Νικόλας Ανδρουλάκης: Να αγαπάμε άνευ όρων, ακόμη κι αν μοιάζουμε ηλίθιοι!

Ο Νικόλας Ανδρουλάκης δεν είναι απλώς ένας ακόμα ταλαντούχος ηθοποιός. Είναι ένας άνθρωπος που ψάχνει διαρκώς το “γιατί” πίσω από κάθε ρόλο, κάθε κίνηση, κάθε λέξη πάνω στη σκηνή. Με την ομάδα Ντουέντε, που έχει ιδρύσει και καθοδηγεί τα τελευταία χρόνια, χτίζει έναν θεατρικό κόσμο που κινείται ανάμεσα στο πραγματικό και το ονειρικό — έναν χώρο όπου η τέχνη γίνεται πράξη ζωής.
Με αφορμή την παράσταση «Ο Ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι, που παρουσιάζεται για τρίτη χρονιά, ανεβαίνει ξανά στο θέατρο Αυλαία, στη Θεσσαλονίκη, συναντήσαμε τον Νίκο σε μια κουβέντα γεμάτη ειλικρίνεια, πίστη και συγκίνηση. Μίλησε για τις δικές του “εκκαθαρίσεις”, για το πώς ο Ηλίθιος τον βρήκε στην πιο καθαρή στιγμή της ζωής του, και για το πόσο αναγκαίο είναι —ίσως τώρα περισσότερο από ποτέ— να αγαπάμε άνευ όρων, ακόμη κι αν μοιάζουμε ηλίθιοι.

Πώς ήταν η πρώτη σου επαφή με τον Ηλίθιο; Τι σε κέρδισε σ’ αυτό το έργο του Ντοστογιέφσκι;

Ο Ηλίθιος πρώτα με βρήκε και μετά τον βρήκα εγώ. Είναι υλικό εντελέχειας. Και φυσικά δεν αναφέρομαι στην πρώτη επαφή με το μυθιστόρημα, τα έργα του Ντοστογιέφσκι υπήρχαν πάντα στο σπίτι μου από μικρό παιδάκι και τα ψαχούλευα, τα σκάλιζα ήδη από πολύ μικρός, όπως τόσα και τόσα άλλα βιβλία, χάρη στους γονείς μου. Ως καλλιτέχνη όμως, ως πολίτη, ως άνθρωπο, ήρθε και με βρήκε στην ανάγκη μου για τη μεγάλη, συνειδητή, επιστροφή, στην αγαθή, ορθολογική, παιδικότητα. Στο στάδιο της ζωής μου που ήθελα να αποφασίσω ποιος εαυτός μου, ποιες συναισθηματικές μνήμες δηλαδή και ποιοι ρόλοι ζωής θέλω να είμαι. Έτσι μετά τα 30, όταν, με τη δύναμη του έρωτα, της αγάπης για τους ανθρώπους μου και το μέλλον που θέλω να ζήσω, έκοψα το τσιγάρο, έκοψα το ποτό, έκανα τις μεγάλες εκκαθαρίσεις μου, τις εξομολογήσεις μου, εξέφρασα τις απολογίες μου και τα παράπονα κι έβαλα τα όριά μου. Έτσι σπουδάζω τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι. Την ασκητική του πώς όλοι μπορούμε να γίνουμε λίγο σαν αυτόν. Αυτό που θα λέγαμε σήμερα λοξό, απίστευτο, ηλίθιο, σχεδόν αυτιστικό. Να αγαπάμε άνευ όρων.

Ο πρίγκιπας Μίσκιν είναι ένας αγνός, “καλός” άνθρωπος μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο υποκρισία. Πώς βρήκες τον τρόπο να τον προσεγγίσεις χωρίς να γίνει “άγιος” -“ανιαρός” ή ρομαντικός ήρωας;  

Εκεί στα εισαγωγικά είναι όλο το διακύβευμα. Ή απιστία στην ποίησή της κυριολεξίας. Κι όμως, οι λέξεις φέρουν εγγεγραμμένη στην υφή τους κάθε μεταφορική χροιά. Αλλιώς όλα τα ποιήματα θα είχαν εισαγωγικά σε κάθε λέξη. Και ξέρω ότι κάποιος περισπούδαστος καθηγητής ή μέντορας μπορεί να εμφύσησε τη δημοσιογραφική επίταξη της χρήσης των εισαγωγικών. Αλλά ζούμε σε μια κρίσιμη περίοδο αλογίας, ακόμη κι αφασίας ίσως. Ελεύθεροι ας είναι οι λόγοι μας, με πίστη. Άρα καλός, άγιος, ανιαρός, άσε τα όπως είναι. Με πίστη στη λέξη και στον αναγνώστη. Αυτό κάνει ο Ηλίθιος. Ξεγυμνώνεται. Προσφέρεται. Συγκινείται. Πρώτα πρώτα εγώ ο ίδιος. Μόνο έτσι γίνεται. Αρα είναι κάθε μέρα μια πρωτόγνωρη εξερεύνηση. Και λίγο λίγο σμιλεύεται ένας χαρακτήρας, σπουδάζεται ένας ρόλος, γράφεται εαυτός. Τρίτη χρονιά ζω μέσα στην ιστορία αυτή κι εκείνη επωάζεται μέσα μου. 

