Ανακαλύπτοντας το THEDAF: Συνέντευξη με την επιμελήτρια Φιλία Μηλιδάκη
Το Thessaloniki Digital Arts Festival (THEDAF) αποτελεί μια νέα, πρωτοποριακή πλατφόρμα που παντρεύει την καλλιτεχνική έκφραση με την ψηφιακή τεχνολογία, εστιάζοντας στη δυναμική του δημόσιου χώρου. Από τις 8 Φεβρουαρίου έως τις 30 Μαρτίου, στους χώρους του MOMus στη ΔΕΘ, το φεστιβάλ υπόσχεται μια μοναδική εμπειρία για το κοινό. Σε μια συναρπαστική συνέντευξη με τη Φιλία Μηλιδάκη, την επιμελήτρια και δημιουργό του φεστιβάλ, ανακαλύπτουμε το όραμα που γέννησε το THEDAF, τη σχέση του με το Eye’s Walk Festival και το πώς η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται στο ιδανικό σκηνικό για αυτή τη μοναδική καλλιτεχνική πρωτοβουλία. «Η Θεσσαλονίκη είναι η καρδιά του φεστιβάλ, ένας χώρος γεμάτος αντιθέσεις και δημιουργικές προοπτικές», δηλώνει η κ. Μηλιδάκη. Διαβάστε τη συνέντευξη για να μάθετε πώς το THEDAF φιλοδοξεί να φέρει την ψηφιακή επανάσταση στον κόσμο της τέχνης και να προσκαλέσει το κοινό σε μια εμπειρία που ενώνει την παράδοση με το μέλλον.
Ποια ήταν η αρχική ιδέα και το όραμα πίσω από τη δημιουργία του THEDAF (Thessaloniki Digital Art Festival); Τι σας ενέπνευσε να το ξεκινήσετε και ποια η σχέση του με το Eye’s Walk Festival;
Το Thessaloniki Digital Arts festival αποτελεί το αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας γεννήσεων καλλιτεχνικών δράσεων αρχής γενομένης από το νησί της Σύρου. Το 2013 ιδρύεται εκεί το Cinesthesia, φεστιβάλ ντοκιμαντέρ και εμπειρίας το οποίο συνδέει την ταινία μέσα στον κλειστό χώρο του κινηματογράφου με παράλληλες δράσεις σε απρόσμενα σημεία του δημόσιου χώρου (κουρεία, παντοπωλεία, δρόμους, ιδιωτικά νεοκλασικά κοκ). Και καλεί τους σινεφίλ να συνδημιουργήσουν μαζί με τους καλλιτέχνες κατά τη διάρκεια μεγάλων διαλειμμάτων όπου προσφέρονται φαγητό και ποτό από τα τοπικά μαγαζιά.
Η ανάγκη για τα παραγόμενα έργα να εκτεθούν στον δημόσιο χώρο στον οποίο και δημιουργήθηκαν, γέννησε το Eye’s Walk Digital festival. Το φεστιβάλ αυτό διεκδικεί τα πρωτεία μεταμόρφωσης του δημόσιου χώρου, στην Ελλάδα μέσω της digital τεχνολογίας και της performance με έναν τόσο διαρκή, συστηματικό και πρωτοποριακό τρόπο. Έχουμε πλέον την αναγνώρισης από τα μεγάλα διεθνή δίκτυα στα οποία ανήκουμε όπως είναι το Circostrada, το The Festival Academy και το In Situ ως το φεστιβάλ που δουλεύει με την ψηφιακή τεχνολογία και με την πολιτιστική κληρονομιά όχι με όραμα μια ρετρομανία αλλά με όραμα να καθρεφτίζει στην πολιτιστική κληρονομιά τις πολύ πολιτισμικές κοινωνίες μας.
Το Thessaloniki Digital Arts festival γεννιέται από αυτά τα γονίδια της ψηφιακής πρωτοπορίας, της τολμηρής ελευθερίας στην καλλιτεχνική έκφραση και των μαγικών, αφιλτράριστων, σκηνικών στον δημόσιο χώρο που του κληροδοτεί το Eye’s Walk. Ταυτόχρονα του κληροδοτεί μια εγκατεστημένη διεθνή αναγνώριση μεταξύ φεστιβάλ και καλλιτεχνών. Σε αυτή την πορεία το THEDAF δεν θα ήταν δυνατό να συμβεί εάν το MOMus-To μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και η διευθύντρια του κυρία Θούλη Μυσιρλόγλου δεν αγκάλιαζαν αμέσως και με εμπιστοσύνη αυτή την ιδέα από την πρώτη στιγμή που την εκφράσαμε.
