17 Απριλίου 1967: Οι Rolling Stones επισκέπτονται την Ελλάδα και η πρώτη φορά είναι, αν μη τι άλλο συναρπαστική!
Ήταν το έτος του ακραίου συντηρητισμού, της επιβολής δικτατορίας, του παραλογισμού για την Ελλάδα. Ήταν και η αρχή της διάλυσης για τους Stones, δεδομένης της κατάστασης του Brian Jones, ο οποίος πάλευε με τις καταχρήσεις και την αυτοεκτίμησή του. Παρόλα αυτά, στις 20 Ιανουαρίου οι Rolling Stones κυκλοφόρησαν το άλμπουμ «Between the buttons» το οποίο περιείχε και τα γνωστά τραγούδια “Let’s spend the night together” και “Ruby Tuesday”. Λίγους μήνες αργότερα θα ξεκινούσε η Ευρωπαϊκή περιοδεία τους από τη Σουηδία και θα τελείωνε στην Αθήνα με μια συναυλία που ήταν προγραμματισμένη για 3 ολόκληρες ώρες.
Η δεκαετία του ’60 υπήρξε αναμφίβολα η πιο ενδιαφέρουσα στην παγκόσμια ιστορία καθώς συνέβησαν πολλά πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά γεγονότα τα οποία επηρέασαν και άλλαξαν ολόκληρο τον κόσμο. Εξεγέρσεις και διαμαρτυρίες φοιτητών, δολοφονίες ηγετών και ακτιβιστών, φυλετικές διακρίσεις, ακραίος συντηρητισμός, η μεγάλη αφύπνιση της αντικουλτούρας, και η άνθιση της ροκ μουσικής στην οποία εστίαζε πολύ η νεολαία της δεκαετίας αυτής.
Οι νέοι άνθρωποι ήταν οι πρωταγωνιστές αυτής της αλλαγής και η μουσική έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις δράσεις και στους αγώνες τους. Το ροκ εν ρολ του ’50 αντιτάχθηκε στο συντηρητικό τρόπο ζωής και στο αυστηρό πατριαρχικό μοντέλο της οικογένειας, ενώ το ροκ του ’60 αμφισβήτησε το πολιτικό σύστημα και πολέμησε για τα δικαιώματά του. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 1960 οι νέοι αγωνίζονται και διεκδικούν και τα συγκροτήματα υφαίνουν το σάουντρακ της εξέγερσης.
«Δεν είναι ούτε πρωταπριλιάτικο ψέμα, ούτε διαφημιστικό κόλπο. Οι Ρόλινγκ Στόουνς έρχονται!»
Στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’60 το ροκ ως νέο είδος μουσικής δεν είχε αφομοιωθεί ακόμη πλήρως, καθώς ήταν η εποχή των πάρτι και του χορού, της ψυχαγωγικής δηλαδή εκδοχής του. Η νεολαία, σύμφωνα με τον Πασχάλη Αρβανιτίδη (πρώην μέλος ενός από τα πιο δημοφιλή ελληνόφωνα ροκ συγκροτήματα του ’60, τους Olympians), «χόρευε πολύ, καθώς αυτή ήταν η μόδα της εποχής, αλλά δε μάθαινε μουσικά όργανα». Αυτό το άλλαξε ο αντίκτυπος των Beatles το 1963 και πιο συγκεκριμένα η γνωστή Beatlemania, η «εξωτική αρρώστια της εποχής» όπως την έχει χαρακτηρίσει ο Γιάννης Πετρίδης.
Επομένως το ροκ εισήλθε στην ελληνική κοινωνία και ταυτόχρονα συνδέθηκε με τις εξελίξεις στη χώρα. Το σημαντικότερο γεγονός από πολιτική και κοινωνική άποψη στάθηκε, δίχως υπερβολή, η επιβολή του στρατιωτικού δικτατορικού καθεστώτος την 21η Απριλίου του 1967 που διήρκησε μέχρι και το 1974. Έπειτα από το συγκεκριμένο γεγονός, εδραιώθηκε ένα τυραννικό και αντιδημοκρατικό καθεστώς στην Ελλάδα το οποίο αποτέλεσε το αποκορύφωμα του ελληνικού συντηρητισμού.
