Digger του Τζώρτζη Γρηγοράκη: Ανεσκαμμένη διέξοδος στο «Πουθενά»!

Ντεζολέισιον, Ντεζολέισιον, πώς θα μπορέσω ποτέ να σ’ το ανταποδώσω;

Απόσπασμα από το Τζακ Κέρουακ, Γραφές της Αιωνιότητας
μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς, εκδ. Απόπειρα (Μάιος 2006)

Ίσως ηχεί παράξενα η χρήση ενός αποσπάσματος αρχικά από το Desolation Angels του Τζακ Κέρουακ ως αφορμή για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία Digger (2020) του Τζώρτζη Γρηγοράκη. Λίγο το τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη, λίγο τα ζεϊμπέκικα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, παραπέμπουν μάλλον σε μια «ελληνικότητα» – από την άλλη, τι κάνει ένα τραγούδι ελληνικό, θα τη ρωτούσαν κάποτε και εκείνη θα αντέτεινε το συναίσθημα στην ειδική του φύση. Αντίστοιχα, μπορούμε ίσως να αναρωτηθούμε τι κάνει μια ταινία «ελληνική» και η απάντηση να είναι και πάλι ένα συναίσθημα.

Στην περίπτωση του κεντρικού προσώπου της ιστορίας, του Νικήτα (Βαγγέλης Μουρίκης), ενός μοναχικού ανθρώπου που μου θύμισε την αίσθηση που περιγράφει ο Κέρουακ για τις νύχτες στο παρατηρητήριο στο Desolation Peak αλλά και την έννοια του καταφύγιου – όσο πολυσημικό για την οικολογική καταστροφή -, το συναίσθημα συνδέεται άρρηκτα με τον τόπο, τη βάναυση εκμετάλλευση αυτού και τις ανθρώπινες σχέσεις που παλεύουν να το συντηρήσουν. Ή τουλάχιστον εκείνες τις ανθρώπινες σχέσεις που συνυφαίνονται ευδιάκριτα με δεσμούς οικογενειακούς και επιστρέφουν για να διεκδικήσουν αυτό που τους αναλογεί. Πράγματι, ένας απρόσκλητος επισκέπτης, ο γιος του Τζόνι (Αργύρης Πανταζάρας), επιστρέφει μετά από είκοσι χρόνια και διεκδικεί ένα ποσοστό από την περιουσία που του αναλογεί. Τα νέα που φέρνει μαζί του μετακινούν τη χρόνια αποδοχή του Νικήτα για γεγονότα ψυχικά πιο κοντά στο χρόνο από όσο πραγματικά είναι και φέρνουν στο προσκήνιο τη σύνδεση με τη φύση και την ξύλινη καλύβα του που έμαθε να φροντίζει και να αγαπά διπλά.

Ακολουθώντας μία χαμηλόφωνη αφήγηση με αβίαστα φυσικές ερμηνείες (Σοφία Κόκκαλη) που ενίοτε διαταράσσεται από «άμεσες» αντιδράσεις, το Digger επικεντρώνεται στη σχέση των δύο ηρώων μεταξύ τους αλλά και με μεγάλη βαρύτητα στην εκμετάλλευση της φύσης (δάσος με πυκνή και υγρή βλάστηση εδώ) και στις αναπότρεπτες επιπτώσεις των εξορύξεων (ανεσκαμμένη και ιδιοποιημένη γη). Ορίζει, συνολικά, ένα συναίσθημα θαλπωρής και ηθικής διεξόδου απέναντι στα οικονομικά και απομυζητικά αδιέξοδα που επιτάσσει η κρίση, ενταγμένο στην καθημερινότητα μιας σύγχρονης αγροτικής κοινωνίας.

Σε μία από αυτές τις διεξόδους θα βρεθούν και οι δυο τους, οδηγώντας ο ένας τον άλλο στη σθεναρή θέαση του οικογενειακού παρελθόντος και στη συνειδητοποίηση πως η κοινωνική διεκδίκηση απέναντι στην όποιας φύσης εκμετάλλευση οφείλει να παραμένει ισχυρή -ακόμα και αν αυτό αφαιρετικά εννοεί μία πινακίδα καρφωμένη στο έδαφος ανάμεσα σε χαλάσματα· κάπου εκεί, στο «Πουθενά».

______________________

Digger

Πληροφορίες/Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Τζώρτζης Γρηγοράκης
Σενάριο: Τζώρτζης Γρηγοράκης σε συνεργασία με Μαρία Βώττη, Βαγγέλης Μουρίκης
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Καρβέλας
Μοντάζ: Θοδωρής Αρμάος
Ήχος: Λέανδρος Ντούνης, François Abdelnour
Μουσική: Μιχάλης Μοσχούτης
Ηθοποιοί: Βαγγέλης Μουρίκης, Αργύρης Πανταζάρας, Σοφία Κόκκαλη, Θίο Αλεξάντερ, Θύτης, Μιχάλης Ιατρόπουλος, Παύλος Ιορδανόπουλος, Στέφανος Κουτσαρδάκης, Βασίλης Μπισμπίκης, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος
Παραγωγή: Haos Film
Παραγωγός/Παραγωγοί: Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, Μαρία Χατζάκου, Χρυσάνθη Καρφή Κώη Executive Producers: Χρήστος Β. Κωνσταντακόπουλος, Michael Weber
Συμπαραγωγή: Le Bureau Films, ΕΡΤ, Faliro House Productions, N-Coded Pictures, FassB Filmproduktion, Blonde Audiovisual Productions
Συμπαραγωγοί: Gabrielle Dumon, Νίκος Κατσαούνης, Ernst Fassbender, Φένια Κοσοβίτσα, Αννα Νικολάου
Σκηνικά: Δάφνη Καλογιάννη
Φορμάτ: DCP
Χρώμα: Έγχρωμο
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα, Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 2020
Διάρκεια: 101′
Επικοινωνία: The Match Factory Thania Dimitrakopoulou [email protected]
Βραβεία/Διακρίσεις: Berlinale Panorama Art Cinema Award (CICAE) – Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου 2020, Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας (Βαγγέλης Μουρίκης) – Sarajevo IFF 2020