«Τίμιοι παράνομοι»: Μια έκθεση-σύμπραξη για την εμπειρία της φυλακής.
Με αφετηρία τα εργαστήρια φιλοσοφίας, γραφής και performance που πραγματοποίησαν αρχικά η επιμελήτρια και θεωρητικός τέχνης Σοφία Ελίζα Μπουράτση και ο καλλιτέχνης Αλέξανδρος Πλωμαρίτης στο 3ο ΣΔΕ Θεσσαλονίκης, άλλοι οκτώ καλλιτέχνες προσκλήθηκαν να ετοιμάσουν και να υλοποιήσουν ο καθένας ένα εργαστήριο σε σύνολο περίπου 110 εκπαιδευόμενων (2017-2020) στο σχολείο των φυλακών.
Η έκθεση περιλαμβάνει κείμενα και έργα (φωτογραφίες, σχέδια, ζωγραφική, βίντεο, performance, εγκαταστάσεις, χαρακτικά) των εκπαιδευόμενων του σχολείου, καθώς και έργα των καλλιτεχνών που έχουν μπει και δουλέψει στις φυλακές. Κάποια έργα είναι συλλογικά, άλλα έχουν δημιουργηθεί από τους εκπαιδευόμενους υπό την επίβλεψη των καλλιτεχνών και ορισμένα είναι αφιερωμένα από τους καλλιτέχνες στους κρατούμενους ή στην εμπειρία τους στη φυλακή. Η έκθεση παρουσιάζει επίσης τρία project του 3ου ΣΔΕ Θεσσαλονίκης (Γιώργος Βασιλειάδης, Τατουάζ, Εύα Τζένου, Άννα Τζαμπάζη, Η εφημερίδα του σχολείου, Βούλα Χατζηγεωργιάδου κόμικ, βίντεο και animation) και τη δουλειά του Β. Α.
Οι κρατούμενοι στα γραπτά τους καταπιάνονται με τις έννοιες του προσώπου, της ελευθερίας και της σιωπής, ενώ η φράση «τίμιοι παράνομοι» ανήκει σ’ έναν -σήμερα ελεύθερο – εκπαιδευόμενο του θερινού σχολείου του 2017, τον Besnik Firaku, και υποδηλώνει τη ρευστή εισχώρηση της ηθικής μεταξύ του νόμιμου και του παράνομου.
Κύριοι άξονες και προβληματισμοί της έκθεσης είναι οι θεματικές της ιδρυματοποίησης, της ευαισθησίας του σώματος, της κίνησης (και του αυλισμού), της εικόνας και των κωδίκων του σώματος, της διαμόρφωσης της έννοιας της ταυτότητας και του προσώπου (που ο νόμος θέλοντας να το προστατέψει απαγορεύει τη δημοσιοποίησή του για τους κρατούμενους), της υποχρεωτικής συμβίωσης, της ελευθερίας, της σιωπής, της έννοιας του χρόνου και της ετεροχρονίας, του ορίου και του ονείρου, της απόγνωσης, της υπομονής και, τέλος, του σωφρονισμού στη χώρα μας.
Η έκθεση, της οποίας ο εργαστηριακός χαρακτήρας, αλλά και η κοινωνική του διάσταση εντάσσονται στους προγραμματικούς στόχους του MOMus-ΠΚΤ, θα συνοδευτεί από την έκδοση καταλόγου και από ένα παράλληλο πρόγραμμα δράσεων, διαλέξεων και συζητήσεων (υπό ανακοίνωση προσεχώς). Ξεναγήσεις, ανοιχτές στο κοινό με το εισιτήριο εισόδου, θα πραγματοποιούνται καθόλη τη διάρκεια της έκθεσης, κάθε Σάββατο στις 12:00.
Στην έκθεση συμμετέχουν:
Οι εκπαιδευόμενες και οι εκπαιδευόμενοι (2017-2020) του 3ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης του Γενικού Καταστήματος Κράτησης Θεσσαλονίκης (Διαβατά)
Oι καλλιτέχνες
Δημήτρης Αμελαδιώτης, Γιώργος Γεροντίδης, Μαίρη Ζυγούρη, Μαρία Κρεμέτη, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Ριάνον Μόργκαν, Αλέξανδρος Πλωμαρίτης, Τάκης Σπυρόπουλος, Δημήτρης Φραγκάκης
Ο Β. Α.
Το 3ο ΣΔΕ Θεσσαλονίκης με τρία project
Σημείωμα της επιμελήτριας Σοφίας – Ελίζας Μπουράτση
«Aκούγοντας και δουλεύοντας με τους έγκλειστους εκπαιδευόμενους διαμορφώθηκε μία σχέση που εξελίχθηκε σε μία μορφή άτυπης θεωρητικής και εικαστικής έρευνας γύρω από κάποια από τα θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα. Η εξερεύνηση αυτή εμπλουτίστηκε με την πρόσκληση ακόμα 8 καλλιτεχνών που επιλέχθηκαν με γνώμονα τις σχέσεις των πρακτικών τους με τις προβληματικές μίας κριτικής αισθητικής προσέγγισης του εγκλεισμού.
Η φυλακή αποτελεί μία από τις «ετεροτοπίες» του Michel Foucaul, τους χώρους που δρουν δηλαδή ως χώροι ετερότητας παράλληλα με υπάρχοντες τόπους αντανακλώντας την κοινωνία στην οποία βρίσκονται. Σε αυτό το πλαίσιο, ο χώρος του σχολείου της φυλακής προσεγγίζεται ως μέρος μιας ευρύτερης οντότητας: ενός μηχανισμού, ο οποίος με τη σειρά του αποτελεί την έκφραση ενός λόγου.
Μεθοδολογικά, αυτή η αντιμετώπιση, που μέσω του πεδίου της σύγχρονης τέχνης ξεκινά από μία κοινωνιολογική και πολιτική ανησυχία, τοποθετεί το πεδίο της έρευνάς της στα όρια της εμπειρίας που βιώνει, για να μπορέσει να δει πώς σχηματίζεται η ετερότητα από την ομοιότητα και πώς μορφοποιείται διαλεκτικά το “έξω” από το “μέσα” και αντίστροφα. Προσπάθεια, που υλοποιείται μέσω της συμπαράθεσης δύο κόσμων (της τέχνης και της παραβατικότητας) και δύο θεσμών που τυχαίνει να είναι και οι δύο ετεροτοπίες για τον Foucault (η φυλακή και το μουσείο) και που δημιουργεί ένα είδος μεικτής, ενδιάμεσης εμπειρίας, ένα είδος καθρέφτη.
Αυτή η δουλειά είναι, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα μία σπάνια συνάντηση της οποίας το κύριο διακύβευμα είναι η ανταλλαγή μεταξύ των «δύο ομάδων» της ίδιας κοινωνίας».
Έκθεση: «Τίμιοι παράνομοι – Πρόσωπο Ελευθερία Σιωπή»
Διάρκεια: 26.02-26.04.2020
MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης)
Εγκαίνια: Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου, 20:00
Ανοιχτές ξεναγήσεις στο κοινό με το εισιτήριο εισόδου, καθόλη τη διάρκεια της έκθεσης, κάθε Σάββατο στις 12:00.
Μία έκθεση με τη σύμπραξη καλλιτεχνών και εκπαιδευόμενων του 3ου ΣΔΕ Θεσσαλονίκης του Kαταστήματος Kράτησης Διαβατών.
Έργο εξωφύλλου: Τάκης Σπυρόπουλος