Γιατί στη Θεσσαλονίκη λοιπόν; Πρέπει να ομολογήσω ότι αυτή η πόλη αποτελεί για εμένα τον πιο εύχυμο και ζωντανό κορμό του δέντρου που λέγεται Ελλάδα. Πλήρης αντιθέσεων, πολλών και διαφορετικών νοηματοδοτήσεων η Θεσσαλονίκη ενέχει όλα αυτά τα στοιχεία που αποτελούν τις πρώτες ύλες για ένα Διεθνές Ψηφιακό Φεστιβάλ, μέσω του οποίου μπορεί να ηγηθεί της ψηφιακής επανάστασης. Διαθέτει πολυποίκιλο μνημειακό περιβάλλον, άνετη ρυμοτομία με μεγάλες πλατείες /πεζόδρομους, ανοίγματα στη θάλασσα, γνωστούς αλλά και άγνωστους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς, φεστιβαλική εμπειρία και καταξίωση, έναν δυναμικό, μητροπολιτικό Οργανισμό Σύγχρονης τέχνης-το MOMus-, ιδιωτικά κέντρα καινοτομίας και ένα πολυσχιδές και δυναμικό Πανεπιστήμιο.
Ποιες είναι οι βασικές θεματικές της πρώτης παραγωγής;
Το Thessaloniki Digital Arts festival που θα αναπτυχθεί στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του MOMus αλλά θα περπατήσει και την πόλη μέσα από έξι Διαδρομές, ασχολείται με τις «Συναισθηματικές Ατμόσφαιρες» που ενυπάρχουν και επηρεάζουν τη σχέση μας με την πόλη της Θεσσαλονίκης. Πως αισθανόμαστε και ποια είναι τα θέματα που μας δίνουν χαρά, ποια μας λυπούν ή μας μπερδεύουν; Ωστόσο μέσα από τις Συναισθηματικές Ατμόσφαιρες της Θεσσαλονίκης η διεθνής οικογένεια των συμμετεχόντων καλλιτεχνών μιλάει εν τέλει και για τις Ατμόσφαιρες και τα μεγάλα θέματα του κόσμου μας. Εγώ τα μεγάλα αυτά θέματα τα κατηγοριοποίησα σε «συναισθηματικούς χώρους» που είναι για παράδειγμα: το Queer σώμα, το Γυναικείο Σώμα, το Πολιτικό Σώμα, τα Χρόνια της Άγριας μνήμης, τα Χρόνια της Άγριας νιότης ενδεικτικά.
Στο 1ο THEDAF είμαστε πολιτικοί, είμαστε παιχνιδιάρικα και αλληλεπιδραστικά ψηφιακοί, είμαστε ποιητές, περιηγητές και flaneurs και υποδεχόμαστε 33 καλλιτεχνικά έργα από Ελλαδα, Γαλλία, Κορέα, Αγγλία, Ισπανία, Αμερική, Ολλανδία, Ιράν, Βραζιλία για να αναφέρω κα΄ποιες από τις χώρες. Video installations, Virtual Reality & AI installations, performances, τσίρκο και διαδρομές θα δημιουργήσουν οριζόντιες και κάθετες συνδέσεις οι οποίες με κέντρο το MOMus συναντούν τις ατμόσφαιρες της Πόλης επίσης στην αερογέφυρα Βούλγαρη, στις Στοές της, στα Σφαγεία, στο Κουλούρι Θεσσαλονίκης και στα νερά της.
