Οι Post – Spectacular Office είναι έτοιμοι να μιλήσουν για τη σχετικότητα!
Φωτογραφίες: Γιάννης Τόμτσης
Το DesignAthens αποτελεί πάντα για εμάς μια καλή αφορμή να γνωρίσουμε και να παρουσιάσουμε τη δημιουργικότητα εγχώριων σχεδιαστών. Αυτή τη φορά, λίγο πριν την 5η διοργάνωση, βρεθήκαμε στην ξύλινη πόρτα ενός Θεσσαλονικιώτικου γραφείου, κάπως εξεζητημένου -μα και προσγειωμένου. Αρχιτέκτονες μας είπαν, αλλά είναι και γραφίστες και -φυσικά- δεν θα περιορίσουν τη δημιουργικότητά τους στα αυστηρά όρια των όρων και των τετριμένων κατονομασιών, γιατί είναι Post-Spectacular -μα πόση δημιουργικότητα μαζεμένη σε αυτή τη πόλη!
Βρεθηκαμε, λοιπόν, με τον Στέργιο, την Εβελίνα και την Έλλη – νοητά και τον Γιάννη, ο οποίος συμπληρώνει την ομάδα εξ αποστάσεως, στο κατάλευκο γραφείο τους ακριβώς δίπλα στο Μπιτ Παζάρ και συζητήσαμε γύρω από μια κανάτα τσάι για την αφήγηση, το ίντερνετ και -φυσικά- την κλίμακα.
Ασχολείστε με τόσους πολλούς τομείς, την αρχιτεκτονική, την αφήγηση, τον εκθεσιακό σχεδιασμό, το graphic design. Κατ΄αρχάς, είναι εντυπωσιακό το ότι ένα γραφείο τέτοιου περιεχομένου υπάρχει και συντηρείται στην Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη. Πως ξεκινήσατε και ποιο είναι το υπόβαθρο του καθενός;
Είμαστε αρχιτέκτονες και κάποιοι από εμάς έχουν κάνει μεταπτυχιακό στο Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Μουσειολογίας – Διαχείρισης Πολιτισμού του Α.Π.Θ.. Το γραφείο μας προέκυψε από τις σπουδές μας, από την αρχιτεκτονική, τη μουσειολογία και τον εκθεσιακό σχεδιασμό αλλά και την τάση μας να δουλέψουμε πάνω στο graphic design – λόγω σχολής, αλλά και στη συνέχεια, μέσα από τα εργαλεία που αποκτήσαμε όταν φίλοι ήθελαν για παράδειγμα μια κάρτα ή ένα λογότυπο. Όλα κούμπωσαν, μπλέχτηκαν και συστηματοποιήθηκαν από εμάς, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη. Αυτές οι ειδικότητες έχουν ένα κοινό τόπο, που εμείς τον βρίσκουμε στην αφήγηση. Κάθε είδος σχεδιασμού, λοιπόν, τον φιλτράρουμε μέσα από την έννοια της αφήγησης. Το εργαλείο της αφήγησης και κατ’ επέκταση του νόηματος και της νοηματοδότησης, έχει χτίσει τη φιλοσοφία του γραφείου μας. Αυτό διαρκώς το δουλεύουμε. Για να είμαστε ακριβείς, αυτό που επικοινωνούμε είναι μια ιδανική συνθήκη της δουλειάς που θέλουμε να χτιστεί σιγά-σιγά.
