Τα καλύτερα βιβλία του 2020.
Ας ρίξουμε μια μάτια στα βιβλία που αγαπήσαμε το 2020.
Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο
Bernardine Evaristo (Μπερναντίν Εβαρίστο)
Eκδόσεις Gutenberg
Είναι το βιβλίο που συζητήθηκε περισσότερο το 2019 ΚΑΙ το 2020, κέρδισε το βραβείο Booker του 2019 και είναι ένα από τα πρώτα βιβλία της συγγραφέως που μεταφράζεται στα Ελληνικά. Σε εκπληκτική μετάφραση και επιμέλεια της Ρένας Χατχούτ και με έργο εξωφύλλου του Μιχάλη Κιούση, αν όχι το καλύτερο βιβλίο που διάβασα αυτή τη χρονιά, σίγουρα ένα από αυτά. Ένα πολύφωνο μυθιστόρημα που αγγίζει ευαίσθητα θέματα που σχετίζονται με το φύλο και τη σεξουαλική ταυτότητα μέσω διαφορετικών τρόπων ζωής με μια σύγχρονη, ανατρεπτική ματιά. Οι 648 σελίδες του «ρουφιούνται» μέσα σε λίγες μέρες.
Περίληψη
Δώδεκα γυναίκες που ζουν στη Βρετανία, οι περισσότερες μαύρες ή μιγάδες, κάθε ηλικίας, πλούσιες και φτωχές, με διαφορετικούς χαρακτήρες και σεξουαλικούς προσανατολισμούς, έχουν βιώσει από μικρή ηλικία τις κοινωνικές διακρίσεις, τη ρατσιστική συμπεριφορά και τις καθημερινές δυσκολίες. Οι ιστορίες τους για τους φίλους, την οικογένεια, τους εραστές και τις ερωμένες πλέκονται πάνω στην αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη πολυεθνική κοινωνία.
Η Μπερναρντίν Εβαρίστο (γενν. 1959), από Αγγλίδα μητέρα και Νιγηριανό πατέρα, μεγάλωσε στο Λονδίνο όπου ζει και διδάσκει δημιουργική γραφή. Είναι η πρώτη έγχρωμη συγγραφέας που, γι’ αυτό το βιβλίο, τιμήθηκε με το βραβείο Booker (2019).
Η Χορτοφάγος
Χαν Γκανγκ
Eκδόσεις Καστανιώτης
Ένα μυστηριώδες μυθιστόρημα που χρησιμοποιεί τη χορτοφαγία ως εκλυτικό γεγονός, που εκκινεί μια σειρά επεισοδίων στις φαινομενικά συνηθισμένες ζωές μιας τοπικής κοινότητας στη Νότια Κορέα. Εντυπωσίασε κριτές και αναγνωστικό κοινό για την πολυπλοκότητα του με την άμεση γραφή της Χαν Γκανγκ.
Περίληψη
Η ΓιόνγκΧιε και ο σύζυγός της είναι δύο άνθρωποι του μέσου όρου. Εκείνος πηγαινοέρχεται δουλοπρεπώς στο γραφείο του, δεν διακατέχεται από καμία φιλοδοξία. Εκείνη δεν τη χαρακτηρίζει κανένα πάθος, είναι απλώς μια αφοσιωμένη νοικοκυρά. Η μονοτονία του γάμου τους ανατρέπεται όταν η ΓιόνγκΧιε αποφασίζει μια μέρα να μην ξαναφάει κρέας. Δεν δίνει εξηγήσεις. «Είδα ένα όνειρο», αυτό λέει μονάχα. Πρόκειται για μια μικρή ένδειξη ανεξαρτησίας, η οποία όμως μπορεί να θεωρηθεί ακραία και να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη σε μια χώρα όπως η Νότια Κορέα. Και δεν φτάνει αυτό. Η παθητική αντίσταση της ΓιόνγκΧιε, μια διαδικασία ιδιότυπης μεταμόρφωσης, ξεπερνά κάθε όριο γκροτέσκου. Ποτέ δεν φορούσε με ευχαρίστηση σουτιέν, αλλά τώρα αρχίζει να το κάνει και δημοσίως. Επιπλέον, ονειρεύεται να ζήσει σαν φυτό. Σύσσωμη η οικογένεια θα στραφεί τελικά εναντίον της. Η βραβευμένη Χορτοφάγος είναι μια ιστορία καφκικής σύλληψης που αναπτύσσεται σε τρεις πράξεις. Ένα μυθιστόρημα σαγηνευτικό και αλλόκοτο, βίαιο και αισθησιακό, με το οποίο η ΧανΓκανγκ, από τις δημοφιλέστερες λογοτεχνικές φωνές της Άπω Ανατολής, διερευνά την επιθυμία και την ντροπή, την καταπίεση και την εξουσία.