Πώς επιλέξατε τα έργα και τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν φέτος; Υπήρξαν συγκεκριμένα κριτήρια ή διαδικασίες που ακολουθήσατε;
To Thessaloniki International Digital Arts festival δεν είναι ένα mass market της ψηφιακής τέχνης όπως βλέπουμε να μετατρέπονται πολλά ψηφιακά φεστιβάλ, όπου μεγάλος αριθμός έργων παρουσιάζεται το ένα μετά το άλλο. Πιστεύω εξαιρετικά στη δύναμη του «Ανοιχτού Καλέσματος/ Open Call» ως το πλέον δημοκρατικό μέσο για να διατηρήθούν ανοιχτές οι πόρτες προς μεγαλύτερο εύρος καλλιτεχνών και όχι μόνο αυτών που αποφοιτούν από τα μεγάλα και φημισμένα πανεπιστήμια. Εφαρμόζουμε μια φρέσκια και ενεργητική στάση απέναντι στον καλλιτέχνη και στο έργο του, με στόχο την ανάπτυξη σχέσης τόσο με το περιβάλλον της πόλης όσο και με τον κάτοικο. Το παραπάνω σημαίνει ότι δεν παρουσιάζουμε έργα ξεκομμένα το ένα με το άλλο αλλά έργα που το ένα μαζί με το άλλο προσθέτουν πολυπλοκότητα στην αφήγηση του κόσμου που συνδημιουργούμε μέσα στο THEDAF.Για παράδειγμα για να μπούμε στις Συναισθηματικές Ατμόσφαιρες της Θεσσαλονίκης περνάμε από ένa συνταρακτικό installation της Ελληνο Αμερικάνας Katina Bitsicas σχετικό με τη Γλυφοσάτη. Ένα επικίνδυνο συστατικό στα φυτοφάρμακα, ακόμα εν χρήσει στην Ελλάδα. Γιατί πιστεύω ότι η τέχνη πρέπει να παρουσιάζει όσο μπορεί όλες τις πλευρές του κόσμου μας και όχι μόνο εκείνες με τις οποίες νιώθουμε ασφαλείς και ικανοποιημένοι.
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζετε τώρα που οργανώνετε το φεστιβάλ, το οποίο έρχεται σε περίπου δύο μήνες για πρώτη φορά;
Οι προκλήσεις είναι πολλές και μεγάλες. Τόσο σε οργανωτικό επίπεδο όσο και ως προς την αναμέτρηση του THEDAF με τη μεγάλη φεστιβαλική κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Ευτυχώς έχουμε τον μεγάλο μας συνεργάτη το MOMus με τα στελέχη του οποίου συνδημιουργούμε την εμπειρία ενός Μουσείου-Δημόσιου χώρου. Επίσης το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και άλλους υποστηρικτές του φεστιβάλ. Ξέρετε το MOMus είναι ένα, θεσμικού και πολύ δυναμικό μουσείο σύγχρονης τέχνης. Εμείς ερχόμαστε από τον Δημόσιο χώρο, παίρνοντας το ρίσκο να λειτουργούμε με μεταμορφωτικές, ψηφιακές εμπειρίες εκεί που ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι. Θέλουμε να μεταφέρουμε αυτό το χτυποκάρδι, αυτές τις συγκινήσεις μέσα στο ΜOMus. Αν καταφέρουμε από εκεί να τις επιστρέψουμε ξανά στην κοινότητα με ζωντανές και νέες νοηματοδοτήσεις έχοντας ξυπνήσει συναισθήματα αλλά και το ασυνείδητο της πόλης , θα έχουμε επιτύχει μια πρώτη σύνδεση, μια πρώτη ροή ενέργειας.
Πώς οραματίζεστε την επίδραση του φεστιβάλ στην καλλιτεχνική κοινότητα της Θεσσαλονίκης, αλλά και ευρύτερα;
Είμαστε ενθουσιασμένοι με το ότι μεγάλος αριθμός των επιλεγμένων καλλιτεχνών προέρχεται από τη Θεσσαλονίκη. Μπορεί να ζουν σήμερα στο εξωτερικό ή αλλού στην Ελλάδα αλλά εμπνεύστηκαν από βιωμένες συναισθηματικές ατμόσφαιρες. Κινηθήκαμε επίσης συνειδητά στο να δημιουργήσουμε ευκαιρίες συνδημιουργίας μεταξύ δύο, μέχρι τώρα άγνωστων μεταξύ τους καλλιτεχνών και από διαφορετικούς προσανατολισμούς, μέσα από την πρωτοβουλία του THEDAF με τον τίτλο “Pairings”. Στα “Pairings” καλούμε δύο διαφορετικούς καλλιτέχνες να φέρουν «κοντά» τα καλλιτεχνικά έργα που επέλεξε το φεστιβάλ παρουσιάζοντας μια τρίτη, κοινή εκδοχή τους. Για παράδειγμα στο 1ο THEDAF συναντιέται η Θεσσαλονικιά χορογράφου Ειρήνη Θανασούλη και η ομάδα της με τον Σλοβένο video artist και designer Anze Sekelj και η αναδυόμενη Ελληνίδα καλλιτέχνιδα τσίρκου Ανθή Παπαδημητρίου με τη διεθνούς φήμης video artist Αγγελίνας Βοσκοπούλου. Συναρπαστικές συναστρίες που το THEDAF οραματίζεται στο μέλλον να τις εξελίξει σε συμπαραγωγές.
