Ράνια Παπαδάκου, ποιους χαρακτήρες απολαμβάνεις να υποδύεσαι;

Η παράσταση «Όλο σπίτι, κρεβάτι κι εκκλησία» είναι ένα μείγμα κωμωδίας, δράματος και ρεαλισμού που αναφέρεται στη θέση της γυναίκας την σύγχρονη εποχή κι έχει γραφτεί το 1977. Πώς έγινε η επιλογή αυτού του έργου ανάμεσα στα υπόλοιπα έργα του Ντάριο Φο;

Πρόκειται για ένα έργο συγκλονιστικό, που πραγματεύεται την κατάσταση της γυναίκας  και ιδίως τη σεξουαλική δουλεία της, που παραμένει -θα έλεγα περισσότερο από ποτέ- αδιανόητα και τραγικά επίκαιρο. Δεν είναι τυχαίο ότι παίζεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο σε θέατρα και πανεπιστήμια και αγαπιέται φανατικά. Είναι ένα έργο τρομακτικά οικείο, που ακουμπάει στην καρδιά, αλλά δίνει και γροθιά στο στομάχι. Η επιλογή του λοιπόν, είναι θέση, είναι φωνή, είναι -άτυπη και τυπική μαζί- διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια κοινωνία που νοσεί όλο και περισσότερο λόγω αυταρχικών, φασιστικών, σεξιστικών συμπεριφορών.

Σε αναγνωρίζουμε ίσως περισσότερο από την τηλεόραση και μάλιστα ρόλους κωμικούς, εσένα ποιο μέσο σε εκφράζει περισσότερο και ποιους χαρακτήρες απολαμβάνεις να υποδύεσαι;

Η τηλεόραση είναι το πλέον «μαζικό» μέσο, η δύναμή της είναι τεράστια και τo  γνωρίζουμε καλά αυτό. Επίσης, στη δική μου περίπτωση, είχα την τύχη να υπάρχω σε δουλειές που ξεχώρισαν και αγαπήθηκαν πολύ, με εξαιρετικούς συνεργάτες που με τίμησαν με το να με επιλέξουν και που η δημοφιλία τους, είχε ως αποτέλεσμα, την επαναλαμβανόμενη προβολή τους. Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια και όσο οι συνθήκες το επέτρεπαν, υπήρχε θεατρική θητεία και αναζήτηση μέσω μουσικών, εικαστικών και άλλων συνεργασιών, νέων δρόμων και τρόπων έκφρασης. Αυτό είναι και  το «ζητούμενο» μου, ανεξαρτήτως μέσου. Στο μέτρο του «δυνατού» πάντα, γιατί το να είσαι καλλιτέχνης και να προσπαθείς να παραμείνεις, στην Ελλάδα του 2018, φαντάζει ηρωική πράξη. Για να είμαι πιο σαφής στην ερώτησή σου, προσπαθώ να καταθέτω την αλήθεια μου και -σαφέστατα- απολαμβάνω τις συνεργασίες που μου δίνουν τη δυνατότητα να το κάνω, διατηρώντας ταυτόχρονα την αξιοπρέπεια μου, τόσο ως άνθρωπος, όσο και ως επαγγελματίας. Δεν το κρύβω πως θα ήθελα και νιώθω ότι μπορώ να υποστηρίξω και άλλα πράγματα. Πιο σκοτεινά, πιο εσωστρεφή, πιο «δικά»  μου. Μακάρι να συμβεί!

Πώς θα περιέγραφες τη γυναίκα που υποδύεσαι στο απόσπασμα «Έχουμε όλες την ίδια ιστορία»;

Όλες οι ιστορίες και των εξαιρετικών συναδέλφων μου και η δική μου, που τόσο εξαιρετικά έχει ενορχηστρώσει, ο σκηνοθέτης μας Κωστής Καπελώνης, είναι  καθρέφτης ζωής!

Τόσο πολύ, που θέλεις να γελάσεις και να κλάψεις ταυτόχρονα. Η δική μου ιστορία είναι μια «αναπαράσταση» της σεξουαλικής σχέσης μιας γυναίκας μ’ έναν άνδρα κι αλίμονο, όπως λέει και η Φράνκα Ράμε, της υποτέλειας της σ’ αυτόν, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα. Η ηδονή, η απόλαυση, η αγωνία, ο φόβος για καθοριστικές αποφάσεις ζωής, όπως η μητρότητα, ο κίνδυνος στο σώμα και τη ψυχή, η μοναξιά με τον παρόντα-απόντα σύντροφο είναι κομμάτια της ιστορίας της γυναίκας που υποδύομαι  και της ιστορίας των γυναικών όλου του λεγόμενου πολιτισμένου κόσμου. Δε θα αναφερθώ βεβαίως σε ιστορίες γυναικών υποανάπτυκτων χωρών, όπου η κατάσταση είναι τραγικά απάνθρωπη και στο όνομα της κουλτούρας συντελούνται εγκλήματα όπως κλειτοριδεκτομές κ.λπ.

