Ιωάννα Ασσάνη: «Ένας καλλιτέχνης οφείλει να λάβει υπόψη του πως συνομιλεί με ζωντανούς οργανισμούς και όχι με τον τοίχο ενός μουσείου»
H εικαστικός Ιωάννα Ασσάνη εκθέτει, αυτή την περίοδο, στη Θεσσαλονίκη, τη νέα της δουλειά, στο χώρο του Art Room της Propaganda Rolling Co. Store. Την συναντήσαμε, για να μας πει δυο λόγια για την ατομική της έκθεση, τη συνεργασία της με τον επιμελητή Εμμανουήλ Μαυρομάτη, το ρόλο του καλλιτέχνη στη σημερινή κοινωνία, αλλά και για το πώς είναι να διδάσκει κανείς 24 χρόνια, Εικαστική Αγωγή, σε παιδιά Γυμνασίου.
Τι ακριβώς παρουσιάζεις στην ατομική σου έκθεση, που φέρει τον τίτλο “Καμπυλότητες”;
Παρουσιάζω τα πρώτα κομμάτια από την νέα μου δουλειά, η οποία δεν απέχει πολύ από την προηγούμενη, αλλά είναι η εξελισσόμενη συνέχειά της, λαμβάνοντας υπόψη την έννοια ”χώρος”. Το ερέθισμα μου δόθηκε στα πλαίσια της συνεργασίας μου με το Propaganda Rolling Co. store, προκειμένου να δημιουργήσω στο art room του, μια καλλιτεχνική εγκατάσταση, η οποία να εξελίσσεται στο χώρο. Η ιδέα της επίπεδης ματιάς, της επιπεδότητας, δηλαδή, του βλέμματος και της μεταβολής της σε χωροταξική ανάπτυξη μέσω της κίνησης, είναι μια ιδέα, που διερευνώ την τελευταία τετραετία, με πολλούς τρόπους.
Τι ρόλο παίζει το ερευνητικό στοιχείο και η έννοια του Τυχαίου, στην καλλιτεχνική πρακτική σου;
Σαφώς και η εργασία μου ανήκει σε εκείνες τις καλλιτεχνικές εργασίες, που έχουν ανάγκη από την έρευνα, τον πειραματισμό, την ανάγκη μιας βαθύτερης ιδεολογικής βάσης και την αναγωγή της στις βασικές δομές που διέπουν τη ζωή, τη συμπεριφορά και την κοινωνική μας υπόσταση. Οι ”καμπυλότητες”, με τη ζωγραφική τους σειρά και την εγκατάσταση, δημιουργήθηκαν κάτω από την ιδέα ότι ο χώρος δεν είναι τίποτα άλλο, από ένα προσαρμοσμένο, και κάθε φορά αντίστοιχα, οπτικό επίπεδο, που στην πραγματικότητα, βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τον εκάστοτε αποδέκτη. Η εργασία αυτή παραπέμπει ως ιδέα, ακόμα και στην καθημερινότητα, καθώς το γεγονός της προσαρμογής των ανθρώπων στον περιβάλλοντα χώρο τους είναι γεγονός ρεαλιστικό (στην προκειμένη περίπτωση, της καλλιτεχνικής μου εργασίας έχουμε τα εναλλασσόμενα οπτικά στοιχεία, που προσαρμόζονται στο κοίλο επίπεδο). Παρόλα αυτά, η κεντρική μου έρευνα δεν είναι ιδεολογική ή κοινωνική, αλλά οπτική. Ειδάλλως, θα ονομαζόμουν φιλόσοφος και όχι καλλιτέχνης! Νομίζω πως εν τέλει, η καλλιτεχνική εργασία μπορεί να είναι μια έμπρακτη απόδειξη αυτών που παρατηρεί και λέει ένας φιλόσοφος, ένας επιστήμονας ή ένας απλός άνθρωπος εις βάθος. Όσο για το ρόλο που παίζει στο έργο μου το τυχαίο, θεωρώ πως δεν το επηρεάζει, γιατί απλά το τυχαίο δεν υφίσταται. Υπάρχει το ”ακόμη αδιερεύνητο” ή το ”παράπλευρο”, ή το ”εν μέρει σχετικό”, που άλλοτε το χρησιμοποιούμε ως το επόμενο βήμα της δουλειάς μας κι άλλοτε το αφήνουμε να περάσει αγγίζοντας… ως η εκάστοτε φυσική “χαριτομενιά” του έργου!
