Το MOMus – Πειραματικό Κέντρο Τεχνών ανοίγει ξανά και φιλοξενεί μια έκθεση με θέμα τον εγκλεισμό.

Άνθρωποι που υπό άλλους όρους δεν θα συναντιούνταν ποτέ, συνυπάρχουν και συνδημιουργούν στην έκθεση «Τίμιοι παράνομοι – Πρόσωπο. Ελευθερία. Σιωπή», που ξανανοίγει στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών σε συνεργασία με το 3^ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης του Γενικού Καταστήματος Κράτησης Διαβατών. Εννιά καλλιτέχνες, επιλεγμένοι με γνώμονα τις σχέσεις των πρακτικών τους με τις προβληματικές μίας κριτικής αισθητικής προσέγγισης του εγκλεισμού, μαζί με μία θεωρητικό τέχνη παρευρέθηκαν εκεί και διεξήγαγαν εργαστήρια σε σύνολο περίπου 130 εκπαιδευόμενων. Οι καλλιτέχνες ήρθαν σε επαφή με μία ετεροτοπία και με αυτούς που την βιώνουν καθημερινά. Στο πλαίσιο της ανακάλυψης μιας κοινωνικά κρυμμένης ή αγνοημένης πραγματικότητας και της προσπάθειας δημιουργίας μιας άλλης συνθήκης μέσω των ιδεών και της τέχνης, τέθηκαν αυθόρμητα ουσιαστικά φιλοσοφικά και ανθρωπιστικά ερωτήματα.

Η έκθεση περιλαμβάνει κείμενα και έργα (φωτογραφίες, σχέδια, ζωγραφική, βίντεο, performance, εγκαταστάσεις) των εκπαιδευόμενων, καθώς και έργα των καλλιτεχνών που έχουν μπει και δουλέψει στις φυλακές. Η έκθεση παρουσιάζει επίσης τρία project του 3^ου ΣΔΕ Θεσσαλονίκης και τη δουλειά του Β. Α. Οι κρατούμενοι στα γραπτά τους καταπιάνονται με τις έννοιες του προσώπου, της ελευθερίας και της σιωπής, ενώ η φράση «τίμιοι παράνομοι» ανήκει σ’ έναν – σήμερα ελεύθερο – εκπαιδευόμενο του θερινού σχολείου του 2017, τον Besnik Firaku, και υποδηλώνει τη ρευστή εισχώρηση της ηθικής μεταξύ του νόμιμου και του παράνομου. Κύριοι άξονες και προβληματισμοί της έκθεσης είναι οι θεματικές της ιδρυματοποίησης, της ευαισθησίας του σώματος, της κίνησης (και του αυλισμού), της εικόνας και των κωδικών του σώματος, της διαμόρφωσης της έννοιας, της ταυτότητας και του προσώπου (που ο νόμος θέλοντας να το προστατέψει απαγορεύει τη δημοσιοποίησή του για τους κρατούμενους), της υποχρεωτικής συμβίωσης, της ελευθερίας, της σιωπής, της έννοιας του χρόνου και της ετεροχρονίας, του ορίου και του ονείρου, της απόγνωσης, της υπομονής και, τέλος, του σωφρονισμού στη χώρα μας.

Την επανεκκίνηση της έκθεσης συνοδεύει η εφημερίδα του σχολείου, που γράφτηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας και που περιέχει και κριτικές από τους εκπαιδευόμενους με σκοπό την προετοιμασία της έκθεσης. Ο εργαστηριακός χαρακτήρας της οποίας, αλλά και η κοινωνική του διάσταση εντάσσονται στους προγραμματικούς στόχους του MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, που θα συνοδευτεί από την έκδοση καταλόγου (υπό ανακοίνωση προσεχώς).

«Aκούγοντας και δουλεύοντας με τους έγκλειστους εκπαιδευόμενους διαμορφώθηκε μία σχέση που εξελίχθηκε σε μία μορφή άτυπης θεωρητικής και εικαστικής έρευνας γύρω από κάποια από τα θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα. Η εξερεύνηση αυτή εμπλουτίστηκε με την πρόσκληση ακόμα 8 καλλιτεχνών που επιλέχθηκαν με γνώμονα τις σχέσεις των πρακτικών τους με τις προβληματικές μίας κριτικής αισθητικής προσέγγισης του εγκλεισμού. Η φυλακή αποτελεί μία από τις «ετεροτοπίες» του Michel Foucaul, τους χώρους που δρουν δηλαδή ως χώροι ετερότητας παράλληλα με υπάρχοντες τόπους αντανακλώντας την κοινωνία στην οποία βρίσκονται. Σε αυτό το πλαίσιο, ο χώρος του σχολείου της φυλακής προσεγγίζεται ως μέρος μιας ευρύτερης οντότητας: ενός μηχανισμού, ο οποίος με τη σειρά του αποτελεί την έκφραση ενός λόγου. Μεθοδολογικά, αυτή η αντιμετώπιση, που μέσω του πεδίου της σύγχρονης τέχνης ξεκινά από μία κοινωνιολογική και πολιτική ανησυχία, τοποθετεί το πεδίο της έρευνάς της στα όρια της εμπειρίας που βιώνει, για να μπορέσει να δει πώς σχηματίζεται η ετερότητα από την ομοιότητα και πώς μορφοποιείται διαλεκτικά το «έξω» από το «μέσα» και αντίστροφα. Προσπάθεια, που υλοποιείται μέσω της συμπαράθεσης δύο κόσμων (της τέχνης και της παραβατικότητας) και δύο θεσμών που τυχαίνει να είναι και οι δύο ετεροτοπίες για τον Foucault (η φυλακή και το μουσείο) και που δημιουργεί ένα είδος μεικτής, ενδιάμεσης εμπειρίας, ένα είδος καθρέφτη. Αυτή η δουλειά είναι, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα μία σπάνια συνάντηση της οποίας το κύριο διακύβευμα είναι η ανταλλαγή μεταξύ των δύο «ομάδων» της ίδιας κοινωνίας».
– Σοφία Ελίζα Μπουράτση, Επιμελήτρια

_____________________

Έκθεση: «Τίμιοι παράνομοι – Πρόσωπο Ελευθερία Σιωπή», 16 – 28 Ιουνίου 2020, MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης)

Μέρες & ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 10:00 – 18:00 και Πέμπτη: 10:00 – 22:00

Εmail: [email protected]

Τ : +30 2310 593270, 546683

Facebook: @MOMusExperimental / #MOMusExperimental

Συμμετείχαν: Οι εκπαιδευόμενες και οι εκπαιδευόμενοι (2017-2020) του 3^ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκη του Γενικού Καταστήματος Κράτησης Θεσσαλονίκης (Διαβατά). Οι καλλιτέχνες Δημήτρης Αμελαδιώτης, Γιώργος Γεροντίδης, Μαίρη Ζυγούρη, Μαρία Κρεμέτη, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Ριάνον Μόργκαν, Αλέξανδρος Πλωμαρίτης, Τάκης Σπυρόπουλος, Δημήτρης Φραγκάκη, ο Β. Α. και το 3^ο ΣΔΕ Θεσσαλονίκης με τρία project.