Το παιχνίδι λέξεων μοιάζει σημαντικό στη δουλειά σας, το καταλαβαίνουμε ήδη από το όνομά σας. Post-Spectacular: το μετά-θεαματικό; Τι σημαίνει Post-spectacular για εσάς;
Το μετα-θεαματικό είναι ένας όρος που δανειζόμαστε από τη θεωρία του θεάτρου. Υπήρξε κάποια στιγμή η ανάγκη της φυγής από το κείμενο και η εστίαση της προσχοής στο περιβάλλον της θεατρικής σκηνής. Έφυγαν, δηλαδή, από το κειμενο-κεντρικό θέατρο και έδωσαν βάση στα νοήματα που προέκυπταν από το θεατρικό σκηνικό. Από την άλλη μεριά, στον εκθεσιακό σχεδιασμό, προέκυψε η αντίθετη ανάγκη, να φύγουμε από το θέαμα, τη σκηνογραφία μιας έκθεσης και να περάσουμε στο κείμενο, στην αφήγηση μέσα στο νόημα. Αυτή η στροφή στον εκθεσιακό σχεδιασμό πήρε την έννοια του post-spectacular exhibition. Ταυτιζόμαστε πάρα πολύ με αυτή τη προσέγγιση. Πέρα από το θέαμα και τη μορφή, για εμάς, υπάρχει ένα νόημα και μία αφήγηση. Αυτό το πλαίσιο δόμησε τον κόσμο μας. Οπότε χρησιμοποιήσαμε τον όρο!
Δουλεύετε σε ένα πολυεπίπεδο και καθόλου γραμμικό σχήμα. Από την φιλοσοφία και την σκέψη, σε μια ιδέα, και στην πορεία, σε μια χωρική αφήγηση. Πως γεφυρώνονται οι αποστάσεις αυτές; Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση σ’ αυτό;
Υπάρχει πάντοτε μια πρόθεση να συστηματοποιήσουμε τη μέθοδο της δουλειάς μας. Αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο και δεν μπορεί να γίνει σε όλα τα project. Δεν το επιτρέπουν οι συγκυρίες. Αυτό που προσπαθούμε πάντα να στοχεύουμε είναι η καθαρή και απλή ιδέα. Δηλαδή να φτάσουμε σχεδόν στα όρια -θα ακουστεί περίεργο- στο απλό και στο απλοϊκό. Εκεί που η ιδέα είναι πολύ καθαρή και μπορεί να να επικοινωνηθεί πάρα πολύ εύκολα. Κυρίως στη γραφιστική, με την έννοια ότι εμπεριέχει -όπως και ο εκθεσιακός σχεδιασμός- και την έννοια της επικοινωνίας που απαιτεί από τη φύση του να μεταφέρεις άμεσα ένα μήνυμα. Η αρχιτεκτονική δεν το έχει στο καταστατικό της. Παρ’ όλα αυτα εμείς το προσεγγίζουμε με αυτό τον τρόπο, οπότε συμβαίνει και εκεί!
Θέλουμε να μιλήσουμε για αυτή τη σχετικότητα. Να τοποθετήσουμε έννοιες και αξίες στα μεγέθη και εκεί να μετρήσουμε το τι συμβαίνει.
Ας επανέλθουμε στις λέξεις. Η λέξη narrative μπορεί να έχει πολλές έννοιες. Πως την αντιμετωπίζετε εσείς; Σε ποιες αφηγήσεις δίνετε μεγαλύτερη βαρύτητα; Σε αυτές που υπάρχουν στο χώρο ή σε αυτές που κατασκευάζεται εσείς;
Η αφήγηση έχει δύο σκέλη. Άρα μεθοδολογικά δουλεύεται και έτσι. Το ένα σκέλος είναι το περιεχόμενο,το content και το άλλο είναι η μορφή. Υπάρχει μια αφήγηση ως κείμενο και ως περιεχόμενο, που είναι σαν ένας κουβάς, που έχει τα «θέλω» του πελάτη και τη δική μας έρευνα. Από αυτό, φτιάχνουμε ένα κειμενικό και πληροφοριακό context και όλο αυτό γίνεται μορφή. Εκεί βρίσκεται το narrative space, που είναι ο στόχος μας.
Υπάρχει κάποιο άλλο αφηγηματικό περιβάλλον που σας εκφράζει, εκτός του χωρικού; Όπως για παράδειγμα ο κινηματογράφος, ίσως;
Ο κινηματογράφος, σαν παράδειγμα μιας αφηγηματικής δράσης, είναι ένα απίστευτο εργαλείο στη δική μας δουλειά. Είναι πηγή έμπνευσης και αναφοράς. Στον τρόπο με τον οποίο δομεί μια πλοκή και σου την μεταφέρει. Όχι στον τρισδιάστατο χώρο, όπως κάνει μια έκθεση, αλλά στο πανί. Ο επισκέπτης ενός μουσείου κινείται μέσα σε μια έκθεση ενώ στον κινηματογράφο ο επισκέπτης κάθεται και κινείται ο χώρος μπροστά του. Αυτό γίνεται και στο βιβλίο βέβαια.