Η Σιωπή
Dellido Don
Eκδόσεις Gutenberg
Ένα μυθιστόρημα που ξεκινά με μια πρωτόγνωρη εμπειρία που ταιριάζει απόλυτα με την νέα πραγματικότητα που μας σύστησε το 2020. Σχεδόν προφητικά, ο Dellido Don περιγράφει την αντίδραση της κοινωνίας και μαγνητίζει την προσοχή του αναγνώστη από την πρώτη ως τη τελευταία σελίδα.
Περίληψη
Μια απότομη προσγείωση ενός αεροπλάνου που εκτελεί την πτήση Παρίσι-Νέα Υόρκη· ένα ανεξήγητο σβήσιμο της οθόνης της τηλεόρασης… κι όλα χάνουν το λογικό τους ειρμό. Σ’ ένα διαμέρισμα στο Μανχάταν, πέντε άνθρωποι πασχίζουν να καταλάβουν τι σημαίνουν τα πρωτόγνωρα γεγονότα που εκτυλίσσονται γύρω τους.
Ο Don DeLillo άρχισε να γράφει τη Σιωπή το 2018, ωστόσο η ατμόσφαιρα του έργου αποπνέει την ερήμωση που επικράτησε στους δρόμους της Αμερικής, και όχι μόνο, στη διάρκεια των μέτρων για τον έλεγχο του Covid-19. Ο μεγαλύτερος ίσως εν ζωή Αμερικανός συγγραφέας μάς παρασέρνει στο σκοτεινό σπήλαιο των φόβων που γεννούν η επιστήμη και η τεχνολογία και ο έλεγχός τους από εξουσίες που ο απλός άνθρωπος δεν γνωρίζει. Οι προβλέψεις του για την αντίδραση της κοινωνίας ηχούν προφητικές όσο ποτέ.
Τρεις Γυναίκες
Λίζα Ταντέο
Eκδόσεις Κλειδαριθμός
Ένα βιβλίο γυρισμένο σαν ντοκιμαντέρ που έκανε τη συγγραφέα να διασχίσει πολλές φορές την Αμερική και να σχηματίσει τα πορτραίτα γυναικών από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις και ιδεολογικές βάσεις σχετικά με την ερωτική επιθυμία. Μια ωδή στην ενσυναίσθηση και την γυναικεία αλληλεγγύη.
Περίληψη
Η επιθυμία όπως δεν την έχουμε ξαναδεί ποτέ: μια συναρπαστική αληθινή ιστορία για τη σεξουαλική ζωή τριών πραγματικών Αμερικανίδων, βασισμένη σε μια έρευνα σχεδόν δεκαετίας.
Μας συναρπάζει και μας βασανίζει. Ελέγχει τις σκέψεις μας, καταστρέφει τη ζωή μας, γίνεται αυτοσκοπός κι όμως δεν μιλάμε σχεδόν ποτέ γι’ αυτήν. Σαν μια θαμμένη δύναμη στις ζωές μας, η επιθυμία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη – μέχρι τώρα. Η δημοσιογράφος Λίζα Ταντέο διέσχισε έξι φορές τις ΗΠΑ για να μιλήσει με συνηθισμένες γυναίκες από διαφορετικές περιοχές και κοινωνικές τάξεις.
Το αποτέλεσμα, οι Τρεις Γυναίκες, είναι το βαθύτερο πορτραίτο της επιθυμίας που γράφτηκε ποτέ κι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα βιβλία της χρονιάς. Με την εκπληκτική αμεσότητά του, αποτελεί ένα πρωτοποριακό πορτρέτο του ερωτικού πόθου στη σημερινή Αμερική, αποκαλύπτοντας πόσο ευάλωτη, πολύπλοκη και άνιση είναι η γυναικεία επιθυμία. Είναι ταυτόχρονα ένα δημοσιογραφικό επίτευγμα κι ένας αφηγηματικός θρίαμβος, ένα βιβλίο γεμάτο ψυχολογικές αποχρώσεις κι ενσυναίσθηση, το οποίο μας συστήνει τρεις αλησμόνητες γυναίκες -και μια εξαιρετική συγγραφέα- που οι εμπειρίες τους μας υπενθυμίζουν ότι δεν είμαστε μόνες.
Space Invaders
Nόνα Φερνάντες
Eκδόσεις Gutenberg
Μια συγγραφέας που μου σύστησε η λαμπρή γυναίκα Patti Smith, η πιο σύγχρονη και δυνατή φωνή της Χιλής. Μια περίτεχνη συλλογή αφηγημάτων που ξετυλίγονται μέσα από αναμνήσεις των παιδικών χρόνων που συμπίπτουν με σημαντικά ιστορικά γεγονότα.