Πιστεύεις πως υπάρχει χώρος για τέτοιους ήρωες σήμερα; Για ανθρώπους που επιμένουν να βλέπουν το καλό;

Ναι. Ναι, ναι, ναι, ναι. Χώρος άφθονος. Στο άπειρο της φαντασίας και το πεπερασμένο της πραγματικότητας. Υπάρχει όσο υπάρχουμε. Αλλιώς είμαστε ήδη ένα με το φόντο. 

Αν έπρεπε να περιγράψεις την παράσταση με τρεις λέξεις, ποιες θα διάλεγες;

Όποιες θες εσύ. 

Είσαι ηθοποιός που αγαπά να δοκιμάζεται σε δύσκολους ρόλους. Τι σε φοβίζει περισσότερο και τι σε κρατά κυρίως πιο κοντά στο θέατρο;  

Το θέατρο είναι -αυταπόδεικτα σχεδόν- μια βαθιά πολιτική πράξη. Μια πίστα από φώσφορο για σπουδή της ζωής, με ασφάλεια κι ελευθερία, όσο βαστούν τα σώματα και τα πνεύματά μας. Αυτό είναι το νόημα. Κι αυτό να γίνεται ανάλαφρα και να μας συναρπάζει. Η μέθοδος που εξελίσσουμε στην ομάδα μου άλλωστε τα τελευταία επτά χρόνια ξεκίνησε ως γνήσια πυρηνική ανάγκη. Ένας ενδιάμεσος τόπος ανάμεσα στον κάθε μύθο κι αυτό που λέμε πραγματική ζωή. Και εκεί μετράνε όλα. Οι συνεργάτες μας, ο τρόπος μας, οι χορηγοί μας -χωρίς δικαιολογίες. Για εμένα το έργο μας είναι ο τρόπος που πράττουμε το έργο μας. 

Αν ο Μίσκιν ήταν φίλος σου, τι πιστεύεις θα σου έλεγε για τη ζωή σου;

Είναι οκ, χαλάρωσε. Αλλά τελικά αυτός δεν είναι ο Μίσκιν. Εγώ μιλάω ως αυτός. Με πείσμα, με έρωτα με αγωνίες. Αυτό μάλλον είναι ένα νεογνό contra tempo που κατασταλάζει ως απόσταγμα από το τριετές ταξίδι του έργου. 

Αν ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι είχε Instagram, τι θα ανέβαζε σήμερα;   

Ο ήρωας έχει TikTok, δύο χρόνια τώρα (@the_idiot_of_dostoyevsky), σε μια ήσυχη γωνιά από την οχλαγωγία εκεί. Μπες και δες. Άλλωστε και στο προσωπικό μου ίνσταγκραμ και στην ομάδα μας την Ντουέντε, συχνά πολύ υπογράφω ως Ηλίθιος του Ντοστογιέφσκι. Όταν αναβλύζει πηγαία αυτή η λαλιά. 

Στο BEATER.GR, κάνουμε ότι κάνουμε γιατί πιστεύουμε ότι το καλό πρέπει να προβάλλεται. Τί μας προτείνεις για να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο ή τί κάνεις εσύ για να βοηθήσεις;

Χαρτονομίσματα σε όλους τους άστεγους ανθρώπους. Όχι κέρματα. Χαρτονομίσματα. Παίζει ρόλο ψυχικά. Οπότε μπορούμε. Και να τους γνωρίζουμε με το όνομά τους. Και να γίνουμε φίλοι. Κι αν τα καταφέρουμε, δυο-δυο, τρεις-τρεις, δέκα-δέκα, να μαζευόμαστε και να υιοθετούμε από έναν παππού, μια γιαγιά, όπως θα κάναμε για ένα παιδάκι. Να προσφέρουμε στεγνή, φροντίδα. Εκεί δεν υπάρχει και δικαιολογία. Κανένας φορέας δεν κάνει πολύπλοκη τη διαδικασία. Οταν πάψουμε άρα να προσπερνάμε τον πάσχοντα άνθρωπο σαν φάντασμα που κοιτάμε απ’ την άλλη μη μας πετρώσει από ενοχή. Τότε μαλακώνουμε και δυναμώνουμε. Έτσι μπορούμε να φτάσουμε ως την Γάζα και το Σουδάν, συλλογικά. Και να αποσιωπούμε τον φασισμό που ξεπηδάει γύρω και μέσα μας. Ξεκινώντας από τον διπλανό μας. Και θυμάμαι έναν άγνωστο περαστικό κάποτε πριν χρόνια σε μια κρίση πανικού μου να με βοηθάει ενώ ξερνούσα αέρα κοπανιστό. Κι έτσι προσπαθώ κι εγώ να έχω κανάλια ανοιχτά σε κάθε στροφή για να βοηθώ. Σήμερα, τώρα, στην επόμενη βόλτα με το κουτάβι μου στην πόλη.