Μεταχώρος: Μια έκθεση της Μαρίας Παπαδοπούλου στην Chalkos Gallery.

H Chalkos Gallery παρουσιάζει την έκθεση Μεταχώρος της Μαρίας Παπαδοπούλου, από τις 17 Φεβρουαρίου 2023 μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου 2023.

Η Ιστορικός Τέχνης, Νικολένα Καλαϊτζάκη, γράφει για την ατομική έκθεση ζωγραφικής της εικαστικού, Μαρίας Παπαδοπούλου με τίτλο: “Μεταχώρος”:

“Ποικίλοι είναι οι επιστημονικοί ορισμοί που έχουν διαχρονικά επιχειρήσει να περιγράψουν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, την έννοια του “χώρου”, με τον σπουδαίο αστροφυσικό, Μάνο Δανέζη, να παραθέτει σχετικά πως: “η έννοια του χώρου” είναι κατεξοχήν συνδεδεμένη με το σύνολο των φυσικών ιδιοτήτων του, η πειραματική επαλήθευση των οποίων τον μορφοποιεί αισθητά και ανθρωπίνως λογικά.

Μεταβαίνοντας στα βάθη των μακρινών αιώνων, βρίσκουμε πως η περιγραφή του “χώρου” μέσω των φυσικών ιδιοτήτων του αποτελούσε αγαπημένο αντικείμενο της Ευκλείδειας γεωμετρίας, με τον ίδιο τον Ευκλείδη να θεμελιώνει την εννοιολογική του υπόσταση βάσει δύο “αυταποδίκτως λογικών” κριτηρίων: του “γνωστού” και του “αντιληπτού” μέσω των ανθρωπίνων αισθήσεων. Είναι οι αισθήσεις μας αυτές που έχουν την ικανότητα να καταγράφουν, να συγκεκριμενοποιούν και να μορφοποιούν σχήματα μέσα σε χώρους που εντάσσονται στην σφαίρα των “τριών διαστάσεων”.

Κι όμως, παρότι η θεωρία του Ευκλείδη ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στην αποκωδικοποίηση της έννοιας του “χώρου”, ο οποίος αποτελεί στην ουσία προϊόν της αντιληπτικής ικανότητας του ανθρώπου, στο Σύμπαν, όπως μας διδάσκει η περίφημη “Γενική Θεωρία της Σχετικότητας” του Άλμπερτ Αϊνστάιν, κυριαρχούν, όχι τρεις, αλλά “τέσσερις διαστάσεις”. Μέσα στον μυστηριώδη, λοιπόν, συμπαντικό χορό των “τεσσάρων διαστάσεων” υπάρχουν μορφές και σχήματα που δεν μπορούν – σε καμία περίπτωση – να γίνουν αντιληπτές/ά από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Συνεπώς, οι άνθρωποι αποβαίνουν σε πρωταγωνιστές ενός χωροχρόνου, που στην πραγματικότητα, είναι συνεχής και αδιαίρετος και που η αλήθεια του εκτείνεται πέρα από αυτά που μπορούν να αντιληφθούν, να δουν, να ακούσουν ή να αγγίξουν…

Γυρνώντας στο παρόν, ύστερα από την προηγηθείσα αφήγηση, αφορμή για όλες αυτές τις παραπάνω αναζητήσεις, αποτέλεσε, για μένα, η νέα εικαστική εργασία της Μαρίας Παπαδοπούλου, η οποία φέρει τον τίτλο: “Μεταχώρος” και πραγματεύεται, όπως γίνεται φανερό, την έννοια του “χώρου” που συνοδεύεται όμως κι έχει για α’ συνθετικό και χρονικό προσδιορισμό της, το “μετά”. Τι να σημαίνει, άραγε, αυτή η σύζευξη;

Επιχειρώντας να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, αρκεί να παρατηρήσουμε προσεκτικά την εικαστική εργασία της καλλιτέχνιδος, την οποία απασχολούσε ήδη από το ξεκίνημα της δημιουργικής της πορείας, μέχρι και σήμερα, η έννοια του “χώρου”, με την ίδια, στον “Μεταχώρο” της, να επιδίδεται στην οικοδόμηση χώρων στην επιφάνεια του καμβά• χώρων αναγνωρίσιμων, μέσα στον αρχιτεκτονικό τους ρεαλισμό που φλερτάρει με την αφαίρεση και με την ανθρώπινη φιγούρα πάντοτε να απουσιάζει.

Στον ζωγραφικό, λοιπόν, κόσμο του “Μεταχώρου” γινόμαστε παρατηρητές αρχιτεκτονικών οικοδομημάτων που μας προσκαλούν να περιπλανηθούμε νοερά στους αινιγματικούς τους χώρους που, έτσι όπως έχουν φτιαχτεί, αποπνέουν την αίσθηση του μυστηρίου. Οι διάδρομοι, οι πόρτες, τα παράθυρα και οι πύλες – ανοίγματα εντείνουν την μυστηριακή αυτή ατμοσφαιρικότητα των χώρων, με το χρώμα που τους περιβάλλει να συμβάλλει καθοριστικά στην δραματοποίηση της αφήγησης. Ίσως το “χρώμα” να αποτελεί, τελικά, το κλειδί για την ερμηνεία της έννοιας του “μετά” και να λειτουργεί συμβολικά παριστάνοντας τον “χρόνο” και το πέρασμα του μέσα από τον “χώρο”, γι’ αυτό και η εναπόθεση του είναι στον καμβά σαν μια πινελιά φευγαλέα, φθαρτή και τρεμάμενη. Έτσι, λοιπόν, ο “Μεταχώρος” αποβαίνει σε ένα πεδίο ανοιχτό για χωροχρονικά ταξίδια, από το παρελθόν και το παρόν, στην σφαίρα του “μετά”. Και ο ίδιος ο “χρόνος” ανάγεται στον κεντρικό πρωταγωνιστή και ρυθμιστή των πραγμάτων”.

Νικολένα Καλαϊτζάκη
Ιστορικός Τέχνης, ΜΑ Δημοσιογράφος, Μέλος της AICA Ελλάδος (Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης)

Περισσότερα για τη Μαρία Παπαδοπούλου

Η Μαρία Παπαδοπούλου είναι εικαστική καλλιτέχνης με κύρια μέσα έκφρασης τη ζωγραφική, τις διαδραστικές video-εγκαταστάσεις και τη χαρακτική. Είναι απόφοιτη της Σχολής Καλών Τεχνών, του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, του εργαστηρίου του καθηγητή Μάκη Θεοφυλακτόπουλου. Είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από το Τμήμα Κινηματογράφου του Α.Π.Θ. και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών από το Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας, της Σχολής Μουσικής και Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έλαβε μέρος σε τρεις ατομικές εκθέσεις στη Θεσσαλονίκη, και σε πλειάδα ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι μέλος του Σ.Κ.Ε.Τ.Β.Ε., του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.

______________________