Περίληψη
Χιλή 1980: Σε ένα σχολείο του Σαντιάγο έρχεται να φοιτήσει η δεκάχρονη Εστρέγια, κόρη ενός στελέχους της κυβέρνησης Πινοσέτ. Θα εξαφανιστεί μυστηριωδώς λίγο καιρό αργότερα. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, όνειρα και αναμνήσεις στοιχειώνουν τους συμμαθητές της, τη γενιά που μεγάλωσε σε μια χώρα βυθισμένη στον τρόμο.
Από τις διασημότερες προσωπικότητες της Χιλής η Νόνα Φερνάντες (γενν. 1971), με έντονη συμμετοχή σε όλες τις πολιτικές διαδηλώσεις στη χώρα της, θεωρείται κορυφαία εκπρόσωπος της γενιάς των συγγραφέων που μεγάλωσαν την περίοδο διακυβέρνησης του Πινοσέτ – για τους οποίους ο Χιλιανός συγγραφέας Ρ. Μπολάνιο είχε πει: «Γράφουν σαν δαίμονες […] θα κατατροπώσουν όλους μας».
Ανάμεσα στα πολλά βραβεία με τα οποία η Φερνάντες έχει τιμηθεί, είναι και το Sor Juana Ines de la Cruz για την καλύτερη ισπανόφωνη συγγραφέα.
Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει
James Baldwin
Eκδόσεις Πόλις
Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει, θα έβρισκε τη φωνή της οπωσδήποτε μέσω του Baldwin. Βασίζοντας την πλοκή του πάνω στο πιο δυνατό θεσμό, μια ιστορία αγάπης γίνεται αφορμή για να αναδυθούν η αδικία, ο φυλετικός ρατσισμός και η προδοσία. Μπορεί η Beale Street να μην είναι ίδια το 2020, αλλά αυτή η ιστορία παραμένει διαχρονική και επίκαιρη.
Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει θα μας έλεγε για τη δεκαεννιάχρονη Τις που είναι ερωτευμένη με τον Φόνι, έναν νεαρό μαύρο γλύπτη. Κατηγορούμενος για τον βιασμό μιας Πορτορικανής, τον οποίο δεν διέπραξε, ο Φόνι ρίχνεται στη φυλακή. Όταν η Τις ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος, η οικογένειά της και ο πατέρας του Φόνι αποφασίζουν να αγωνιστούν για να αποδείξουν την αθωότητά του, ενώπιον ενός δικαστικού μηχανισμού για τον οποίο οι μαύροι είναι οι «ιδανικοί ένοχοι».
Ο Τζέιμς Μπόλντουιν με τη μοναδική, άμεση, πρωτοπρόσωπη αφήγηση, που γνωρίσαμε στο Κουαρτέτο του Χάρλεμ (Πόλις, 2019), μας μιλά μέσα από τον δυνατό έρωτα ενός ζευγαριού για την αδικία, τον φυλετικό ρατσισμό, τη συμπαράσταση αλλά και την προδοσία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, τον αδιάκοπο αγώνα για δικαιοσύνη με μόνα όπλα την αγάπη, την αλληλοϋποστήριξη και την πίστη στην αλήθεια παρά την απελπισία, την οργή και τη θλίψη η οποία πηγάζει από το μίσος που αυτό το ζευγάρι αντιμετωπίζει. Αισθησιακό, βίαιο, γεμάτο πόνο, βαθιά συγκινητικό και, δυστυχώς, επίκαιρο μυθιστόρημα, το Αν η «Beale Street μπορούσε να μιλήσει» αφήνει στον αναγνώστη τη γλυκόπικρη αίσθηση των μπλουζ, που τόσο άρεσαν στον James Baldwin.
Εκεί που είχαν ζήσει
Ρέυμοντ Κάρβερ
Eκδόσεις Κίχλη
Μια συλλογή ποιημάτων από την αιχμηρή πένα του Ρέυμοντ Κάρβερ που κυκλοφόρησε μόλις τον Οκτώβριο και έχει ήδη ξεχωρίσει. 57 ποιήματα σε άριστη μετάφραση του Παπαντώνη Άκη, ένα δώρο για όποιον αγαπάει την ποίηση.
Περίληψη
Ο Ρέυμοντ Κάρβερ, γνωστός στο αναγνωστικό κοινό κυρίως για τη διεισδυτική και κοφτερή πρόζα των διηγημάτων του, έδειχνε ωστόσο στην ποίηση την ίδια αφοσίωση με την πεζογραφία.