Ο Εμμανουήλ Μαυρομμάτης είναι ο επιμελητής της έκθεσης. Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Με τον ιστορικό και κριτικό τέχνης Εμμανουήλ Μαυρομμάτη έχουμε, εδώ και χρόνια, μια φιλία και μια συνεργασία (από τα φοιτητικά μου ήδη χρόνια), η οποία ωριμάζει σαν το παλιό καλό κρασί, έως και σήμερα. Υπήρξε ο πρώτος μου καθηγητής στην ΑΣΚΤΘ, ο οποίος με επηρέαζε (όπως και πολλούς παλαιούς και νέους καλλιτέχνες), άλλοτε με τις ευρύτατες γνώσεις και το ενδοσκοπικό του βλέμμα και άλλοτε με τη συγκριτική του ικανότητα, να τοποθετεί τα έργα, τα κινήματα και τους καλλιτέχνες, με έναν πολύπλευρο συσχετισμό (όχι ιστορικό, αλλά ουσιαστικό). Ήταν ο μόνος καθηγητής, που μας έφερνε, με τα μαθήματά του, αντιμέτωπους με τον σύγχρονο ιδεολογικό καλλιτεχνικό κόσμο και μας δίδασκε συχνά εις βάθος, την έννοια του συστήματος σε αυτόν. Η παρουσία του στον χώρο και ιδιαίτερα στην προσωπική, εικαστική μου πορεία, είναι για μένα μια μεγάλη τύχη.
Τι παραμέτρους, σχετικά με την καλλιτεχνική πρακτική, θα πρέπει ένας καλλιτέχνης σήμερα να λαμβάνει υπόψη του? Πώς επηρεάζει η κοινωνική αβεβαιότητα τον καλλιτέχνη σήμερα;
Ένας καλλιτέχνης πρέπει να ξέρει τι κάνει και που θέλει να φτάσει. Πρέπει ακόμα να λαμβάνει υπόψιν του πως συνομιλεί όχι με τον τοίχο (ενός μουσείου, ή ενός σπιτιού), αλλά με ζωντανούς οργανισμούς, στον μελλοντικό άγνωστο θεατή. Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι πως θα κερδίσει χρήματα ο καλλιτέχνης για να πάρει ένα τελάρο, να βγάλει το είναι του, επάνω του και να το επιστρέψει ”ευλογημένο” ή ”καταραμένο” σ’ έναν άφωνο κόσμο! Το ζητούμενο είναι να παίρνει από τη ζωή και να δίνει στο έργο, που δεν είναι ένα πανί σε τέσσερα ξύλα, αλλά πολλές σκέψεις, πολλές λύσεις και πολλές εξελισσόμενες ιδέες, κατατιθέμενες σε αυτό, με τη γλώσσα της τέχνης, κι αν αυτές είναι δυνατές και τυχερές, θα ταξιδέψουν ατέρμονα στο χρόνο. Πάντοτε η ζωή του καλλιτέχνη ήταν δύσκολη, και λόγω του αριθμού των καλλιτεχνών και λόγω της έλλειψης του ουσιαστικού ενδιαφέροντος για την πραγματική αξία του έργου του. Εάν, λοιπόν, μετά από αυτές τις σκέψεις που μοιραζόμαστε τώρα, μιλάμε ακόμα για κοινωνική αβεβαιότητα που επηρεάζει την καλλιτεχνική παραγωγή, να σας φέρω στο νου την Φτωχή τέχνη (art povera), την εννοιολογική τέχνη, την τέχνη του internet, που πραγματοποιούνται με τα ελάχιστα έξοδα. Μην ξεχνάμε πως δεν μιλάμε για τεχνοκρατικές διαδικασίες, αλλά για καλλιτεχνικές!
