Cinematic Odyssey #32: Οι ταινίες της εβδομάδας!
Ο κινηματογράφος δεν χαρακτηρίζεται μονάχα από αφήγηση. Είναι εικόνες, συμβολισμοί καθώς και αισθήσεις που ξεπερνούν σημαντικά τον λόγο. Έτσι και οι ταινίες της εβδομάδας δεν περιορίζονται στο να διηγηθούν μία ιστορία αλλά να αποτελέσουν μία υπαρξιακή εμπειρία για τον θεατή. Τρεις βαθιά ποιητικές ταινίες, θα εξερευνήσουν θέματα ταυτότητας, μνήμης και παρελθόντος, κάνοντας χρήση αφηγηματικών δομών που ξεφεύγουν από τον κλασσικό κινηματογράφο.
______________________
The Last Emperor (1987-Bernardo Bertolucci)
Στην ταινία αυτή (The Last Emperor ) γινόμαστε μάρτυρες της ταραχώδους ζωής του Που Γι, του τελευταίου αυτοκράτορα της Κίνας. Μάλιστα, παρατηρούμε την παιδική του ηλικία, μέχρι τη φυλάκισή του και τελικά την αφάνεια. Σκηνοθετημένη από την ιδιαίτερη ματιά του Bertolucci, η ταινία διατρέχει τη μετάβαση της Κίνας από την αυτοκρατορία στον κομμουνισμό, φανερώνοντας την απομόνωση και την ψυχολογική ανακατάταξη ενός ανθρώπου που από «Θεός» κατέληξε απλός πολίτης. Το “The Last Emperor” είναι μία μελέτη σχετικά με την ψευδαίσθηση της εξουσίας. Η ταινία εστιάζει στον Που Γι, που αν και αυτοκράτορας, είναι δέσμιος ενός συστήματος που του υπαγορεύει η μοίρα του. Οι εικόνες του παλατιού, οι ανέσεις του αυτοκράτορα και η διαρκής περιποίηση δεν είναι απλώς αισθητική πολυτέλεια, αλλά ένας τρόπος να εκφραστεί η απόλυτη απομόνωση του ήρωα.
Η ταινία χαρακτηρίζεται από έντονες αντιθέσεις: από τις χρυσές και πορφυρές παροχές των αυτοκρατορικών ανακτόρων μέχρι την ταπεινωτική και σκοτεινή ατμόσφαιρα της φυλακής, όπου ο Που Γι γίνεται ένας άσημος άνθρωπος. Αξιοπρόσεκτο είναι επίσης, το το πέρασμα του χρόνου και πόσο έντονες και καθοριστικές είναι οι αλλαγές που μπορεί να αποφέρει. Στο τέλος, δεν απομένει τίποτα άλλο παρά η αίσθηση ότι η δόξα, η δύναμη και η ταυτότητα είναι φευγαλέες έννοιες, παρασυρμένες από τη διαρκή ροή του χρόνου.
______________________
Mirror (1975-Andrei Tarkovsky)
Μία από τις σπουδαιότερες ταινίες του Tarkovsky, το “The Mirror” ακολουθεί μία αντισυμβατική αφήγηση, ένα μωσαϊκό από εικόνες, όνειρα, αναμνήσεις και ιστορικά συμβάντα, με αυτοβιογραφική διάθεση από την προσωπική ζωή του Tarkovsky. H ταινία βασίζεται στην ζωή ενός άνδρα ποιητή τον 20ο αιώνα στην Ρωσία, εξερευνώντας τις μνήμες του λίγο πριν φύγει από την ζωή. Οι αναμνήσεις αυτές συνδυάζονται με την πραγματικότητα, δημιουργώντας ένα ρέον αφήγημα που θεμελιώδη στοιχεία της ύπαρξης καθίσταται η μοναξιά, ο πόλεμος και η παιδική ηλικία.
Η ταινία αυτή αποτελεί μία ουσιώδη εξερεύνηση της μνήμης και της ιδέας του χρόνου. Για τον Tarkovsky ο χρόνος δεν ακολουθεί μία γραμμική πορεία, αλλά λειτουργεί σαν ένα ρευστό πεδίο που κάνει χώρο στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον για να συνυπάρχουν. Μέσα από τις αναμνήσεις και τα όνειρα του άντρα αυτού, αναδεικνύεται η αβεβαιότητα που κατακλύζει την ανθρώπινη ύπαρξη καθώς και την ανέλπιδη προσπάθεια του ανθρώπου να δώσει νόημα στις σκιές του παρελθόντος. Η ποίηση των εικόνων του, με την αργή κίνηση και το φυσικό φως, δημιουργεί μια σχεδόν μεταφυσική εμπειρία για τον θεατή. Η σχέση με τη μητέρα, η αίσθηση της νοσταλγίας και η σύγκρουση του ατόμου με τη συλλογική ιστορία αποτελούν κεντρικούς άξονες της πολυδιάστατης αυτής ταινίας. Το παρελθόν εμφανίζεται ως μια σειρά από αδιόρατες στιγμές που στοιχειώνουν το παρόν, και η ταινία μετατρέπει τον ίδιο τον κινηματογράφο σε καθρέφτη της ανθρώπινης ψυχής.
______________________
The Color of Pomegranates (1969-Sergei Parajanov)
Παρομοίως με τον Tarkovsky, o Sergei Parajanov στην ταινία “The Color of Pomegranates“ δεν ακολουθεί μια γραμμική αφήγηση αλλά παρουσιάζει τη ζωή του Αρμένιου ποιητή Sayat-Nova μέσα από συμβολικές εικόνες και εικαστικές σκηνές που μοιάζουν με κινούμενες αγιογραφίες. Η αφήγηση της ζωής του ποιητή δεν πραγματοποιείται με έναν παραδοσιακό τρόπο, αλλά ο σκηνοθέτης επιδιώκει να αποδώσει τον εσωτερικό κόσμο του ποιητή, τα οράματα του και την σχέση του με την θρησκεία και την παράδοση. Η ταινία είναι χωρισμένη σε κεφάλαια που σχετίζονται με διαφορετικά στάδια της ζωής του από την παιδική του ηλικία μέχρι τον θάνατό του.
Αν το Mirror είναι ένα ποίημα της μνήμης, το “The Color of Pomegranates” είναι ένα ποίημα των αισθήσεων. Από την αρμένικη κουλτούρα με τα ιδιαίτερα κοστούμια, μέχρι τις εικονιστικές σκηνές που θυμίζουν βυζαντινές αγιογραφίες και μινιατούρες, η ταινία μετατρέπεται σε μία βιωματική εμπειρία. Ο Parajanov προσεγγίζει το σινεμά ως ένα καλλιτεχνικό μέσο που δεν περιορίζεται στη ρεαλιστική απεικόνιση, αλλά αντλεί από τη ζωγραφική, τη μουσική και την ποίηση για να δημιουργήσει έναν αινιγματικό και βαθιά πνευματικό κινηματογραφικό κόσμο. Έναν κόσμο που η αναζήτηση της τέχνης είναι απαραίτητη για την υπέρβαση της πραγματικότητας και την σύλληψη του άυλου, του πνευματικού και του διαχρονικού.
______________________