Ο Κάρβερ καλλιεργεί ένα είδος ποίησης που στηρίζεται σε ισχυρά βιώματα, είναι συγχρόνως διαυγής και αινιγματικός και επιδιώκει συνειδητά την επικοινωνία με τον αναγνώστη. Πρόκειται για ένα γοητευτικό κράμα στο οποίο βαρύνοντα ρόλο παίζουν η αναμέτρηση με τις πληγές του παρελθόντος, η αναψηλάφηση των οικογενειακών και ερωτικών σχέσεων αλλά και συναισθήματα γλυκόπικρα, όπως η δικαίωση και η δίψα για ζωή μπροστά στο αναπόφευκτο τέλος. Την ποίησή του, όπως εξάλλου και τα διηγήματά του, χαρακτηρίζουν η πύκνωση και η μινιμαλιστική αποτύπωση στιγμών και καταστάσεων, ενώ ο εσωτερικός κυματισμός των στίχων και ένα πλέγμα τολμηρών μεταφορών σε συνδυασμό με την πεζολογική υφή των ποιημάτων του συμβάλλουν στη δημιουργία του απολύτως προσωπικού του ύφους.
Η παρούσα ανθολογία, που αποτελείται από 57 ποιήματα, καθιστά σαφές πως τα διηγήματά του αξίζει να διαβαστούν υπό το λοξό φως των ποιημάτων του.
Με τις Μέλισσες ή με τους Λύκους;
Αγόρευση στη δίκη της Χρυσής Αυγής
Καμπαγιάννης Θανάσης
Eκδόσεις Αντίποδες
Το βιβλίο για την ιστορική δίκη και καταδίκη του κόμματος της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση και την καταδίκη για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, όπως αυτές ολοκληρώθηκαν το 2020. Ένα βιβλίο-κατάθεση που βασίζεται στην αγόρευση του δικηγόρου Καμπαγιάννη στο δικαστήριο κατά της Χρυσής Αυγής και των εμπλεκόμενων, που ξεδιαλύνει βήμα βήμα τα ιστορικά γεγονότα στο χρόνο. Μια πολύτιμη προσθήκη στην ελληνική σύγχρονη ιστορία που αξίζει να φυλαχθεί ως παρακαταθήκη και για τις νέες γενιές.
Περίληψη
Η δίκη της Χρυσής Αυγής, που ξεκίνησε το 2015 και οδεύει προς το τέλος της, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα των τελευταίων χρόνων. Στη διάρκειά της αναδείχθηκε η εγκληματική δράση της οργάνωσης από τις απαρχές της μέχρι τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Η αγόρευση του Θανάση Καμπαγιάννη, δικηγόρου πολιτικής αγωγής των Αιγυπτίων αλιεργατών, αναδεικνύει τον ναζιστικό χαρακτήρα της οργάνωσης και τη στρατιωτική δομή της, περιγράφει τη δράση των ομάδων κρούσης και τις επιθέσεις κατά μεταναστών και πολιτικών αντιπάλων. Η επιχειρηματολογία και η ρητορική της ένταση την καθιστούν ένα σημαντικό τεκμήριο της σύγχρονης πολιτικής μας ιστορίας.
Η βλάβη – Το τούνελ – Ο σκύλος
Φρήντριχ Ντύρενματ
Eκδόσεις Αντίποδες
Σχετικά άγνωστος στην Ελλάδα, ο Ελβετός Φρήντριχ Ντύρενματ (1921-1990) μέσα από αυτήν τη συλλογή, που περιλαμβάνει μια νουβέλα και δύο διηγήματα, γίνεται σπουδαίος εκπρόσωπος της μικρής φόρμας και των πολλαπλών αδιεξόδων του 20ού αιώνα. Υψηλό δείγμα γραφής που αποδίδεται με μια άριστη μετάφραση από τον Θοδωρή Καλιφατίδη.
Περίληψη
Σ’ αυτό τον κόσμο που είναι γεμάτος βλάβες οδηγεί και ο δικός μας δρόμος. Στη σκονισμένη άκρη του, δίπλα σε γιγάντιες ρεκλάμες για υποδήματα Bally, αυτοκίνητα Studebaker, παγωτά, δίπλα στις αναμνηστικές πλάκες για τους νεκρούς των τροχαίων, υπάρχει ακόμα χώρος για μερικές πιθανές ιστορίες, στις οποίες η ανθρωπότητα κοιτάζει τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός συνηθισμένου ανθρώπου, κάθε απλή αναποδιά αποκτά απρομελέτητα καθολικό χαρακτήρα, το δικαστήριο και η δικαιοσύνη εμφανίζονται στο οπτικό πεδίο, ίσως μάλιστα και η χάρη, όπως αυτά τυχαία συλλαμβάνονται και καθρεφτίζονται στο μονόκλ ενός μεθυσμένου.
