας βοηθήσουν να φανταστούμε στις λεπτομέρειες ένα ομορφότερο, πιο φιλικό, τρυφερό μέλλον, να διατυπώσουμε την ουτοπία μας. Θέλουμε να δείξουμε αδιέξοδα και διεξόδους στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να βοηθήσει το Φεστιβάλ Γκ.Λ.Α.Τ. ταινιών στην ενημέρωση των πολιτών, σχετικά με την έμφυλη βία και το ρατσισμό απέναντι στα Λ.Ο.Α.Τ. άτομα, στη διεκδίκηση προβολής της διαφορετικότητας στη Θεσσαλονίκη και γενικότερα, στην Ελλάδα;


Το φεστιβάλ μας, παρέχει πληροφορίες κι έτσι μειώνει την άγνοια, αφήνοντας τον θεατή να βλέπει και να σκέφτεται ως εξωτερικός παρατηρητής, καθώς και να ανακαλύπτει – αναπτύσσει το συναίσθημα, παρασυρόμενος να βιώσει τα διαδραματιζόμενα στην οθόνη. Οι θεατές στηρίζονται, ώστε να πληροφορηθούν και να κάνουν συνειρμούς για την κατάστασή τους και την κατάσταση της κοινωνίας.

Τί ευκαιρίες έχει το κοινό της Θεσσαλονίκης, για να ενημερωθεί μέσω της Τέχνης και να απολαύσει Λ.Ο.Α.Τ. θεματική, κατά την άποψή σας; Υπάρχουν αρκετές Λ.Ο.Α.Τ. ομάδες, που να δημιουργούν και να παρουσιάζουν τις εκάστοτε δουλειές τους, στο δημόσιο χώρο;

Γίνονται ορισμένες ΛεΓκΑΔΕ καλλιτεχνικές δημιουργίες στην πόλη μας: φωτογραφήσεις, εικαστικά, θεατρικά έργα. Όμως και ο πληθυσμός πρέπει να στηρίζει τις εκδηλώσεις, γιατί αλλιώς αυτές αντί να ριζώσουν, πεθαίνουν. Το καλλιτεχνικό προϊόν καλό θα ήταν να βρει περισσότερη ανταπόκριση, αλλά αυτό απαιτεί υποκειμενικές και αντικειμενικές ευνοϊκές συνθήκες. Και οι καλλιτέχνες πρέπει να προσπαθούν για άριστο προϊόν.

Τι είναι για εσάς, ως «πρωτοστάτη» και διοργανωτή και υπευθύνου, το Φεστιβάλ Γκ.Λ.Α.Τ. ταινιών με δυο λέξεις; Τι έχετε αποκομίσει από όλα αυτά τα χρόνια διοργάνωσης;


Με χαροποιεί να “μαζοχίζομαι” και να διοργανώνω, μαζί με άλλους/-ες, το φεστιβάλ. Αν κάποια πρόσωπα μπόρεσαν να αυξήσουν την ευτυχία τους με τη βοήθεια του φεστιβάλ,  αν αυτά τα 17 χρόνια δημιουργήθηκε στην πόλη κάποια ορατότητα της ομοφυλοφιλίας και της διεμφυλικότητας, και εντοπισμός της ομοφοβίας και τρανσφοβίας ως προβλήματα, αν μειώθηκαν τα βάσανα, έστω και λίγων ανθρώπων χάριν του φεστιβάλ, τότε αυτή η δραστηριότητα άξιζε τον κόπο.

*Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ μπορείτε να το βρείτε εδώ

**Περισσότερες Πληροφορίες:
Το εισιτήριο για κάθε προβολή, είναι 5 ευρώ.
Το ημερήσιο (δύο προβολές) είναι 8 ευρώ.
Άτομα με Golden Card του Φεστιβάλ Κινηματογράφου εισέρχονται δωρεάν.
Η είσοδος κατά την πρώτη ημέρα (Παρασκευή, 18-9-2015) είναι δωρεάν.
Οι προβολές είναι 7μμ και 9μμ.

Τα εισιτήρια προπωλούνται από τις 11 έως 27 Σεπτεμβρίου, στο γυάλινο περίπτερο του Δήμου, στην πλατεία Αριστοτέλους (9πμ-6μμ) και κατά τη διάρκεια των προβολών, στην είσοδο του Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης (δίπλα στο Μουσείο Φωτογραφίας, απέναντι από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Kitchen Bar).