Λίγες μόνο ημέρες πριν από την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, συνέβη ένα ιστορικό μουσικό γεγονός που αναμφίβολα στάθηκε ως αφορμή για να εκφραστεί ακόμη περισσότερο η νεολαία μέσω της ροκ μουσικής. Πρόκειται για την περίφημη αθηναϊκή συναυλία των Rolling Stones στη λεωφόρο Αλεξάνδρας την οποία διοργάνωσε το μουσικό περιοδικό της εποχής Μοντέρνοι Ρυθμοί. Η συναυλία αυτή ήταν η πρώτη και μεγαλύτερη που διοργανώθηκε στην Ελλάδα και συνέβη σε μια εποχή όπου η καριέρα των Stones βρισκόταν στο απόγειο της και το ελληνικό κοινό ανυπομονούσε να δει ένα συγκρότημα τέτοιου βεληνεκούς να παίζει ζωντανά στη συντηρητική Ελλάδα. Το support στη συναυλία αυτή ανέλαβαν ελληνικά συγκροτήματα, τα πιο δημοφιλή αθηναϊκά της εποχής, όπως οι Idols, MGC, We Five, Loubogg αλλά και οι Δάκης, Τάσος Παπασταμάτης (πρώην τραγουδιστής των Forminx) και ο Ιταλός τραγουδιστής Guidone.
Αρκετοί ιστορικοί μελετητές, δημοσιογράφοι και κυρίως άνθρωποι του μουσικού χώρου που έτυχε να βρεθούν εκεί, έχουν κατά καιρούς περιγράψει τη κατάσταση που επικράτησε εκείνο το, συναρπαστικό για τη νεολαία, βράδυ. Ειδικότερα ο κόσμος που κατέφτασε στο γήπεδο ήταν μεγάλος σε αριθμό για τα δεδομένα της εποχής (έχει γίνει λόγος για 12.000 περίπου) και παράλληλα υπήρχαν αστυνομικές δυνάμεις που είχαν σαφείς εντολές για σύλληψη όποιου νέου θα «παρεκτρεπόταν», με την έννοια της παρεκτροπής που είχε τότε ο ενθουσιώδης ροκ εν ρολ χορός. Με λίγα λόγια ο «χαμός» που θα επικρατούσε αργότερα ήταν ολίγον τι αναμενόμενος.
Στις 22 Μαρτίου κυκλοφορεί το 77ο τεύχος του μουσικού περιοδικού Μοντέρνοι Ρυθμοί με μια είδηση βόμβα για την εποχή εκείνη, «Δεν είναι ούτε πρωταπριλιάτικο ψέμα, ούτε διαφημιστικό κόλπο. Οι Ρόλινγκ Στόουνς έρχονται!».
17 Απριλίου λοιπόν του 1967, ημέρα Δευτέρα το γήπεδο στη λεωφόρο Αλεξάνδρας ετοιμαζόταν να υποδεχτεί τους Brian Jones, Mick Jagger, Keith Richards, Bill Wyman και Charlie Watts κλείνοντας την ευρωπαϊκή περιοδεία τους. Η περιοδεία αυτή υπήρξε η τελευταία που θα περιλάμβανε τον Brian Jones, αρχικό ιδρυτή του συγκροτήματος.
Φυσικά έφτασαν με διαφορετικές πτήσεις απογοητεύοντας το ήδη απογοητευμένο κοινό που τους περίμενε στο αεροδρόμιο, καθώς τους είχε πληροφορήσει από πριν ο Νίκος Μαστοράκης, διοργανωτής της συναυλίας, ότι οι πρώτοι 80 που θα τους υποδέχονταν, θα κέρδιζαν δωρεάν εισιτήρια. Απεναντίας, το μόνο που «κέρδισαν» ήταν ένα χέρι ξύλο αργότερα στο ξενοδοχείο διαμονής του συγκροτήματος, το Hilton, όπου έσπευσαν για αυτόγραφα, με την αστυνομία να έχει ήδη κατακλύσει το χώρο νωρίτερα.
