Χειμερία Νάρκη: Ο Χρυσός Φοίνικας των Καννών!

Του Γιάννη Γούτα

Ο Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν επιστρέφει στις αίθουσες με την “Χειμερία Νάρκη” και παραθέτει ένα έργο, ύμνο στις ανθρώπινες σχέσεις. Μετά το “Κάποτε στην Ανατολία”, το οποίο είχε αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές, η “Χειμερία Νάρκη” πηγαίνει ένα βήμα παραπάνω, χαρίζοντας στον σκηνοθέτη το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών του 2014.

Μια ταινία 196 λεπτών, που σε κάνει να αδράξεις την κάθε της στιγμή, χωρίς να σε κουράσει στο ελάχιστο, με φωτογραφία που θυμίζει έντονα το δικό μας Θεόδωρο Αγγελόπουλο και μια αριστοτεχνική μινιμαλιστική σκηνοθεσία. Τα μέρη της Καππαδοκίας από μόνα τους, δημιουργούν ένα τοπίο καθηλωτικό, επιβλητικό. Έτσι και ο Νουρί, σαν λάτρης της φυσικότητας, δημιούργησε ένα φιλμ απλό, αλλά και τόσο στιβαρό, εστιάζοντας στις ζωές και τα προβλήματα των ανθρώπων του τόπου.

Ο πρωταγωνιστής, Αϊντίν, ένας πρώην θεατρίνος, με τεράστια περιουσία, προσπαθεί να κρατήσει σε τάξη τα οικονομικά του, αλλά και να αισθάνεται ζωντανός και δραστήριος. Το τίμημα για την ακατάπαυστη επιθυμία του για ζωή, το πληρώνει η κατά πολύ νεότερη σύζυγός του, Νιχάλ, η οποία αργοσβήνει σε ένα χωριό, πλάι σε έναν κυνικό, “χειραγωγικό” άνδρα, που μονίμως την επισκιάζει με τις γνώσεις και την αλαζονεία του. Παράλληλα, στον ίδιο χώρο ζει και η αδελφή του Νεκλά, η οποία παλεύει να αποδεχτεί τον χωρισμό της, όντας αυτοεξόριστη στο πατρικό της. Το μωσαϊκό χαρακτήρων, ολοκληρώνεται με μια φτωχική οικογένεια, η οποία χρωστάει χρήματα στον Αϊντίν και εκεί παρουσιάζεται η τεράστια πάλη μεταξύ της αξιοπρέπειας, που προσπαθεί να διαφυλάξει ο μέθυσος πατέρας της οικογένειας, και της επιβίωσης, για την οποία αγωνίζεται ο αδελφός του ο Ιμάμης.

Μέσα από στιχομυθίες, γεμάτες μίσος και κακία, γίνεται φανερή η ανάγκη του σκηνοθέτη να “αποδομήσει” το μοντέλο των ιδανικών σχέσεων μέσα στις οικογένειες. Χρησιμοποιώντας αλληγορίες, με άγρια ελεύθερα ζώα και αυτόνομους μηχανόβιους, προσπαθεί να θίξει το θέμα της προσωπικής ελευθερίας, όπου φανερά τονίζει πως είναι δυνατότερη από αισθήματα, όπως ο έρωτας και η οικογενειακή αγάπη. Πόση σχέση “χωράει” στην απόλυτη ελευθερία, αλλά και πόσο ελεύθερος είσαι μέσα σε μια σχέση;

Ακόμη και να τολμήσεις να νιώσεις ελεύθερος, φεύγοντας μακριά, δεν καταφέρνεις τίποτα περισσότερο, από το να επιβεβαιώσεις πως έχεις ανάγκη την καταπάτηση της ελευθερίας σου. Κατά βάθος προτιμάς την “Χειμερία Νάρκη”. Άραγε η Νιχάλ και ο Αϊντίν, πόσο ελεύθεροι είναι;