Στη Συνέντευξη Τύπου της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης!
Κείμενο: Δώρα Βασιλάκου
Μετράμε αντίστροφα τις μέρες, για τα εγκαίνια της φετινής μπιενάλε στην πόλη. Και καθώς οι μέρες πλησιάζουν, θέλουμε να μάθουμε περισσότερα. Γι’ αυτό και την Πέμπτη το μεσημέρι, βρεθήκαμε στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, στην επίσημη συνέντευξη τύπου της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης.
Τον εναρκτήριο λόγο στη συνέντευξη τύπου, είχε η διευθύντρια του «ΚΜΣΤ», Μαρία Τσαντσάνογλου, η οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε τα εξής: «Αισθάνομαι πολύ ευχάριστα που συνειδητοποιώ ότι αυτό που σχεδιάσαμε και ξεκινήσαμε στο «ΚΜΣΤ», τον Μάιο του 2007, όταν εγκαινιάστηκε η 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, ως ένα μεγάλο διεθνές φεστιβάλ εικαστικών τεχνών που θα απλώνεται σε όλη την πόλη, θα εμπλέκει τα μουσεία, τα πανεπιστήμια, τους πολιτιστικούς φορείς και θα προβάλει δημιουργικούς ανθρώπους, ομάδες πολλές νέες και πειραματικές εικαστικές προτάσεις, performances, δράσεις και έργα τέχνης από όλο τον κόσμο, θα έφτανε σήμερα να ανακοινώνει τα εγκαίνια της 5ης διοργάνωσής του».
«Η μπιενάλε είναι της Θεσσαλονίκης, και όχι του ΚΜΣΤ»
Η Μαρία Τσαντσάνογλου δεν παρέλειψε να τονίσει ότι ναι μεν τη διοργάνωση της Μπιενάλε υπογράφει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αλλά δεν είναι κτήμα του, καθώς η Μπιενάλε ανήκει στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Το βασικό ζητούμενο για την μπιενάλε, σύμφωνα με τη διευθύντρια του «ΚΜΣΤ», είναι «να απλωθεί στην πόλη, οι πολίτες να γνωρίσουν αυτό που συμβαίνει στη σύγχρονη εικαστική σκηνή, να δώσει βήμα σε δημιουργούς, να αποτελέσει η τέχνη τροφή για σκέψεις, για προβληματισμό, για λύσεις». Και γι’ αυτή την προσπάθεια, συνεργάστηκαν πολλοί άνθρωποι« από διαφορετικούς τομείς εργασίας – μεταφράσεις, ασφάλιση, κατασκευές, σίτιση, φιλοξενία, γραφιστικά, μεταφορές, εκδόσεις – γι’ αυτό και η μπιενάλε είναι αποτέλεσμα ομαδικού σχεδιασμού και εργασίας».