Ένα αρκετά ενδιαφέρον γεγονός πριν τη μεγάλη βραδιά της συναυλίας ήταν η συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν σε δημοσιογράφους της εποχής απαντώντας με σατυρικό ύφος και χιούμορ στις ερωτήσεις τους. «Είστε αγαπημένοι μεταξύ σας;» ρώτησε ο δημοσιογράφος για να πάρει την απάντηση «Ναι, και η απόδειξη είναι ότι κοιμόμαστε μαζί στο ίδιο κρεβάτι», το οποίο ήταν εν μέρει αληθές, μιας και από το φθινόπωρο του 1962 έως το καλοκαίρι του 1963 οι Brian, Mick και Keith μοιράζονταν ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα στο Edith Grove του Λονδίνου όπου έπιναν, άκουγαν και έπαιζαν μουσική, διαφωνούσαν και έτσι εγένετο οι Rolling Stones.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν, οδήγησαν στο πρόωρο τέλος της συναυλίας και άφησαν συγκρότημα και κοινό απογοητευμένους. Για το τι συνέβη πραγματικά εκείνη τη βραδιά επικρατεί μια σύγχυση καθώς υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις. Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι κάποια στιγμή στη διάρκεια της συναυλίας ένας θαυμαστής των Stones θέλησε να τους προσφέρει λουλούδια (κόκκινα γαρύφαλλα συγκεκριμένα). Απεναντίας υπάρχουν και αυτοί που ισχυρίζονται ότι τα λουλούδια τα προσέφερε στο κοινό ο Tom Keylock, ο road manager του συγκροτήματος που βρισκόταν κοντά στη σκηνή την ώρα της συναυλίας. Ό,τι και να ισχύει πραγματικά από τις δύο αυτές υποθέσεις, ένα είναι σίγουρο. Η πράξη αυτή θεωρήθηκε ως κομμουνιστική από τις αρχές και ακολούθησε η διακοπή της συναυλίας όπου τα φώτα έσβησαν, η «τάξη» διαταράχθηκε και οι Stones φυγαδεύτηκαν γρήγορα από το στάδιο μέσα στο σκοτάδι.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να παρατηρήσουμε όπως αναφέρει και ο Μανώλης Νταλούκας ότι η βαρβαρότητα αυτή των αρχών προέρχεται στην ουσία από την ίδια την κοινωνία: «Οι αστυνομικοί εκφράζουν απλά τη βαθιά απέχθεια που νιώθουν οι «σοβαροί» και «μυαλωμένοι» μεγάλοι απέναντι στη ζωντάνια των νέων. Για τη συντηρητική κοινωνία της εποχής το ροκ είναι υπόθεση βρωμιάρηδων και αλητών».
Το συναυλιακό αυτό γεγονός εκφράζει μια μόνο πτυχή της κοινωνίας, από τις πολλές, αλλά ιδιαίτερα σημαντική, καθώς από εκείνο το βράδυ και έπειτα, η πολιτική της δικτατορίας που εφαρμόστηκε στόχευε στο να επαναφέρει τη νεολαία (γεγέδες και τεντιμπόηδες!) στο «σωστό δρόμο» από τον οποίο υποτίθεται πως είχε απομακρυνθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Ο μπασίστας του συγκροτήματος, Bill Wyman θυμάται πολύ καλά εκείνη τη μέρα καθώς και τις επόμενες που ακολούθησαν, μιας και ξέμεινε με την οικογένεια του στην Αθήνα μετά τη συναυλία.
«Ζήσαμε άλλη μια τρέλα στην Ελλάδα στις αρχές του 1967. Μας έβαλαν στο Γήπεδο Ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού, με το κοινό στις θέσεις και 3 σειρές της αστυνομίας, ώστε να μη τους επιτραπεί να εγκαταλείψουν τις θέσεις. Φυσικά, μόλις ξεκινήσαμε τη συναυλία βρέθηκαν όλοι στον κάτω χώρο, τρέχοντας και αντιμετωπίζοντας την αστυνομία και σταμάτησαν τη συναυλία περίπου 3 φορές».
