Αναμνήσεις ενός Αντισημίτη: Πέντε εγκληματικές ιστορίες από τον κόσμο της προπολεμικής Ευρώπης!

«Ο πατέρας μου μισούσε τους Εβραίους, όλους ανεξαιρέτως, ακόμα και τους ηλικιωμένους, ακόμα και τους πιο ταπεινούς. Επρόκειτο για ένα μίσος αρχαίο, πατροπαράδοτο, βαθύρριζο, για το οποίο δεν χρειαζόταν να δοθούν εξηγήσεις· ό,τι επιχείρημα κι αν έφερνες για να το δικαιολογήσεις, όσο παράλογο κι αν ήταν, θεωρούνταν θεμιτό. Ιστορίες περί μοχθηρών συνωμοσιών, σαν αυτές που περι­γράφονται στα Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών, θεωρούνταν μπαρούφες. Όλα αυτά ήταν παραμύθια που λέγαμε στις υπηρέτριες όταν δεν μας άντεχαν άλλο και απειλούσαν πως θα πάνε να δουλέψουν σε καμιά οικογένεια Εβραίων, όπου και περισσότερα χρήματα θα έβγαζαν και καλύτερη μεταχείριση θα είχαν. Τους υπενθυμίζαμε παρεμπιπτόντως ότι οι Εβραίοι είχαν όντως σταυρώσει τον Σωτήρα μας. Πάντως οι άνθρωποι του δικού μας φυράματος δεν χρεια­ζόμασταν βαρύγδουπα επιχειρήματα για να βλέπουμε τους ­Εβραίους σαν ανθρώπους δευτέρας διαλογής. Ήταν πολύ απλό: δεν μας αρέσανε ― ή τέλος πάντων μας άρεσαν λιγότερο απ’ ό,τι οι άλλοι συνάνθρωποί μας. Κι αυτό ήταν κάτι τόσο φυσικό όσο και το να σ’ αρέσουν τα σκυλιά περισσότερο απ’ τις γάτες».

Ο αφηγητής των πέντε ιστοριών που συνθέτουν τούτο το μυθιστόρημα είναι γόνος μιας ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας από την κεντρική Ευρώπη. Αναπολεί το παρελ­θόν του και παράλληλα τα σκοτεινότερα χρόνια του 20ού αιώνα – στην Μπουκοβίνα, στο Βουκουρέστι, στη Βιέννη, στο Βερολίνο, στη Ρώμη.

Δεν είναι ναζιστής· οι αναμνήσεις του ξεχειλίζουν από Εβραίες ερωμένες και Εβραίους φίλους. Είναι μαθημένος, ωστόσο, να ορίζει τον εαυτό του κατ’ αντιδιαστολή προς έναν φαν­τασιακό εχθρό, τον Εβραίο, πράγμα που δημιουργεί μια ολέθρια σχέση έλξης και αποστροφής.

Με αδυσώπητη ειλικρίνεια, αφοπλιστική απάθεια κι ένα δηλητηριώδες χιούμορ που ξεβολεύει τον αναγνώστη, αναδεικνύοντας τη δική του πιθανή συνενοχή, ο συγγραφέας παρουσιάζει τον κόσμο της προπολεμικής Ευρώπης να οδηγείται υπνοβατώντας στο έγκλημα και την καταστροφή, κινούμενος όχι τόσο από μοχθηρία όσο από πνευματική νωθρότητα.

Ο Gregor von Rezzori (1914-1998) γεννήθηκε σε μια γερμανόφωνη αριστοκρατική οικογένεια της Μπουκοβίνας, όταν η περιο­χή ανήκε ακόμα στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία (κατόπιν περιήλθε στον έλεγχο της Ρουμανίας, στη συνέχεια ένα μέρος της πέρασε στη Σοβιετική Ένωση, ενώ σήμερα ανήκει στην Ουκρανία).

Ο Ρετσόρι σπούδασε στη Βιέν­νη και πριν απ’ τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έζησε στο Βουκουρέστι. Ο πόλεμος τον βρήκε στο Βερολίνο. Στη συνέχεια, έζησε ως άπατρις σε διάφορες χώρες, σαν ένας «ζωντανός αναχρονισμός», δουλεύοντας στον εκδοτικό χώρο, στο ραδιόφωνο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, και δημοσιεύοντας τα πρώτα του μυθιστορήματα. Τη δεκαετία του ’60 εγκαταστάθηκε στην Τοσκάνη. Η λογοτεχνική του καταξίωση ήρθε σε μεγάλη ηλικία, ενώ σήμερα αναγνωρίζεται ως ένας απ’ τους κορυφαίους στυλίστες της γερμανόφωνης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.

Οι Αναμνήσεις ενός αντισημίτη πρωτοκυκλοφόρησαν το 1979 στη Γερμανία (ένα μέρος τους είχε δημοσιευτεί στα αγγλικά, στο περιοδικό The New Yorker, το 1969) κι αμέσως χαιρετίστηκαν ως ένα σύγχρονο κλασικό. Αυτή είναι η πρώτη μετάφραση του Ρετσόρι στην ελληνική γλώσσα. Σύν­τομα θα κυκλοφορήσουν από το ΔΩΜΑ και άλλα έργα του.

Gregor von Rezzori
Αναμνήσεις ενός Αντισημίτη
Μυθιστόρημα σε πέντε ιστορίες

Τίτλος πρωτοτύπου: Denkwürdigkeiten eines Antisemiten
Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Επιμέλεια: Θάνος Σαμαρτζής
Διορθώσεις: Δημήτρης Αθηνάκης
Πίνακας εξωφύλλου: Félix Vallotton, Femme au chapeau noir (1908)
412 σελ.
Διαθέσιμο από τις εκδόσεις ΔΩΜΑ μ’ ένα click εδώ!