Ποια είναι η σχέση σας με τον κόσμο του ίντερνετ και πόσο χρήσιμη είναι για την εξέλιξη της δουλειάς σας η εξωστρέφεια;
Η σχέση μας με το ίντερνετ είναι φανταστική. Βρισκόμαστε σε μια καταπληκτική συνθήκη που περνάνε άπειρες εικόνες μπροστά από τα μάτια μας. Τέλειο, ιδανικό! Από εκεί και πέρα είναι και πολύ λεπτά τα όρια, όταν βλέπεις εκατομμύρια φανταστικά πράγματα, που το σταματάς και προσπαθείς να έχεις τη δική σου αντιμετώπιση; Εμείς σαν γραφείο θέλουμε να είμαστε εξωστρεφείς. Μπορούμε εύκολα να δείξουμε τη δουλειά μας, το οποίο ταυτόχρονα είναι αγχωτικό και χρονοβόρο. Από την άλλη, μπορεί να τονώσει τις μπαταρίες.
Σίγουρα έχετε ιστορικές αναφορές. Ή μάλλον, θεωρητικές. Ποιες είναι οι βασικές;
Για τον καθένα μας είναι πολύ διαφορετικό. Αυτό είναι και το ενδιαφέρον σε αυτή τη συνύπαρξη. Π.χ. για μένα (Εβελίνα) κάθε μέρα είναι κάτι καινούργιο, μια καινούργια εικόνα. Δεν έχω κάποια σκληροπυρηνική αναφορά που θα γυρνάω σε αυτή. Όσο η πληροφορία ρέει και ο κόσμος προχωρά και προκύπτουν συνεχώς καινούργιες φωνές και καινούργιες ταυτότητες, έχω νέες αφετηρίες για να μιλάω με ένα καινούργιο τρόπο για το σχεδιασμό. Σίγουρα υπάρχει μια δομημένη σκέψη και βασικές γραμμές, αλλά εμένα μ’ αρέσει κιόλας αυτές να «πειράζονται» και να ανατρέπονται!
Εγώ για παράδειγμα (Στέργιος), αν και θαυμάζω πολύ τους δογματικούς ανθρώπους για το πως καταφέρνουν να σκέφτονται και να μιλούν με βεβαιότητες, δεν μπορώ να λειτουργήσω έτσι. Εμείς μεγαλώσαμε σε μια συνθήκη που είχε ως βασικό στόχο να καταρρίψει τις μεγάλες αλήθειες του μοντερνισμού. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να είμαστε σύγχρονοι και επίκαιροι, αλλά και αγκυρωμένοι πάνω σε σοβαρές αναφορές. Ο μοντερνισμός είναι πάντοτε μια σπουδαία αναφορά, όπως και το Bauhaus και όλα αυτά, όλοι οι διάφοροι «-ισμοί». Ο καθένας μας περνάει τη φάση που κοιτάει κάτι και εμβαθύνει σε αυτό. Είτε είναι θεωρία είτε είναι υλικό. Αν έπρεπε να απαντήσω, όμως, ο μοντερισμός για μένα είναι μια σταθερή αναφορά.
Υπάρχει κάποιο project σας για το οποίο είστε λίγο παραπάνω περήφανοι ή ξεχωρίζετε για κάποιο λόγο;
H Ελληνική Διασπορά είναι ένα project αγαπημένο. Το project που έγινε για το Συμπόσιο του Ερευνητικού Προγράμματος πριν 2 χρόνια, και κατέληξε σε δύο βραβεία ΕΒΓΕ. Πράγματι, μια ευτυχής συγκυρία και μας εκφράζει απόλυτα. Επίσης, ο σχεδιασμός της νέας οπτικής ταυτότητας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών για την φετινή σεζόν είναι ένα πολύ σπουδαίο project για μας, ένα κομβικό σημείο για τη δουλειά μας συνολικότερα.