«Η αστυνομία τους χτυπούσε με γκλομπ, πραγματικά μοχθηρά. Ο Tom Keylock ήταν μαζί μας επειδή δούλευε για τον Keith και είχαμε όλα αυτά τα μεγάλα μπουκέτα λουλουδιών που επρόκειτο να διανείμουμε στο κοινό, αλλά δε μπορούσαμε να τους τα δώσουμε. Ο Tom λέει τότε, ‘θα το κάνω εγώ’».
«Πήρε τα λουλούδια, πήδηξε εκτός σκηνής τρέχοντας και έμπλεξε σε καβγά με την αστυνομία η οποία έσπασε τη μύτη ή τον καρπό του. Την επόμενη ημέρα όλοι οι υπόλοιποι έφυγαν για την Αγγλία, ενώ εγώ έμεινα για διακοπές και κόλλησα εκεί, επειδή δύο ημέρες αργότερα υπήρξε το στρατιωτικό πραξικόπημα – αυτός είναι πιθανώς ο λόγος που η αστυνομία ήταν τόσο νευρική. Και μετά δεν κάναμε περιοδεία ξανά μέχρι το Hyde Park και την Αμερική το 1969».
Ο σπουδαίος ραδιοφωνικός παραγωγικός Γιάννης Πετρίδης θυμάται εκείνη τη βραδιά πολύ χαρακτηριστικά μιας και ήταν από τις σημαντικότερες συναυλίες στις οποίες έχει παρευρεθεί. Εκείνη την εποχή υπηρετούσε στη Λάρισα και πήρε άδεια για να έρθει στην Αθήνα μόνο για τη συναυλία. Το πρωί όπως αναφέρει, πήγε στο αεροδρόμιο να τους δει όταν θα έφταναν όπου εκεί περίμενε η αστυνομία δίνοντας του μια γεύση για το τι θα ακολουθούσε το βράδυ. Όσο ήταν στη συναυλία έτρεχε από εδώ και από εκεί προσπαθώντας να βρει ένα τρόπο για να τρυπώσει στα παρασκήνια! Όπως μου εκμυστηρεύτηκε δε θα ξεχάσει ποτέ αυτή τη μέρα.
«Τους Rolling Stones τους έχω δει σε αρκετές συναυλίες μετά από αυτή του 1967. Το συγκρότημα είχε τέτοια εξέλιξη κυρίως στη σκηνή, που δίκαια πήρε τον τίτλο, ‘the greatest rock n roll band in the world’. Αρκετές από τις επόμενες συναυλίες τους, τις τοποθετώ στα καλύτερα live που έχω δει στη ζωή μου, αλλά η πρώτη φορά δεν ξεπερνιέται με τίποτα».
Από εκείνη τη μέρα και έπειτα, οι Rolling Stones εμφανίστηκαν στην Ελλάδα για μία ακόμη συναυλία το 1998 στο ΟΑΚΑ όπου αποζημίωσαν το κοινό που περιλάμβανε 79.000 θεατές. Το 2006 θα ήταν η τρίτη φορά που θα έπαιζαν για το ελληνικό κοινό, αν δεν είχε συμβεί το ατύχημα του Keith Richards, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά μετά από πτώση του από φοίνικα στη Νέα Ζηλανδία.
Θα έλεγε κανείς πως το να ελπίσουμε για μια ακόμη φορά θα ήταν αφελές μιας και οι Stones βρίσκονται σε μια ηλικία που και να θέλουν, δε μπορούν να περιοδεύουν με την ευκολία που είχαν παλιότερα. Ωστόσο, οι ίδιοι συνεχίζουν ακόμη και τώρα να κάνουν συναυλίες και έτσι ίσως καταφέρουμε να τους δούμε ζωντανά στην Ελλάδα στο άμεσο μέλλον. Στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας ίσως;