«Είναι πολύ ιδιαίτερη η σημερινή ημέρα, καθώς μιλάμε για την 5η Μπιενάλε, όταν ξέρουμε τι δυσκολίες έχουμε να ξεπεράσουμε ως χώρα»
Με τα παραπάνω λόγια ξεκίνησε να μιλά, με τη σειρά της, η διευθύντρια της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης, Κατερίνα Κοσκινά, τονίζοντας ότι «Αυτό που έχει πετύχει το «ΚΜΣΤ» με τη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, είναι ότι μετά από 4 διοργανώσεις, είναι σε θέση, πλέον, να πραγματοποιήσει ένα σημαντικό διεθνές εικαστικό γεγονός. Και μάλιστα, όταν οι συνθήκες στη χώρα είναι τόσο δύσκολες, ώστε να απαιτείται μια πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια από ό,τι θα χρειαζόταν σε οποιαδήποτε άλλη Μπιενάλε, σε μια άλλη χώρα. Η 5η Μπιενάλε είναι ένα επίτευγμα, λόγω των δυσκολιών που ενέσκηψαν και ισχύουν ακόμη»
«Αυτή η επικαιρότητα, αν και όχι ευχάριστη, κάνει την έρευνά μας πιο σημαντική»
Φυσικά, η κα Κοσκινά δεν μπορούσε να μην αναφερθεί και στις δύσκολες κοινωνικές και οικονομικοπολιτικές συνθήκες που βιώνουν σε παγκόσμιο επίπεδο οι χώρες της Μεσογείου και πόσο το σκηνικό αλλάζει, χρόνο με το χρόνο. «Όταν ξεκινήσαμε, δεν είχαμε εμπειρία μιας τέτοιας διοργάνωσης και τα πράγματα δεν ήταν έτσι στη Μεσόγειο, όπου γίνονται συνεχώς δυσκολότερα. Η Μ. Ανατολή, η Β. Αφρική, αλλά και η Ευρώπη υπό το βάρος οικονομικών προβλημάτων, βρίσκονται σε αναβρασμό και η Μεσόγειος φλέγεται ξανά από τη μία άκρη στην άλλη, με διαφορετικούς τρόπους. Αυτή η συγκυρία είναι, όμως, κρίσιμη και κατάλληλη, ώστε να εκφράσει η τέχνη το λόγο της, να αποκαλύψει το κοινωνικό της πρόσωπο και τον πολιτικό της ρόλο.»
Τι έχει πετύχει η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, όλα αυτά τα χρόνια δραστηριοποίησής της
«Επιχειρήσαμε να βάλουμε τη Θεσσαλονίκη, με έναν τρόπο, στον παγκόσμιο εικαστικό χάρτη κι αυτό το καταφέραμε σε ένα βαθμό. Η Μπιενάλε έχει πολύ καλή κάλυψη, γνωρίζει μεγάλο ενδιαφέρον, η επισκεψιμότητα είναι αυξημένη. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι η προηγούμενη Μπιενάλε ξεπέρασε τους 56.000 επισκέπτες. Επίσης, η Μπιενάλε βοήθησε στη σύσφιξη σχέσεων και σε συνέργειες στη Θεσσαλονίκη, πρώτα με την κίνηση των 5Μ, τα ξένα ινστιτούτα, τα πανεπιστήμια κλπ., όπως και με την τοπική αυτοδιοίκηση. Βοήθησε, ακόμη, στη συνειδητοποίηση της μεγάλης ιστορικής δυνατότητας και της πολιτισμικής διαστρωμάτωσης, που έχει σαν πόλη η Θεσσαλονίκη, που την καθιστά κατάλληλη να φιλοξενεί ένα τέτοιο εικαστικό γεγονός. Μεγάλη ήταν η συμβολή μας στην ανάπτυξη του πολιτισμικού τουρισμού, αλλά και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Χρωστάμε πολλά στο επιχειρησιακό πρόγραμμα, χάρη στο οποίο καταφέραμε, ανά διετία, να δαπανάται στην πόλη ένα σημαντικό ποσό, αλλά και σε όλους τους συνεργάτες του Μουσείου, τους οποίους και ευχαριστώ θερμά» ανέφερε η κ.Κοσκινά.
«Η διοργάνωση έχει γίνει πια θεσμός στη Θεσσαλονίκη κι έχει δέσει καλά με την πόλη»
Από τη συζήτηση δεν έλειπε και ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος αναφέρθηκε στις παράλληλες εκθέσεις της φετινής Μπιενάλε, αλλά και στο πόσο σημαντικό είναι για τη βιωσιμότητα της διοργάνωσης, να εξασφαλίσει νέα χορηγία από το ΕΣΠΑ.