Η μεγάλη Τέχνη, είτε μας αρέσει, είτε όχι, είτε την ανακαλύπτουμε, είτε την αναγνωρίζουμε ή την αγνοούμε, ζει παντού, πάντα και με κάθε μέσο!
Από το 1991, διδάσκεις Εικαστική Αγωγή στην Μέση Εκπαίδευση. Αυτή η καθημερινή επαφή με τα παιδιά, σε έχει επηρεάσει ως εικαστικό? Αν ναι, με ποιον τρόπο?
Κουραστικό το επάγγελμα του καθηγητή και κυρίως, των καλλιτεχνικών. Τόσο κουραστικό, που είναι αδύνατον να πιστέψει κανείς ότι είναι, εάν δεν το έχει ζήσει. Αυτό το επάγγελμα δεν μου έδωσε μεγάλες χρηματικές απολαβές τόσο, όσο μου χάρισε ιδέες, την ανάγκη να τις συστηματοποιήσω, να μάθω να τις διοχετεύω και να τις αντλώ από τα απλά πράγματα, από το τίποτα και από τα παιδιά, με τον πλούσιο ψυχικό τους κόσμο. Πολλάκις, στα μαθήματα και χωρίς να το περιμένω, έθετα τους επόμενούς μου προβληματισμούς ή έβρισκα τις λύσεις τους. Έχετε ποτέ προσπαθήσει να εξηγήσετε, με τα πιο απλά λόγια, κάτι που για εσάς είναι αυτονόητο, αλλά για τους άλλους όχι; Έχετε καταφέρει να φέρετε στα νοητικά μέτρα ενός έφηβου, κάποιες βαθυστόχαστες έννοιες, που ούτε θέλει να τις σκεφτεί, ούτε βρίσκει πρακτικά χρήσιμο να τον απασχολήσουν, σε αυτή τη φάση της ζωής του; Άντε, πείστε τον ότι του είναι ωφέλιμες και ότι κάποτε θα τις βρει αντιμέτωπες με την δική του πραγματικότητα. Για τα παιδιά αυτής της ηλικίας, η τέχνη στέκεται μέχρι τον τοίχο του σπιτιού τους, σαν κορνίζα, και του σχολείου τους, σαν καρδούλα στο τετράδιο. Κι όμως, στην προσπάθειά σου να απλοποιήσεις τα πράγματα της τέχνης, χωρίς να την υποβαθμίσεις, προκειμένου να τους την κάνεις οικεία και κατανοητή, βρίσκεις το σύστημα, τον τρόπο και τη μεθοδολογία, που πολύ συχνά επηρεάζει το ίδιο σου το έργο. Η επαφή μου με τα παιδιά, λοιπόν, δεν με επηρεάζει άμεσα, αλλά έμμεσα κι αυτό από μόνο του, είναι μια ζωτικής σημασίας διεργασία.
______________________
*Πληροφορίες Έκθεσης
Έκθεση: Καμπυλότητες – Curvatures
Καλλιτέχνης: Ιωάννα Ασσάνη, Επιμελητής : Εμμανουήλ Μαυρομάτης
Χώρος: Propaganda Rollin co. Store (ART ROOM)
Διάρκεια έκθεσης: 8 Μαΐου – 8 Ιουνίου
Διεύθυνση: Ισαύρων 7 (Πλατεία Ναυαρίνου), 54622 Θεσσαλονίκη
Στοιχεία επικοινωνίας
Propaganda Rollin co. Store
Ισαύρων 7 / 54627
(πλ. Ναυαρίνου)
Θεσσαλονίκη
2314005392
[email protected]
