Καλλιρρόη Παρρέν

Είμαι η Καλλιρρόη Παρρέν. Γεννήθηκα το 1861 σε ένα ορεινό χωριό του Ρεθύμνου, διακόσιες ψυχές όλες και όλες στο χωριό δεν άργησα να τις γνωρίσω όλες μία προς μία. Κοιτούσα την κορυφή του Ψηλορείτη και έλεγα στην μάνα μου ότι εγώ σε λίγα χρόνια θα την κατακτήσω. Δεν πρόλαβα όμως, μπήκαμε σε ένα πλοίο και μετά από ένα ολιγοήμερο ταξίδι που μου φάνηκε όμως ατελείωτο φτάσαμε στον Πειραιά. Θυμάμαι να κοιτάω τα φουγάρα των πλοίων να ασθμαίνουν από πάνω και το κυρίαρχο συναίσθημα ήταν η περιέργεια μπλεγμένη με τον φόβο για το άγνωστο.

Τα χρόνια που ακολουθήσαν κατάλαβα ότι διψάω για γνώση και αυτή η δίψα με έκανε μια καλή μαθήτρια. Το κυριότερο όμως ήταν ότι είχα μια οικογένεια που με στήριζε, είχα όνειρα και ένιωθα ότι μπορώ να τα πραγματοποιήσω. Αποφοίτησα το 1878 από το Αρσάκειο με βαθμό «άριστα» και πτυχίο δασκάλας. Δεν ήθελα όμως να σταματήσω εκεί, ήξερα ότι αυτός ο βαθμός ήταν το εισιτήριο μου για καινούργιες περιπέτειες. Δεν έπεσα πολύ έξω, ο δρόμος με έβγαλε στην Οδησσό στην θέση της διευθύντριας του παρθεναγωγείου της ελληνικής κοινότητας. Έπρεπε όμως να γυρίσω σύντομα στην Ελλάδα. Ο ένας λόγος ήταν ότι μου έλειπε η πατρίδα μου, ο δεύτερος ότι είχα φτάσει σε ηλικία γάμου και έπρεπε να παντρευτώ. Βλέπετε τότε αν δεν παντρευόσουν μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία, ήταν δεδομένο ότι δεν θα παντρευόσουν ποτέ.

Έτσι, γύρισα στην Αθήνα και μέσα σε λίγους μήνες γνώρισα και παντρεύτηκα τον άντρα μου, Ιωάννη Παρρέν. Ήταν ένας γαλλοαγγλικής καταγωγής δημοσιογράφος από την Κωνσταντινούπολη και σύντομα μετά τον γάμο μας ίδρυσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο. Με συνεπήρε με τις γνώσεις του και για ακόμα μια φορά στην ζωή μου ένιωθα τυχερή γιατί ήταν ένας άνθρωπος μπροστά από την εποχή του χρόνια. Με σύστησε στον κύκλο του που αποτελούνταν από σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής και με ενθάρρυνε να είμαι ο εαυτός μου και να ξεκινήσω να αρθρογραφώ. Όσο συναναστρεφόμουν ανθρώπους των γραμμάτων, των τεχνών και της πολιτικής τόσο πιο πολύ παθιαζόμουν και οραματιζόμουν μια Ελλάδα διαφορετική. Στο πλευρό του άντρα μου μπορούσα να παρακολουθώ τις συζητήσεις των δημοσιογράφων και σιγά σιγά ξύπνησε μέσα μου και πάλι ο πόθος να γράψω, όπως αυτοί, όχι μόνον για τον εαυτόν μου αλλά και για τους άλλους.

Το 1887 υπήρξε ορόσημο καθώς στις 9 Μαρτίου εξέδωσα την πρώτη γυναικεία εφημερίδα στην Ελλάδα, την «Εφημερίς των Κυριών». Ήταν τόσο μεγάλη η χαρά μου αλλά και το άγχος μου. Φοβόμουν ότι η εφημερίδα που εξέδωσα δεν θα γινόταν ποτέ αποδεκτή, ότι θα με χλεύαζαν για τις απόψεις μου, ότι οι σπουδαίες κυρίες των Αθηνών θα μου γύριζαν την πλάτη. Ήξερα όμως βαθιά μέσα μου ότι κάποια έπρεπε να πρωτοστατήσει της αλλαγής, κάποια έπρεπε να φέρει γυναικεία θέματα στο προσκήνιο και να ξεκινήσει την συζήτηση για την θέση των γυναικών. Από καιρό παρακολουθούσα τον αγώνα των Σουφραζετών και είχε έρθει η ώρα να ξεχυθούν τα νέα και στα ελληνικά σπίτια.

