Η οικονομική κρίση και ο αθέμιτος ανταγωνισμός των γεωθερμικών συστημάτων.
Η γεωθερμία παρουσιάζει σταθερή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας παρόλο τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες που επικρατούν. Η τιμολογιακή αύξηση του μαύρου χρυσού στρέφει τον πολίτη σε εναλλακτικές μορφές θέρμανσης, αμιγώς ή μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η γεωθερμία. Η στροφή αυτή του καταναλωτή βοηθά στην εξέλιξη της τεχνολογίας, όμως η οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελληνική αγορά προμηνύει δυσμενή αποτελέσματα για τον κλάδο. Το τελευταίο οφείλεται τόσο στην πτώση του κατασκευαστικού κλάδου όσο και στον αθέμιτο ανταγωνισμό που τον διέπει.
Κατά τη διαδικασία προσφοράς – προμελέτης ενός έργου, ο υποψήφιος ανάδοχος στοχεύει στην έγκριση και αποδοχή της προσφοράς του, με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στη μείωση κόστους της αρχικής επένδυσης, μη λαμβάνοντας υπόψη την ενδεχόμενη αυξημένη κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας αργότερα ή τις τυχόν περιβαλλοντικές επιπτώσεις που διέπουν μια οικονομικότερη προσφορά.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα που διέπουν ένα γεωθερμικό σύστημα προκύπτουν λόγω της υποδιαστασιολόγησης του συστήματος που απορροφά ή αποδίδει θερμότητα στο έδαφος, γνωστό ως γεωσυλλέκτης. Αυτό οφείλεται διότι το τμήμα του γεωσυλλέκτη, αποτελεί το βασικότερο κόστος μίας εγκατάστασης και κατά συνέπεια το κριτήριο μίας οικονομικότερης προσφοράς. Οποιαδήποτε συρρίκνωση του γεωσυλλέκτη – η οποία ανάγεται σε μέτρα σωλήνα – οδηγεί είτε σε υψηλότερες καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας είτε σε θερμική αποφόρτιση ή κορεσμό του εδάφους. Αν για παράδειγμα ο γεωσυλλέκτης δεν επαρκεί για την ορθή λειτουργία του συστήματος, το επακόλουθο αυτής της εγκατάστασης είναι η συνεχής πτώση της αρχικής θερμοκρασίας του εδάφους, λόγω της επίδρασης λειτουργίας του ίδιου του γεωθερμικού συστήματος στο έδαφος και συγκεκριμένα λόγω της απορρόφησης της θερμότητας από το έδαφος. Δηλαδή, αν την εποχή που ξεκινά η απαίτηση της θέρμανσης σε ένα κτίριο η θερμοκρασία εδάφους ανέρχεται στους 17C, σε ένα σύστημα με ελλειπή γεωσυλλέκτη ενδέχεται να πέσει στους 0C κατά την περίοδο λειτουργίας του. Σαφέστατα, αυτό οδηγεί σε υψηλότερες καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας από ότι σε ένα σύστημα γεωθερμίας που η θερμοκρασία εδάφους παραμένει σταθερή στους 17C καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Παρόμοιο φαινόμενο διαπιστώνεται σε ένα υποδιαστασιολογημένο σύστημα κατά τη θερινή περίοδο, όπου η θερμοκρασία εδάφους τείνει να ξεπεράσει τη θερμοκρασία περιβάλλοντος, κι αυτό οδηγεί σε θερμικό κορεσμό και κατά συνέπεια σε υψηλή κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας. Η βιοποικιλότητα της περιοχής διαταράσσεται και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι αξιοσημείωτες.
Η απόδοση ενός γεωθερμικού συστήματος τόσο κατά τη θέρμανση όσο και κατά την ψύξη του χώρου είναι συνάρτηση των θερμοκρασιών του εδάφους και του τρόπου θέρμανσης ή και ψύξης εντός της κτιριακής εγκατάστασης. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ίδιο γεωθερμικό σύστημα παρουσιάζει διαφορετική απόδοση στην Ελλάδα από ότι στη Γερμανία, διότι η θερμοκρασία εδάφους στην Ελλάδα ανέρχεται στους 16-17C ενώ στη Γερμανία κυμαίνεται μεταξύ 8-10C. Επομένως οι κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν τις γεωθερμικές εγκαταστάσεις και μένει μονάχα να διαστασιολογηθούν ορθά. Το ίδιο φαινόμενο ισχύει και για τον τρόπο θέρμανσης ή και ψύξης του κτηρίου. Και αυτό με τη σειρά του επηρεάζει την απόδοση του γεωθερμικού συστήματος. Σε ένα κτίριο που έχει εγκατασταθεί ενδοδαπέδια θέρμανση θα επιτύχει τη θέρμανση και ίσως τον δροσισμό του ακινήτου, ενώ μία εγκατάσταση με fan coil θα επιτύχει τόσο τη θέρμανση όσο και τη ψύξη. Θεωρητικά και μόνον, η ενδοδαπέδια θέρμανση παρουσιάζει καλύτερο συντελεστή απόδοσης από τα fan coil ή τα σώματα καλοριφέρ. Αυτό το οφείλει στις χαμηλές θερμοκρασίες λειτουργίας της, δηλαδή 35-40C. Αν για κάποιο λόγο η ενδοδαπέδια λειτουργήσει σε υψηλότερες θερμοκρασίες – για παράδειγμα 45C – τότε αυτό το προνόμιο χάνεται και άλλα συστήματα παρουσιάζουν αν όχι τον ίδιο ίσως και καλύτερο βαθμό απόδοσης, δηλαδή μικρότερο κόστος λειτουργίας.
Σύμφωνα με την εταιρεία Nikolaos Psarras Geothermal Engineering τα γεωθερμικά συστήματα είναι μία τεχνολογία η οποία δύναται να εξοικονομήσει χρήματα και να δημιουργήσει περιβαλλοντικά οφέλη βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδο της ευρύτερης περιοχής. Ένα γεωθερμικό σύστημα δύναται να καλύψει πλήρως ένα κτήριο τόσο στη θέρμανση και ψύξη όσο και στην παραγωγή του ζεστού νερού χρήσης. Η πρόληψη στην αντιμετώπιση μελλοντικών προβλημάτων έγκειται στην ορθή και όχι μίζερη ή πλούσια διαστασιολόγοση του γεωσυλλέκτη. Η πλούσια διαστασιολόγηση του γεωσυλλέκτη οδηγεί σε οικονομική λειτουργία αλλά σε μακρόχρονες αποσβέσεις λόγω της υψηλής αρχικής επένδυσης, ενώ η μίζερη διαστασιολόγηση οδηγεί σε γρήγορες αποσβέσεις αλλά υψηλότερη κατανάλωση κατά τη λειτουργία του συστήματος, δηλαδή μικρότερη εξοικονόμηση χρημάτων καθ΄ όλη τη διάρκεια ζωής του. Η ορθή διαστασιολόγηση του γεωσυλλέκτη είναι αυτή που είναι συμφέρουσα τόσο στην ίδια την εγκατάσταση όσο και στην προώθηση της τεχνολογίας και την άμιλλα του ανταγωνισμού.