Στην «ιστορία» μου, υπάρχει κι ένα σουρεαλιστικό παραμύθι, που μέσα από τα κλασικά στοιχεία ενός παραμυθιού, αλληγορίες και προβολές, καταλαβαίνουμε ότι είμαστε όλες  κράμα καλού και κακού και πως η επανάσταση στην όποια καταπίεση και συντριβή, είναι προσωπική επιλογή. Μέσα από συλλογικές και κυτταρικές μνήμες, ανακαλύπτουμε τελικά ότι έχουμε όλες την ίδια ιστορία. Πράγμα από τη μία σοκαριστικό, αλλά και λυτρωτικό!

Τι πιστεύεις θα πάρει το κοινό μαζί του με το πέρας της παράστασης;

Θεωρώ τόσο αντιπροσωπευτική απάντηση, στην ερώτηση αυτή, μέρος κειμένου που αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου του έργου μας. Λέει λοιπόν, πως στο έργο, το γέλιο συνυπάρχει με το δάκρυ -κυρίως- επειδή εμείς οι γυναίκες εδώ και 2.000 χρόνια κλαίμε, αλλά αυτήν την φορά γελάμε μαζί και ίσως και να κρυφογελάμε. Ένας κύριος που γνώριζε πολλά για το θέατρο, κάποιος… Μολιέρος, έλεγε: «Όταν πηγαίνεις στο θέατρο και βλέπεις μια τραγωδία, ταυτίζεσαι, συμμετέχεις, κλαις, κλαις, κλαις, κι ύστερα γυρίζεις σπίτι και λες: «πόσο πολύ έκλαψα απόψε . . .» και κοιμάσαι ανακουφισμένος. Ο πολιτικός λόγος πέρασε από πάνω σου όπως το νερό πάνω στο γυαλί. Ενώ αντίθετα, για να γελάσεις -μιλά πάντα ο Μολιέρος- χρειάζεται ευφυΐα, εξυπνάδα. Το γέλιο ανοίγει διάπλατα το στόμα σου αλλά και το μυαλό σου, και στο μυαλό σου χώνονται τα καρφιά της λογικής!» Έτσι κι εμείς, ευχόμαστε κι απόψε κάποιοι να γυρίσουν σπίτι τους με το κεφάλι τους γεμάτο …καρφιά!

Το «Όλο σπίτι, κρεβάτι κι εκκλησία» έχει γραφτεί το 1977, τέσσερις δεκαετίες αργότερα, πιστεύεις έχουν γίνει βήματα προόδου, έχει υπάρξει βελτίωση στο γυναικείο ζήτημα;

Ξέρετε, επειδή είμαι νομικός και παράλληλα με την Τέχνη, εδώ και δεκαεπτά χρόνια  ασκώ μάχιμη δικηγορία, έχω άμεση επαφή, γνώση και αντίληψη των εξελίξεων και των «βημάτων χελώνας» που γίνονται σε ό,τι έχει σχέση με τους αγώνες των γυναικών για την εξάλειψη της βίας και της κακοποίησης, είτε αυτή είναι σωματική, λεκτική, σεξουαλική ή ψυχολογική. Έχω παρακολουθήσει από πολύ κοντά, σωρεία ημερίδων, προγραμμάτων, ομιλιών, σεμιναρίων για την έμφυλη ισότητα. Θα μπορούσαμε  να μιλάμε ώρες για τους «Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας» του ΟΗΕ, καθώς και για τις διακηρύξεις και τα ντοκουμέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων Διεθνών Οργανισμών, για το αποτέλεσμα των κατακτήσεων που έφεραν οι αγώνες, οι διεκδικήσεις και οι ιδέες των γυναικών και του φεμινιστικού κινήματος στην Ευρώπη και τον κόσμο όλο. Το θέμα είναι ανεξάντλητο και η πραγματικότητα σκληρή.

