Κανά δυό φωτογραφίες #02 London Calling. Το πιο σωστό λάθος της Pennie Smith.

“If I was smart, I would have got the spare bass and used that one, because it wasn’t as good as the one I smashed up. When I look at it now, I wish I’d lifted my face up a bit more.”

Paul Simonon, The Clash bassist

-Πόσο συνθέτη μπορεί να είναι η ιστορία μιας φωτογραφίας ενός μουσικού άλμπουμ;

-Ναι.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. 

Το London Calling, άλμπουμ των The Clash που δημοσιεύτηκε στις 14 Δεκεμβρίου 1979, είναι ένα από τα πιο εμβληματικά της punk rock σκηνής. Πριν φτάσει να ψηφιστεί ως το καλύτερο άλμπουμ των ‘80s από το Rolling Stone και να επηρεάζει έργα μεγάλων καλλιτεχνών, προηγήθηκε μια επική στιγμή που έμεινε ανεξίτηλη στην ιστορία από την φωτογράφο Pennie Smith και ένα logo το οποίο φαινομενικά απλό, κρύβει στην πραγματικότητα ένα πολύ δυνατό μήνυμα.

Όλα ξεκίνησαν στις 20 Σεπτεμβρίου 1979, όταν η βρετανική μπάντα πραγματοποιούσε μια συναυλία στo Palladium της Νέας Υόρκης. Εκεί οι πορτιέρηδες υποχρέωναν το κοινό να κάθεται στη θέση του, στερώντας του την ελευθερία να σηκώνεται και να χορεύει όπως ταίριαζε στον έντονο ρυθμό της μουσικής. Αυτό σε συνδυασμό με τον κακό ήχο που επικρατούσε στον χώρο, εξόργισε τον μπασίστα της μπάντας, Paul Simonon, οδηγώντας τον σε μια one-time-thing πράξη, το σπάσιμο του βασικού του μπάσου στο πάτωμα.

Η κίνηση αυτή θα ήταν χαμένη στο παρελθόν, αν δε βρισκόταν εκείνη τη στιγμή μπροστά η Pennie Smith, Βρετανίδα φωτογράφος, κυρίως της rock σκηνής. Αρχικά δεν επέτρεπε την χρήση της συγκεκριμένης φωτογραφίας ως album cover, καθώς την έβρισκε λάθος τεχνικά. Θεωρούσε πως ήταν πολύ εκτός εστίασης, επειδή είχε απομακρυνθεί από τον Simonon όσο αυτός πλησίαζε στην άκρη της σκηνής. Ωστόσο, ο γραφίστας Ray Lowry επιχειρηματολογώντας πως ακριβώς αυτό το στοιχείο είναι που την κάνει αυθεντική, αυθόρμητη και άρα μοναδική, μετέπεισε την Pennie και το άλμπουμ ξεκίνησε επιτέλους να παίρνει οπτική μορφή.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο δένει η γραφιστική επιλογή του τίτλου. Ο Lowry διάλεξε γραμματοσειρά, χρώματα και στοίχιση ίδια με το πρώτο άλμπουμ του Elvis Presley. Πρόκειται για μια τολμηρή επιλογή, καθώς αρχικά από κάποιους χαρακτηρίστηκε ως έλλειψη δημιουργικότητας και φθηνή κόπια μίας αποδεδειγμένα πολύ μεγάλης επιτυχούς rock’n’roll φιγούρας, του Elvis, τη στιγμή που οι The Clash οριακά μόλις είχαν δημιουργηθεί ως μπάντα. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται μόνο για έναν φόρο τιμής στον ίδιο, αλλά και για μία δήλωση ότι αυτό που ξεκίνησε ως rock’n’roll, συνεχίζεται ως ρίζα του punk rock. Με τη διαφορά ότι σπάει τις παλιές φόρμες, με τον ίδιο τρόπο που το μπάσο διαλύεται στο πάτωμα.

Το άλμπουμ γνώρισε τεράστια επιτυχία και παραμένει ακόμη και σήμερα, τόσο μουσικά, όσο και οπτικά, ένα από τα πιο σημαντικά και εμβληματικά όλων των εποχών. Το 2001 αναγνωρίστηκε ως το ένατο καλύτερο album cover όλων των εποχών από το Q magazine, ενώ το 2002 η φωτογραφία της Pennie Smith αναγνωρίστηκε ως η καλύτερη rock and roll φωτογραφία όλων των εποχών, με την χαρακτηριστική φράση «it captures the ultimate rock’n’roll moment – total loss of control». Όσον αφορά το σπασμένο μπάσο, βρήκε θέση στο Museum of London.

Εκτός των μεγάλων αναγνωρίσεων και της εμφανούς εκτίμησης του κοινού, η φωτογραφία επηρέασε έναν πολύ μεγάλο σύγχρονο καλλιτέχνη. Ο Banksy δημιούργησε το 2012 στο Λονδίνο μία φιγούρα που σπάει μια καρέκλα γραφείου στο πατωμα. Βασιζόμενος σε μία κυριολεκτικά δυναμική στιγμή, μετέφερε ένα δυναμικό πολιτιστικό και κοινωνικό μήνυμα.

Όλα τα παραπάνω, από το αυθόρμητο σπάσιμο του μπάσου, μέχρι τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που έφερε αυτή η κίνηση, μπορούν να συζητούνται μέχρι σήμερα λόγω ενός ανθρώπου, τη σωστή στιγμή, στο σωστό σημείο. Τα τεχνικά λάθη γίνονται σωστή απόδοση της στιγμής. Μια στιγμή γεμάτη κίνηση, δύναμη, σκοτάδι, φως και πολλή μουσική. Είμαστε τυχεροί που κατάφερε να το δει η Pennie, για να μπορούμε σήμερα να το βλέπουμε και εμείς.

__________________