«Η υλοποίηση της Μπιενάλε αποτελεί ένα μικρό θαύμα»
Για το σκεπτικό της κεντρικής έκθεσης, μίλησε η διεθνούς φήμης επιμελήτρια Κατερίνα Γρέγου (άρτι αφιχθείσα από τις Βρυξέλλες, όπου ζει και εργάζεται τα τελευταία χρόνια), η οποία ανέφερε πόσο χαρούμενη είναι που, μετά από 10 χρόνια επαγγελματικής απουσίας από την Ελλάδα, επέστρεψε στο ελληνικό έδαφος. «Η επιλογή μου να κάνω μία έκθεση με αφετηρία έναν αφορισμό του Γκράμσι, που γράφτηκε πριν 90 χρόνια («Από την απαισιοδοξία της νόησης, στην αισιοδοξία της πράξης»), θεωρώ ότι συνομιλεί με τη μετέωρη και αντιφάσκουσα στιγμή, στην οποία βρισκόμαστε όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη.. Η φράση του Γκράμσι «από την απαισιοδοξία της νόησης, στην αισιοδοξία της πράξης» συνοψίζει τη συγκυρία, κατά την οποία το παλιό έχει πεθάνει, αλλά το καινούργιο δεν έχει γεννηθεί ακόμη. Αυτό οδηγεί σε μία συνειδητοποίηση της σκληρής πραγματικότητας κι από την άλλη, μαρτυρά τη διαχρονική ανθρώπινη επιθυμία να οραματιστούμε έναν καλύτερο κόσμο. Ο Γκράμσι ο ίδιος, αποτελεί φωτεινό παράδειγμα της αισιοδοξίας της πράξης, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. Ο ουμανισμός που τον διέκρινε στα γραπτά του, δίνει ένα ηχηρό μήνυμα για την ατομικιστική εποχή μας».
«Με εργατικότητα, υπομονή, συνεργασία, η έκθεση αυτή θα είναι πραγματικότητα»
Η Κατερίνα Γρέγου συνεχίζει, επισημαίνοντας τις δυσκολίες υλοποίησης της φετινής μπιενάλε, αλλά και το πλαίσιο, στο οποίο κατορθώθηκε να διεξαχθεί. «Με τα χρήματα του ΕΣΠΑ εξασφαλισμένα και με μία ομάδα ικανών ανθρώπων, εντούτοις, η φετινή Μπιενάλε αποτελεί άθλο, για την αισιοδοξία της πράξης που εναντιώθηκε στην απαισιοδοξία του πνεύματος που καλλιεργεί ένα τμήμα της ελληνικής Πολιτείας. Η εφημερίδα «Financial Times» έγραψε πρόσφατα για δύο “Ελλάδες”, αυτή που λειτουργεί κι αυτή που δεν λειτουργεί. Ο αφορισμός του Γκράμσι μιλά γι’ αυτές τις δύο Ελλάδες, την Ελλάδα που δεν λειτουργεί, καθώς η γραφειοκρατική κωλυσιεργία έθεσε σε ομηρία μία διοργάνωση με 10ετή ιστορία. Κι από την άλλη, την Ελλάδα που λειτουργεί, από μία ομάδα ανθρώπων που δουλεύει με αλτρουισμό, σε πείσμα όλων των δυσκολιών.. Χάρη σε υπεράνθρωπες προσπάθειες, ξεπεράστηκαν τα εμπόδια των θεσμών και της γραφειοκρατίας, που κάθε άλλο, παρά φιλική προς την τέχνη είναι. Η τέχνη είναι πράξη, όχι μόνο φαντασίας, αλλά και γενναιοδωρίας. Ας ελπίσουμε ότι θα υπερισχύσει η αισιοδοξία της πράξης, που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος μας. Στις 23 Ιουνίου, θα είμαστε εκεί που μας οδηγεί η δημιουργική εφευρετικότητα και η φαντασία των καλλιτεχνών, εκεί όπου οι άνθρωποι της τέχνης πιστεύουμε ότι βρίσκεται το μέλλον».
Μέχρι τα επίσημα εγκαίνια της 5Ης Μπιενάλε (23 Ιουνίου, 20:00, περίπτερο 6, ΔΕΘ), μπορείς να δεις όλες τις δράσεις της φετινής διοργάνωσης , κάποιες από τις οποίες, ήδη, έχουν ξεκινήσει!
