“In the crosswind”, Q&A session | #tiff55
Χθες, στο πλαίσιο του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έγινε η προβολή της ταινίας “Πλευρικοί Άνεμοι”, η οποία αναφέρεται στους διωγμούς των Ρώσων απέναντι στους Εσθονούς και την μεταφορά τους στη Σιβηρία. Εκεί βρέθηκε ο σκηνοθέτης Martti Helde για να απαντήσει στις ερωτήσεις του κοινού που παρευρισκόταν για να τον τιμήσει. Πριν ξεκινήσει η προβολή, αφού τράβηξε το κοινό μία αναμνηστική φωτογραφία για την συλλογή του, ευχήθηκε “Καλό Ταξίδι” μιας και όπως είπε, ελπίζει η ταινία του να μεταφέρει τον θεατή σε κόσμους μακρινούς που δεν έχει ξαναπάει.
Μετά το τέλος της ταινίας, ο σκηνοθέτης βρισκόταν εκεί, και ανέλυσε στους θεατές το τεχνικό σκέλος της ταινίας και το πως εμπνεύστηκε την ιδέα στην ταινία να κυριαρχεί η ακινησία. Το σενάριο της ταινίας δεν περιείχε διαλόγους, παρά μόνο τα γράμματα που έστελνε μία Εσθονή στον συζυγό της αφού αποχωρίστηκαν μετά την μετάφορα της στη Σιβηρία. Όπως είπε η ιδέα για τις «παγωμένες εικόνες» του ήρθε όταν διάβασε το πρώτο γράμμα όπου η πρωταγωνίστρια ανέφερε χαρακτηριστικά πως στη Σιβηρία, ο χρόνος έμοιαζε να σταματάει. Ήθελε, όπως είπε, να ελέγξει την εστίαση του κοινού, “Ήθελα να κοιτάει ο θεατής εκεί που θα κοιτούσα και εγώ , άλλωστε αυτόν ακριβώς τον στόχο είχε και το Σοβιετικό σύστημα.”
Λέγοντας χαρακτηριστικά: “Σας συστήνω να μην το προσπαθήσετε” υπογράμμισε πόσο δύσκολο είναι να γυρίσεις μια σκηνή που περιλαμβάνει πάνω από 150 άτομα, μεταξύ των οποίων ηλικιωμένοι άνω των 80 ή παιδιά κάτω των 5 ετών, και να μείνουν όλοι ακίνητοι.
Ο σκηνοθέτης ανέφερε επίσης πως το 60% των γραμμάτων της αφήγησης προερχόταν από ένα πρόσωπο, ενώ τα υπόλοιπα ήταν μια σύνθεση υλικού που είχε συλλέξει μετά από μεγάλη έρευνα. Γενικότερα, ήθελε να μην υπάρχει μεγάλη προσωπική παρέμβαση ώστε η ταινία να είναι όσο πιο αυθεντική γίνεται. Αποκάλυψε, μάλιστα, πως το τελευταίο γράμμα της ταινίας, αυτό που στέλνει ο σύζυγος στη γυναίκα του, το έγραψε ο ίδιος.
Η ταινία ασπρόμαυρη, γιατί και οι μνήμες του ’40 είναι ασπρόμαυρες, θέλησε, λοιπόν, οι σκηνές να αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Άλλωστε και αυτός σαν άνθρωπος νιώθει “ασπρόμαυρος” οπότε για τον ίδιο ήταν πιο εύκολο να εκφραστεί με αυτόν τον τρόπο.
Όλοι έμειναν έκπληκτοι όταν αποκάλυψε πως η προετοιμασία της κάθε σκηνής έπαιρνε από 2-6 μήνες, γιατί έπρεπε να κάνουν πολλές δοκιμές μέχρι να βρουν την επιθυμητή λήψη. Έτσι, λοιπόν, η διάρκεια των συνολικών γυρισμάτων έφτασε τα 3,5 χρόνια.
Τέλος, έγιναν ιδιαίτερες αναφορές στον όρο “Σοβιετικο ολοκαύτωμα” μιας και όπως είπε αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό εθνικό θέμα για την Εσθονία και ο λόγος που αποφασισε να δημιουργήσει αυτήν την ταινία και να πάρει το ρίσκο, ήταν επειδή ήθελε τα γεγονότα αυτά να γίνουν γνωστά και στον δυτικό κόσμο. Άλλωστε και ο παππούς του ήταν ένας από τους διωγμένους, οπότε είχε αρκετό υλικό στα χέρια του προκειμένου να γυρίσει την ταινία.
Μάλιστα, όταν ρωτηθηκε για το αν υπήρχαν αντιδράσεις στις προβολές των ταινιών του, απάντησε πως στην πλειοψηφία δεν υπήρχαν. Αντίθετα, ακόμη και πολλά σχολεία από τη Ρωσία, ήρθαν για να την παρακολουθήσουν και τότε, ένα παιδί του είπε: “Ευχαριστώ, επειδή τώρα ξέρω γιατί βρίσκομαι εδώ”!
Τέλος, έκλεισε τα σχολιά του με τις παρακάτω φράσεις: “Σας ευχαριστώ που με τιμήσατε. Είστε πολλοί μέσα σε αυτήν την αίθουσα. Και επειδή ουσιαστικά η ταινία αυτή έκλεψε λίγο από τον χρόνο σας νιώθω χαρούμενος που με τιμήσατε με την παρουσία σας. Είστε ένα υπέροχο κοινό”.
Πληροφορίες ταινίας:
“In The Crosswind”
Σκηνοθεσία: Martti Helde
Χώρα: Εσθονία
Με τους: Laura Peterson, Mirt Preegel, Tarmo Song, Ingrid Isotamm, Einar Hillep