Η γυναίκα  ακόμα και σήμερα σιωπά, φοβάται να μιλήσει, η ενδοοικογενειακή βία δεν  αφορά μόνο γυναίκες χαμηλού μορφωτικού ή/και οικονομικού επιπέδου, είναι μια σοκαριστική πραγματικότητα. Οι  υποστηρικτικές δομές για τις κακοποιημένες γυναίκες χρήζουν αναβάθμισης, το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της μητρότητας, τις άνεργες γυναίκες και τις μονογονεϊκές οικογένειες πρέπει να ενισχυθεί.  Είναι τόσο επίκαιρο το έργο μας, σαν να έχει γραφτεί χθες κι αυτό κάτι λέει για τους ρυθμούς προόδου…

Μια συμβουλή που θα έδινες στην έφηβη Ράνια;

Η έφηβη Ράνια έγραφε στο θρανίο της «Κανείς δε θα σου περάσει αλυσίδες στα πόδια, αν δεν τον αφήσεις να σου πάρει πρώτα τα μέτρα». Σε κάθε θρανίο όμως, προφανώς για να το εμπεδώσει. Κάτι που η ενήλικη Ράνια το ανακαλεί από τη μνήμη, όταν καλείται να δώσει αγώνες πάσης φύσεως. Υπήρξα μια έφηβη επαναστάτρια, άλλοτε με αιτία κι άλλοτε χωρίς, και δεν έχω τέτοια απωθημένα. Το μόνο που θα έλεγα στην έφηβη Ράνια, θα ήταν να ζήσει ως το μεδούλι στιγμές που φεύγουν και δεν ξανάρχονται, να χαρεί  τους δικούς της ανθρώπους, να τους λέει πόσο τους αγαπάει και πόσο πολύτιμοι είναι γι’αυτήν, γιατί μέσα σε μια στιγμή μπορούν να αλλάξουν όλα και να μην προλάβει. Επειδή άκουγε πολύ ροκ μουσική, θα της έλεγα επίσης, πως… «People are strange» όντως, γι’ αυτό θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για αλλόκοτες συμπεριφορές και να θωρακιστεί κάπως για να το αντιμετωπίσει. Τα άλλα έτσι κι αλλιώς θα τα ανακάλυπτε μόνη της. Λατρεύω τη φράση του Ευριπίδη «Ο χρόνος σου δίνει όλες τις απαντήσεις, χωρίς να χρειάζεται καν τις ερωτήσεις».

Πώς βλέπεις το μέλλον και τι περιμένεις απ’ αυτό;

Καταρχάς, εύχομαι να υπάρξει. Δεν θεωρώ δεδομένο τίποτα και δεν κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια. Θέλω να έχουμε υγεία, γαλήνη στην ψυχή, να είμαστε αλληλέγγυοι γιατί γύρω μας υπάρχει πολύς πόνος. Είμαστε περαστικοί κι αναλώσιμοι  γι’ αυτό πρέπει να εστιάζουμε στον καλό πυρήνα μέσα μας και γύρω μας. Σχετικά με την συζήτηση μας τώρα και το θέμα της, εύχομαι η παράσταση αυτή που στήσαμε με αγάπη ν’ αγαπηθεί κι από εσάς.

Το Θέατρο Τέχνης κάνει πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη, του εμβληματικού έργου των Ντάριο Φο και Φράνκα Ράμε «Όλο σπίτι κρεβάτι κι εκκλησία», στο Θέατρο Αυλαία, στις 28 Νοεμβρίου, σε σκηνοθεσία Κωστή Καπελώνη και μουσική Σταμάτη Κραουνάκη.

Όλο σπίτι, κρεβάτι κι εκκλησία
28 Νοεμβρίου – 2 Δεκεμβρίου

Συντελεστές
Συγγραφείς: Φράνκα Ράμε & Ντάριο Φο
Μετάφραση: Αχιλλέας Καλαμάρας
Σκηνοθεσία: Κωστής Καπελώνης
Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Σκηνικά και κοστούμια: Έλλη Λιδωρικιώτη
Επιμέλεια Κίνησης: Φαίδρα Σούτου
Βοηθός Σκηνογράφου: Θεοδώρα Βεστάρχη

Παίζουν
ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΟΝΗ (Τζένη Κόλλια)
ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ (Αντωνία Καμπάκου)
Η ΜΑΜΑ-ΦΡΙΚΙΟ (Γιάννα Μαλακατέ)
ΕΧΟΥΜΕ ΟΛΕΣ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ (Ράνια Παπαδάκου)

Πληροφορίες
Θέατρο Αυλαία
Τσιμισκή 136, Θεσσαλονίκη

Πληροφορίες – Κρατήσεις: 2310 230013
Παραστάσεις: 28, 29, 30 Νοεμβρίου & 1,2 Δεκεμβρίου
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετάρτη – Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 19:00
Διάρκεια: 110’ χωρίς διάλειμμα
Εισιτήρια: 15€ κανονικό, 12 € ανέργων/πολυτέκνων /φοιτητικό

Προπώληση
Ταμείο του θεάτρου Αυλαία & www.viva.gr