Συνέστησα μια ομάδα από γυναίκες του πνεύματος και της τέχνης και μέσω της εφημερίδας προσπαθούσαμε να διεκδικήσουμε ίσα δικαιώματα στην εκπαίδευση και την εργασία. Παρ’ όλες τις ανησυχίες μου η εφημερίδα γνώρισε μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου, φτάνοντας τα 5.000 αντίτυπα, εντός και εκτός Ελλάδος. Είμαι πολύ περήφανη για όσα καταφέραμε να πετύχουμε και κυρίως ότι καταφέραμε να συμπαρασύρουμε επιφανείς προσωπικότητες αλλά και νοικοκυρές στον αγώνα για τα δικαιώματα υπέρ των γυναικών. Αποκορύφωμα στάθηκε η υποβολή στην κυβέρνηση Τρικούπη 2.850 υπογραφών γυναικών υπέρ της γυναικείας εκπαίδευσης το 1892. Τελικά η κυκλοφορία της εφημερίδας διακόπηκε απότομα το 1917 και εγώ εξορίστηκα στην Ύδρα μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 εξαιτίας των πολιτικών μου πεποιθήσεων. Δεν έχω παράπονο όμως, αυτό που είχα βάλει σαν στόχο, το είχα καταφέρει, η εφημερίδα εκδιδόταν χωρίς διακοπή για 31 χρόνια καταφέρνοντας να επηρεάσει τις Ελληνίδες και να φυτέψει τον φεμινισμό στην συνείδηση τους.

Η εφημερίδα υπήρξε η φωνή μου, με έκανε γνωστή και μου έδωσε μια θέση στο τραπέζι, μια θέση που δύσκολα δινόταν σε γυναίκα. Έβαλα τα δυνατά μου ώστε να μην αφήσω την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Πήρα το θάρρος όλων αυτών των γυναικών που με στήριζαν και το 1895 απευθύνθηκα στον τότε πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη, ζητώντας την κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Τα κατάφερα; Όχι φυσικά, αλλά τουλάχιστον έφερα το θέμα στο τραπέζι και ξεκίνησε ο δημόσιος διάλογος. Δεν σταμάτησα όμως εκεί, το 1921 διοργάνωσα το δεύτερο γυναικείο συνέδριο στην Ελλάδα. Η συμμετοχή ξεπέρασε τις προσδοκίες και έδωσε στις γυναίκες ένα σημαντικό όπλο, την σταδιακή υποστήριξη της κοινωνίας. Το αποτέλεσμα ήταν ότι πρώτη φορά ο πρωθυπουργός Ελλάδος θα τοποθετούνταν προσωπικά υπέρ την χορήγησης ψήφου.

Το 1940, ένα εγκεφαλικό στάθηκε ο λόγος για την τελευταία μου αναπνοή. Έφυγα ξέροντας ότι είχα κάνει ότι καλύτερο μπορώ για τις Ελληνίδες. Μακάρι να είχα καταφέρει να δω το όνειρο μου να πραγματοποιείται, μακάρι να είχα ψηφίσει έστω και μια φορά. Ξέρω όμως ότι έπαιξα καθοριστικό ρόλο στην κατοχύρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις γυναίκες και αυτό είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Το 1992, πάνω από πενήντα χρόνια μετά τον θάνατο μου ο Δήμος Αθηναίων τοποθέτησε την προτομή μου στο Α΄ Νεκροταφείο τιμώντας έτσι τον πολυετή αγώνα μου.

Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο είναι μια προσπάθεια να παρουσιαστεί η βιογραφία της Καλλιρρόης Παρρέν σε πρώτο ενικό πρόσωπο χάριν της αμεσότητας που προσδίδει και δεν αποτελεί αυτοβιογραφία