Επίσης, το THEDAF συνοδοιπορεί με τα διεθνή δίκτυα στα οποία ανήκει για την υποστήριξη της τέχνης του Τσίρκου στην Ελλάδα και τη συνάντησή της με τις ψηφιακές τεχνολογίες. Τέλος θα υποστηρίξουμε την καλλιτεχνική συν δημιουργία μεταξύ της Θεσσαλονίκης, της Σύρου και των φεστιβάλ του εξωτερικού. Είμαστε ένα Digital φεστιβάλ το οποίο εμπλουτίζει, μέσω της ψηφιακής τέχνης, την εμπειρία με το δημόσιο χώρο και τη μνήμη της Θεσσαλονίκης, σχηματίζοντας νέες ή και απρόσμενες διαδρομές με αναφορά στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης MOMus και στους χώρους της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ).
Το THEDAF αναμένεται να φιλοξενήσει συνεργασίες με διεθνείς καλλιτέχνες αλλά και φορείς. Πώς συμβάλλουν αυτές οι συνεργασίες στην εξέλιξη του φεστιβάλ;
Το Thessaloniki Digital Arts festival θέλουμε να είναι παιδί της Θεσσαλονίκης γι’αυτό και συνεργαζόμαστε σε τόσο στενό βαθμό με το MOMus που βρίσκεται κυριολεκτικά και μεταφορικά στην καρδιά της πόλης. Μαζί του θα φέρουμε τον ψηφιακό κόσμο δίπλα θα έλεγα στον επισκέπτη αλλά και τον κάτοικο, ως κομμάτι της εμπειρίας του και όχι αποστασιοποιημένα, ως έκθεμα που εμπνέει απλά τον θαυμασμό.
Η άμεσα θετική υποστήριξη του THEDAF από τον Δήμο Θεσσαλονίκης είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική και μας δίνει δύναμη και χαρά. Ταυτόχρονα με την εξαιρετική Ομάδα της Θεσσαλονίκης δουλεύουμε συστηματικά για να επιτύχουμε ουσιαστικές συνέργιες με επιλεγμένους και ξεχωριστούς χορηγούς που μοιράζονται το όραμα του Thessaloniki Digital Arts festival.
Πώς θεωρείτε ότι οι νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη ή η εικονική πραγματικότητα, επηρεάζουν την τέχνη και την κατεύθυνση του φεστιβάλ στο μέλλον;
Με ενδιαφέρει πάρα πολύ το THEDAF να αποτελεί μια ζωντανή εμπειρία στο δημόσιο χώρο.
Εμπνέομαι ωστόσο από τις δυνατότητες που μας δίνει το metaverse, στο να μετατρέπεται η ίδια αυτή εμπειρία σε ευκαιρία ώστε να συναντηθούν στην εικονική πραγματικότητα πλέον, ποικίλες χρονικές στιγμές της Θεσσαλονίκης και της δημόσιας ιστορίας της. Με άλλα λόγια στο μέλλον η δυνατότητα για το THEDAF να αποτελεί μια πύλη εισόδου από τον υπολογιστή του επισκέπτη του, προς πολλαπλές και επαυξημένες πραγματικότητες, σε μια απόλυτα λειτουργική και δημιουργική metaverse μορφή, είναι ορατή. Ωστόσο το Thessaloniki Digital Arts festival είναι και μια ζωηρή κοινότητα εκπαίδευσης επάνω στις νέες τεχνολογίες. Με ευκαιρίες αλληλεπίδρασης μεταξύ νέων ερευνητών, καλλιτεχνών και των επισκεπτών του στους χώρους του φεστιβάλ. Μια εμπειρία γνώσης για τις εξελίξεις στον ψηφιακό κόσμο μας αλλά και ένας χώρος όπου η εικονική πραγματικότητα και το ΑΙ θα εμπεριέχουν και θα σχετίζονται άμεσα με τα μεγάλα θέματα του περιβάλλοντος, των ατόμων με διαφορετικότητα, της καταπίεσης των ελευθεριών για παράδειγμα. Βεβαίως όλα τα παραπάνω μαζί με εμβυθιστικές εμπειρίες στην πόλη της Θεσσαλονίκης και τη δημιουργία μιας μεγάλης γιορτής.