Η ομιλία σας στο Design Athens έχει τίτλο «Κλίμακα 1:1». Απ΄ότι καταλαβαίνω, πρόκειται για μια τοποθέτηση έναντι της παραδοσιακής ποσοτικής αναλογίας. Αναρωτιέμαι, τι θα ακούσουμε;
Η κλίμακα 1:1 είναι ο ρεαλισμός, η γείωση. Το να ξαναγυρνάς και να βλέπεις τα πράγματα από την αρχή. Είναι ένα δικό μας σημείο αναφοράς, μια επιστροφή δική μας. Να ξανασκεφτούμε τις έννοιες με τις οποίες ασχολούμαστε. Από την άλλη, το χρησιμοποιήσαμε και λίγο ιντριγκαδόρικα για να δηλώσουμε την ταυτότητά μας ως σχεδιαστές, γιατί είναι ένα αρχιτεκτονικό εργαλείο. Μια κλίμακα ορίζει μια αναλογία σχέσης, ένα εκατοστό στο χαράκι σημαίνει ένα μέτρο στην πραγματικότητα. Άρα κάθε φορά η κλίμακα ορίζει τέτοιου είδους σχέσεις κι εμείς θέλουμε να μιλήσουμε για αυτή τη σχετικότητα. Από την οθόνη στη εκτύπωση, από το χαρτί στο χτίσιμο, όλες αυτές οι σκέψεις εμπεριέχουν αυτό το παιχνίδι της σχέσης των πραγμάτων. Για εμάς είναι ένα πεδίο με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Που δεν αναφέρεται μόνο στο ποσοτικό, μικρό-μεγάλο, αλλά και στο ποιοτικό, δηλαδή σημαντικό-ασήμαντο. Όπως η Ελληνική Διασπορά σε μια αναλογία κλίμακας, ή σε ένα πεδίο σκέψης, είναι σημαντικό έργο, σε μια άλλη μπορεί να μην είναι. Θέλουμε να τοποθετήσουμε έννοιες και αξίες στα μεγέθη και εκεί να μετρήσουμε το τι συμβαίνει. Ε, και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείψει και η έννοια της αφήγησης και της αφηγηματικής κλίμακας. Υπάρχει; Και αν υπάρχει, πως λειτουργεί;
Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη. Ποια είναι η αγαπημένη για εσάς χωρική «αφήγηση» στη Θεσσαλονίκη;
(Στέργιος) Το καθημερινό κατέβασμα από το σπίτι στο γραφείο. Αυτή η ταύτιση με την πόλη. Η ρουτίνα αυτή έχει πολύ σημαντική αξία και μου αποτυπώνεται!
(Εβελίνα) Θα προσπαθήσω λίγο παραπάνω, γιατί με τη Θεσσαλονίκη ένιωθα πάντα ότι πρέπει να ενσωματωθώ. Τα τελευταία χρόνια τη βλέπω με διαφορετικό μάτι. Είναι ένα περιβάλλον συνεχώς μεταβαλλόμενο. Από τη μία τα στοιχεία των Βαλκανίων, από την άλλη η έντονη Ευρώπη, δημιουργούν μια συνθήκη που μου αρέσει. Ιδιαίτερα στη γειτονιά μας, το βιώνω πολύ! Σε ένα κατέβασμα, σε μία βόλτα το βλέπω. Αυτή είναι η πόλη, με όλη της τη δυναμική.
(Έλλη) Τον τελευταίο καιρό ανακαλύπτω τα δυτικά της πόλης, προς τον Εύοσμο, με βόλτες. Είναι ακόμα για μένα υπό εξερεύνηση!
*Το γραφείο Post- Spectacular Office συμμετέχει στο 5ο DesignAthens και θα παρουσιάσει μια ομιλία με τίτλο «Κλίμακα 1:1» το Σάββατο 26/01 στις 15:30.
5o Design Athens
Σάββατο 26 και Κυριακή 27 Ιανουαρίου
Αμφιθέατρο της OTEAcademy
Περισσότερες πληροφορίες στο www.designAthens.com
Post- Spectacular Office
Μπαλταδώρου 11, Θεσσαλονίκη
www.p-so.gr
Facebook @postspectacularoffice
